Słowa kluczowe
Kirdi
islam
Kamerun
Sokoto
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 83
Liczba pobrań: 32
Abstrakt
W XIX wieku w północnej Nigerii Fulbe umiejętnie wykorzystywali islam jako siłę motywującą i usprawiedliwiającą walkę z lokalnymi muzułmańskimi władcami. W ten sposób udało im się ustanowić regionalną potęgę - kalifat (sułtanat) Sokoto, który na długi czas podporządkował sobie feudalne struktury Fulanów w północnym Kamerunie. Do upadku potęgi i jedności kalifatu Sokoto przyczyniła się Wielka Brytania, a następnie Niemcy. Jednak w północnym Kamerunie ani Niemcom, ani później Francji nie udało się wyeliminować dominacji Fulbe nad innymi ludami (Kirdi). Przyczynił się do tego przyjęty pośredni system rządów. Nie zmieniło się to w latach niepodległości Kamerunu. Fulbe nadal pozostawali u władzy w administracji państwowej i poza nią. Jednak na przełomie XIX i XX wieku ich władza została zakwestionowana przez nowe radykalne grupy muzułmańskie. Te nowe grupy muzułmańskie de facto odwoływały się do niektórych idei i praktyk, których Fulbe używali wcześniej jako własnej broni.
Bibliografia
Baskouda, Jean Baptiste. Kirdi est mon nom. Yaoundé: Saint-Paul, 1993.
Brakoniecka, Sabina. Boko Haram: koncepcja reformy islamu w północnej Nigerii. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2018.
Cuoq, Joseph M. Les musulmans en Afrique. Paris: Maisonneuve et Larose, 1975.
Danecki, Janusz. Podstawowe wiadomości o islamie. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 1998.
Dictionary of the Kanuri language. Red. Norbert Cyffer i John Hutchison. University of Maiduguri, Dordrecht, Holland, Providence, RI, U.S.A: Foris Publications, 1990.
Kurek, Antoni. Wierzenia i obrzędy Gidarów, ludu północnokameruńskiego. Studium historyczno-hermeneutyczne. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1988.
Kuś, Maciej. Boża ścieżka i jej rozstaje. Dżihad Usmana dan Fodio i dzieje emiratów fulańskich. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2003.
Lacroix P.-F. Le puel. W: Les langues dans le monde ancien et moderne. Red. Jean Perrot. T. 1. Paris: Éditions du Centre National de la Recherche Scientifique, 1981. 19-31.
Nosowski, Jerzy. Wstęp. W: Qušairī, ‘Abd-al-Karīm Ibn-Hawāzin-al-. Ar-Risāla al-Qušayriyya czyli Traktat o sufizmie imama Abū al-Qāsima al-Qušarīego (986-1072). Tłum. Jerzy Nosowski. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 1997. 7-12.
Piłaszewicz, Stanisław. „Bractwo Tidżanijja w Afryce Zachodniej.” Euhemer (1976) 4: 29-42.
Piłaszewicz, Stanisław. Potęga Księgi i Miecza Prawdy. Religia, cywilizacja i kultura islamu w Afryce Zachodniej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Saad, Hamman Tukur. Abba, Isa Alkali. „Islamic scholarship across the Nigeria Cameroon border: The case of the old Adamawa Emirate.” Frankfurt am Mainer Afrikanistische Blätter (1994) 6: 23-52.
Santerre, Renaud. Mercier-Tremblay, Céline. La Quête du savoir. Essais pour une anthropologie de l’éducation camerounaise. Montréal: Presses de l’Université de Montréal, 1982.
Seignobos, Christian. Tourneux, Henry. Le Nord-Cameroun à travers ses mots. Dictionnaire de termes anciens et modernes. Province de l’Extrême-Nord. Paris: IRD Karthala, 2002.
Seydou, Christiane. Dictionnaire pluridialectal des racines verbales du peul: peul - franis - anglais - A Dictionary of Verb Roots in Fulfulde Dialects: Fulfulde - French - English. Paris: Karthala, 1998.
Siwierska, Ewa. Bractwo Tidżanijja w świetle piśmiennictwa hausa. Warszawa: Instytut Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
Tourneux, Henry. Daïrou, Yaya. Vocabulaire peul du monde rural: Maroua-Garoua (Cameroun), Paris; Karthala DPGT, 1999.
Wehr, Hans. A Dictionary of Modern Written Arabic. Wiesbaden: Harrassowitz, 1979.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jarosław Różański
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
PRACE PUBLIKOWANE W CZASOPIŚMIE DOSTĘPNE SĄ NA LICENCJI CREATIVE COMMONS:
Od 2021: 
Od 2006: 
Przed 2006 do wszystkich tekstów opublikowanych prawa autorskie są zastrzeżone.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Annales Missiologici Posnanienses są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów ze zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Annales Missiologici Posnanienses udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) oraz zezwalają na sublicencje na tych samych warunkach.
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2021 roku w Annales Missiologici Posnanienses pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- użycie niekomercyjne – nie należy wykorzystywać utworu do celów komercyjnych;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w latach 2006-2020 w Annales Missiologici Posnanienses pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).