Słowa kluczowe
epidemia
AIDS
dyskurs maladyczny
Petr Zelenka
Antonín Holý
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem analizy w artykule jest tekst sztuki teatralnej Elegance molekuly (2018) Petra Zelenki. Czeski dramatopisarz rekonstruuje w niej historię chemika Antonína Holego, którego badania przyczyniły się do wynalezienia m. in. leków antyretrowirusowych hamujących rozwój syndromu AIDS. Dzięki wykorzystaniu przez Zelenkę wszystkich trzech warstw mitu AIDS, jakie wyróżniła polska antropolożka Monika Sznajderman, prawdziwa historia firmy Gilead Sciences jest przyczynkiem do zaprezentowania kulturowego obrazu choroby oraz wywołanej przezeń epidemii w latach 80. i 90. XX wieku. Przy interpretacji dramatu sięgnięto również w charakterze komentarza do rozważań Susan Sontag (Choroba jako metafora i AIDS i jego metafory). Sztuka oraz jej ciesząca się nieustannym zainteresowaniem widzów realizacja sceniczna w praskim teatrze Dejvické divadlo (od 2018, także w reżyserii Petra Zelenki) stanowi ważny głos w czeskim dyskursie maladycznym ostatniej dekady.
Bibliografia
Aberth J., 2012, Spektakle masowej śmierci. Plagi, zarazy, epidemie, przeł. L. Karnas, Warszawa: Świat Książki.
Bauman Z., 2006, Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Čapek K., 1956, Bílá nemoc, [w:] K. Čapek, Hry, Praha: Československý spisovatel, s. 263–343.
Jungmannová L., 2020, Dramatické molekuly Petra Zelenky (poznámky kehře Elegance molekuly). „Tvar”. Online: https://itvar.cz/dramaticke-molekuly-petra-zelenky-poznamky-ke-hre-elegance-molekuly [dostęp: 13.07.2021].
Kaczorowski A., 2006, Jestem mizoginem. Rozmowa z Petrem Zelenką, [w:] A. Kaczorowski, Europa z płaskostopiem, Wołowiec: Czarne, s. 41–53.
Lenderová M., Jiránek T., Macková M., 2009, Z dějin české každodennosti. Život v 19. století, Praha: Karolinum.
Rouffié J., Sournia J. Ch., 1996, Historia epidemii. Od dżumy do AIDS, przeł. B. A. Matusiak, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Rudolf E., 2019, Od dżumy do Eboli. Sposób przedstawiania wybranych chorób zaraźliwych w przykładowych tekstach literatury popularnej, Wrocław: Pracownia Literatury i Kultury Popularnej oraz Nowych Mediów.
Sontag S., 2016, Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, przeł. J. Anders, Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Sznajderman M., 1994, Zaraza. Mitologia dżumy, cholery i AIDS, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Szubert M., 2020, Apokalipsa spełniona. Casus epidemii AIDS, „Kultura Współczesna” 2 (109), s. 188–203.
Vigarello G., 1997, Historia zdrowia i choroby. Od średniowiecza do współczesności, przeł. M. Szymańska, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Woolf V., 2010, O chorowaniu. Ze wstępem Hermione Lee, przeł. M. Heydel, Wołowiec: Czarne.
Zelenka P., 2020, Czar molekuły, przeł. K. Krauze, [w:] Prawda i miłość. Czeskie sztuki współczesne, Warszawa: ADiT, s. 193–255.
Zelenka P., 2018a, Elegance molekuly, „Svět a divadlo”, č. 6, s. 105–142.
Zelenka P., 2018b, Všeobecná skepse a pocit hrdosti; rozhovor s Petrem Zelenkou (Petr Král), „Svět a divadlo”, č. 6, s. 143–149.
Zelenka P., 2014, Ohrožené druhy, [w:] Obyčejná šílenství: divadelní hry 2001-2012, Praha: Větrné mlýny, s. 216–264.
Zimna E., 2020, Wstęp, [w:] Prawda i miłość. Czeskie sztuki współczesne, Warszawa: Agencja Dramatu i Teatru, s. 5–16.
Žižek S., 2020a, Pandemia! COVID-19 trzęsie światem, przeł. J. Maksymowicz-Hamann, Warszawa: Grupa Wydawnicza Relacja.
Žižek S., 2020b, Pandemia! 2 Kroniki straconego czasu, przeł. J. Maksymowicz-Hamann, Warszawa: Grupa Wydawnicza Relacja.