Koronawirus zmienia język czeski – powstawanie nowych leksemów
PDF

Słowa kluczowe

język czeski
neologizmy i neosemantyzmy
nowe słownictwo
koronawirus
maseczki
nauczanie zdalne
zrosty leksykalne
formanty
słowotwórstwo
złożenie
człon korona-, formacja hybrydalna i kalki leksykalne
pole semantyczne

Jak cytować

HAMPL, L. . (2021). Koronawirus zmienia język czeski – powstawanie nowych leksemów . Bohemistyka, 21(3), 361–372. https://doi.org/10.14746/bo.2021.3.7

Abstrakt

W artykule skoncentrowano się na nowo powstających słowach w języku czeskim (patrz neologizmy i neosemantyzmy). Podano przyczyny powstawania takich leksemów oraz zwrócono wybiórczo uwagę na ich znaczenie. Przywołano parę przykładów tworzenia nowych tworów leksykalnych i słowotwórczych oraz wyszczególniono także problematyczne połączenia językowe z punktu widzenia poprawności politycznej. Skupiono się na nowych zrostach leksykalnych głównie z przedrostkiem korona-, ale także przywoływano słowa profilujące inne artefakty lub czynności: czes. rouška – pol. maseczka, czes. distanční vzdělávání/výuka – pol. nauczanie zdalne, czes. společenský odestup/rozestup – pol. dystans społeczny, czes. eRecept – pol. e-recepta. itp. Niektóre z tych nowo powstałych nazw przeżywają prawdziwy renesans ze względu na zdecydowanie większą frekwencję, ponieważ przesunęły się z peryferii w kierunku centrum języka.

https://doi.org/10.14746/bo.2021.3.7
PDF

Bibliografia

Cierpich-Kozieł Agnieszka, 2020, Koronarzeczywistość – o nowych złoże- niach z członem korona- w dobie pandemii, „Język Polski” (100), nr 4, s. 102–117. Online: https://jezyk-polski.pl/wp-content/uploads/2020/09/Artykuł82-Cierpich-Koziel.pdf.

Janowska Aleksandra, Niewiara Aleksandra, 2001, Szkolny słownik terminów gramatycznych, Katowice: Wydawnictwo Videograf II.

Kraus Jiří a kol., 2007, Nový akademický slovník cizích slov A–Ž, Praha: Academia.

Lotko Edvard, 2003, Slovník lingvistických termínů pro filology, Olomouc: Vydavatelství Univerzita Palackého.

Martincová Olga a kol., 1998, Nová slova v češtině. Slovník neologizmů. Díl 1. Praha: Academia.

Martincová Olga a kol. , 2004, Nová slova v češtině. Slovník neologizmů. Díl 2, Praha: Academia.

Mravinacová Jitka, 2005, Neosémantizmy vzniklé pod vlivem cizího jazyka, [w:] Neologizmy v dnešní češtině, red. O. Martincová, A. Rangelova, J. Světlá, Praha: Vydavatelství Academie věd České republiky, Ústav pro jazyk český, s. 180–186.

Pravidla českého pravopisu, školní vydání včetně dodatku, 1999, Praha: Vydavatelství Ústavu pro jazyk český ČR, Nakladatelství Fortuna.

Rangelova Albena, 2005, Neosémantizmy a neosémantizační procesy, [w:] Neologizmy v dnešní češtině, red. O. Martincová, A. Rangelova, J. Světlá, Praha: Akademie věd České republiky, Ústav pro jazyk český, s. 159–179.

Svobodová Diana, 2009, Aspekty hodnocení cizojazyčných přejímek: mezi mód- ností a standardem, Ostrava: Vydavatelství Ostravské univerzity.

Netografia

file:///C:/Users/DOM/AppData/Local/Temp/Koronak_neni_kamarad.pdf

https://cesky.radio.cz/kovidek-rousicky-rouskomando-koronavirus-obohatil-cestinu-8103372

https://cestina20.cz/slovnik/

https://ct24.ceskatelevize.cz/veda/3071100-koronavirus-meni-cestinu-vznikly-uz-stovky-novych-slov-popisuji-lingviste

https://cwid.uw.edu.pl/wplyw-pandemii-koronawirusa-na-jezyk/

https://edukacja.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/7737856,koronawirus-profesor-bralczyk-nowe-slowa.html

https://www.idnes.cz/zpravy/domaci/koronavirus-koronakrize-korontena-koronac-neologismy-vedkyne-liskova.A200403_095610_domaci_remy

https://cestina20.cz/slovnik/ oraz Český národní korpus https://www.korpus.cz/slovo-v-kostce/search/cs/koronavirus

https://www.lidovky.cz/domov/koronaut-rouskomil-ci-netkafe-epidemie-koronaviru-meni-v-cesku-slovnik-pribyly-stovky-slov.A200429_203142_ln_domov_ele

http://www.neologismy.cz/index.php?retezec=korona*&nove_hledani=1&prijimam=1

https://www.novinky.cz/koktejl/clanek/prymulant-ci-domahnij-pandemie-meni-cestinu-40349463

https://program.rozhlas.cz/cestina-za-casu-koronaviru-8180505