Abstrakt
On two occasions (around 1932–1933 and after the war, between 1946 and 1950), Stanisław Kolowca (1904–1968) undertook the task of creating the photographic documentation of the reredos of the altar of the Dormition of the Blessed Virgin Mary in Kraków (Poland). The stature of Wit Stwosz’s work – widely recognized as one of the key late Gothic masterpieces in Europe – could be the only factor legitimizing the status of Kolowca’s photographs. Nevertheless, the photographs seem to deserve a thorough analysis for other reasons as well. It should be underlined that in his project Kolowca did not focus only on the most obvious shots illustrating the altarpiece. In addition to long shots and full shots showing the characteristic iconographic motifs and portrait-type close-ups, reflecting the mastery of key figures (such as Virgin Mary or John the Baptist), the photographer also created completely unexpected compositions that go beyond the codified frames of documentary photography. Consequently, his works fundamentally problematize the concept of photographic reproduction of an art piece.
Bibliografia
Barthes R., Światło obrazu. Uwagi o fotografii, tłum. J. Trznadel, Warszawa 1996
Bułhak J., Fotografia dla potrzeb krajoznawstwa i propagandy turystycznej, „Świat Fotografii” 1946, (1), s. 4–7
Bułhak J., O reprodukcji najgorszej, „Fotograf Polski” 1933, 18(2), s. 21–22 https://doi.org/10.1007/BF01514448 DOI: https://doi.org/10.1007/BF01514448
Bułhak J., O uczciwem rzemiośle fotograficznem, w: Almanach Fotografiki Wileńskiej, [brak inf. o red.], Wilno–Poznań–Warszawa–Lublin 1931, s. 38–44
Chrzanowski T., Ołtarz Mariacki Wita Stwosza, Warszawa 1985
Dederko M., Nasze reprodukcje: Fragment z Ołtarza Marjackiego, „Fotograf Polski” 1935, 20(1), s. 13
Dobrowolski J., Reprodukcya w nauczaniu, Kraków 1903
Dobrowolski T., Sztuka Krakowa, Kraków 1978
Dobrowolski T., Wit Stwosz – Ołtarz Mariacki. Epoka i środowisko, Kraków–Wrocław 1985
Friedberg M., Korespondencje. Wystawa stwoszowska na Wawelu, „Przegląd Zachodni” 1951, 7(7–8), s. 680–691
Gr. St., „Odstraszający” przykład. Co stoi na przeszkodzie rozpowszechnieniu fotografji w Polsce?, „Foto-Amator” (bezpłatny dodatek miesięczny Drogerzysty) 1933, 1(3), s. 43–44
Grabowski L., Rozmowy i spotkania. Stanisław Kolowca, „Fotografia” 1958, 1, s. 27–31
Grzechnik-Correale G., Krakowskie wariacje w fotografii Antoniego Pawlikowskiego i Franciszka Kleina, Kraków 2017
Hamill S., Photography as Carving. The Folios of Clarence Kennedy, w: Photography and Sculpture. The Art Object in Reproduction, red. S. Hamill, M.R. Luke, Los Angeles 2017, s. 81–98
Harasym Z., Fotografia w zwierciadle poczty, Kraków 2020
Hendrykowski M., Słownik terminów filmowych, Poznań 1994
Hornowska E., Zagubiony początek: fotografia jako przedmiot kolekcjonerski w Muzeum Wielkopolskim, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Edukacja Plastyczna” 2011, 4, s. 37–49
Johnson G., Sculpture and Photography: Envisioning the Third Dimension, Cambridge–New York 1998
Kobylińska W., Awangardowa klisza. Polska fotografia w dwudziestoleciu międzywojennym, Warszawa 2021
Kolowca B., Problemy prawne fotografii reporterskiej, „Zeszyty Prasoznawcze” 1973, 14(1), s. 37–38
Kopera F., Wit Stwosz w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 1907, 10, s. 1–125
Król L., Stanisław Kolowca – fotograf Ołtarza Mariackiego, w: Wokół Wita Stwosza. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej w Muzeum Narodowym w Krakowie 19–22 maja 2005 r., red. D. Horzela, A. Organisty, Kraków 2006, s. 386–395
Liu Y., Second Only to the Original: Rhetoric and Practice in the Photographic Reproduction of Art in Early Twentieth-Century China, „Art History” 2014, 37(1), s. 69–95
Malraux A., Muzeum wyobraźni (fragmenty), tłum. A. Dziadek, w: Muzeum sztuki. Antologia, red. M. Popczyk, Kraków 2005, s. 185–210 https://doi.org/10.1111/1467-8365.12057 DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8365.12057
Malraux A., Muzeum wyobraźni, tłum. I. Wojnar, w: Antologia współczesnej estetyki francuskiej, red. I. Wojnar, Warszawa 1980, s. 344–378
Marcoci R., Marcel Duchamp’s Box in a Valise: The Readymade as Reproduction, w: The Original Copy. Photography of Sculpture, 1839 to Today, red. R. Marcoci, New York 2010, s. 112–125
Matelski D., Artykuły recenzyjne. Dyskusje naukowe wokół ewakuacji Ołtarza Mariackiego w latach II wojny światowej, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku” 2016, 16, s. 189–208 https://doi.org/10.18778/2080-8313.16.12 DOI: https://doi.org/10.18778/2080-8313.16.12
Neuman J.A., Die Übertragung von bromöldrucken auf lithographischen Stein, Metall etc., „Photographische Korrespondenz” 1931, 67(8), s. 56–57
Nowacki K., Z żałobnej karty: Stanisław Kolowca, „Rocznik Krakowski” 1970, 40, s. 133–134
Piotrowska E., Stanisław Mucha: fotograf – dokumentalista i miłośnik Krakowa, czyli zwyczajna opowieść o niezwykłym człowieku, Kraków 2007
Płażewski I., Spojrzenie w przeszłość polskiej fotografii, Warszawa 1982
Płażewski J., Język filmu, Warszawa 1982
[brak inf. o aut.], Przegląd prasy krajowej, „Fotograf Polski” 1933, 18(4), s. 73–74
Ray G., Culture Industry and the Administration of Terror, w: Critique of Creativity: Precarity, Subjectivity and Resistance in the ‘Creative Industries’, red. G. Ray, U. Wuggenig, London 2011, s. 167–181
Rilke R.M., Auguste Rodin, tłum. J. Lamont, H. Trausil, New York 1919 https://doi.org/10.2307/20543103 DOI: https://doi.org/10.2307/20543103
Shiner L., The Invention of Art: A Cultural History, Chicago–London 2003
Światłocień. Pierwsza Wszechpolska Wystawa Fotografji Zawodowej, Artystycznej i Naukowej w Poznaniu. Program – Warunki – Zaproszenie, [brak inf. o red.], Poznań 1923
Traube A., Uvatypie. Verfahren zur Herstellung von Dreifarben-Photographien auf Papier nach dem Absaugeprinzip, „Photographische Korrespondenz” 1931, 67(8), s. 50–52
(w), IV Ogólnopolska Wystawa Fotografiki Artystycznej, „Słowo Powszechne” 1954, 111, s. 5
Walczy Ł., Dzieje konserwacji Ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie, Kraków 2012
Wolska A., Powrót Ołtarza Mariackiego w archiwaliach, w: Biblia z lipowego drewna. Karty z dziejów Ołtarza Mariackiego. Materiały z sesji zorganizowanej w 50. rocznicę powrotu ołtarza Wita Stwosza „na swoje miejsce”, red. S. Waltoś, Kraków 2009, s. 65–80
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawo autorskie regulowane jest oświadczeniem autora przygotowanym przez Wydawnictwo Naukowe UAM a od nr XXVIII także umową licencyjną na publikację online zawartą pomiędzy Autorem i Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza. Autorzy ponoszą odpowiedzialność za oryginalność zamieszczanego materiału tekstowego oraz regulację praw autorskich dotyczących materiałów ilustracyjnych. W przypadku, gdy materiały pochodzą od redakcji – odpowiedzialność ponosi redakcja czasopisma.
Ten utwór dostepny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.