About how „the soul of the nation tunes in on the model of its native surroundings"
PDF (Język Polski)

Keywords

integral Yugoslavism
national landscape
urban discourse in the interwar period
ideology
modernization processes

How to Cite

Sylwia Nowak-Bajcar. (2023). About how „the soul of the nation tunes in on the model of its native surroundings". Balcanica Posnaniensia. Acta Et Studia, 30, 171–185. https://doi.org/10.14746/bp.2023.30.11

Abstract

When a project for the comprehensive modernization of the Serbian capital Belgrade was conceived in the late 1860s, an altruistic concern for the health of society was a constant element of most discussions devoted to this problem. When the modernization process of the Serbian capital Belgrade was continued in the late 1860s, an altruistic concern for the health of the society was a constant element of most statements devoted to this problem. The health discourse, apart from the aesthetic one, was an element connecting the reflection on the city in Western Europe and Serbia. However, while in the West attempts to heal urban space were supposed to be an antidote to the negative effects of industrialization, in relation to Belgrade these treatments resulted from completely different premises, namely, they were motivated by the legacy of the times of industrial backwardness as a result of Turkish rule. Urban green areas played a special role in the process of modernizing Belgrade. The concern for them in the statements of Serbian architects and town planners of the interwar period, presented as a touchstone of modernity, was in fact included in the mission of strengthening dynastic interests, based on „national forest myth-making”. In the article I present the mechanisms of designing a historical and political filter on nature, which are one of the strategies of including it in the processes of creating and strengthening the ideology of „integral Yugoslavism”, hidden under the slogans of modernizing the capital of the Kingdom of Yugoslavia by greening it.

https://doi.org/10.14746/bp.2023.30.11
PDF (Język Polski)

References

Barcz A., Drzewa i zakorzenienie polskości w: O jeden las za daleko. Demokratyzacja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce, red. P. Czapliński, J. B. Bednarek i D. Gostyński, Warszawa 2019, s. 175-190.

Bednarek J. B., Leśna nienormalność, „Czas Kultury”, 20.04.2020: Leśna nienormalność - Czas Kultury [dostęp: 20.03.2023]

Beograd u delima evropskih putopisaca, red. Ɖ. S. Kostić, Belgrade 2009.

Czermińska M., „Punkt widzenia” jako kategoria antropologiczna i narracyjna w prozie niefikcjonalnej, „Teksty Drugie” 2003, nr 2-3, s. 11-27.

Ćorović D., Vrtni grad u Beogradu, Beograd 2009.

Dimić Lj, Država, integralno jugoslovenstvo i kultura, „Književnost” 1994, nr 1-3, s. 171-2017;

Dobrivojević I., Državna represija u doba diktature kralja Aleksandra 1929-1935, Beograd 2006.

Edensor T., Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, tłum. A. Sadza, Kraków 2004.

Gil D., Pomiędzy „integralnym jugoslawizmem” a „chrześcijańskim nacjonalizmem” – projekcje wspólnoty w obrębie serbskiej ideosfery po 1918 roku, „Kultura Słowian 2020, nr 16, s. 257-271. DOI: https://doi.org/10.4467/25439561KSR.20.013.13302

Klimaszewski W., Las jako państwowotwórczy czynnik przyrody, „Las Polski” 1924, nr 8, s. 273-281.

Konczał A. A., Drzewa, które mają pamiętać. „Gaje pamięci” w służbie leśnej mitopraktyki, „Czas Kultury” 2017, nr 3, s. 22-27.

Konczał A. A., Cultural and social meaning of the forest. Research with using tools of the space anthropology, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” MCCCXXIX, Prace Etnograficzne 2013, t. 41, z. 3, s. 189–201.

Nikolić Č. V., Živković A. S., Slika Šumadije u srpskoj književnosti na kraju XIX i početkom XX veka, „Nasleđe” 2021, nr 49, s. 219-237. DOI: https://doi.org/10.46793/NasKg2149.219N

Kostić Ɖ. S., Tvrđava, pograđe, grad: nemački pogled na Beograd w: Beograd u delima evropskih putopisaca, red. Ɖ. S. Kostić, Beograd 2003, s. 17-29.

Krstić A., Visoko staranje Kralja Aleksandra za urbanističko podizanje Beograda, „Beogradske opštinske novine” 1934, nr 10-11 (oktobar-novembar), s. 761-764.

Krstić A., Parkovi i pošumljavanje Beograda „Beogradske opštinske novine” 1934, nr 1-3, s. 257–263.

Liebelt K., Filozofia i krytyka, t. V: Estetyka czyli umnictwo piękne, cz. 1, Poznań 1875.

Luković M. D., Šumadija – središnji mitski i istorijski prostor beogradskog pašaluka i ustaničke Srbije w: Mitološki zbornik: Šumadija – istorija i mit, red. M. Stojanović. Rača 2014, s. 285-312.

Maksimović B., Emilijan Josimović prvi srpski urbanist 1867-1967, Beograd 1967.

Milanović H., Gradsko zelenilo, Beograd 2006.

Mitchell Th. W. J., Introduction w: Landscape and Power, red. W. J. Thomas Mitchell, Chicago 1994: University of Chicago Press.

Morawski K. S., Zabójstwo króla Aleksandra I w świetle archiwalnych relacji prasowych, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2016, t. 51, nr 1, s. 49-79. DOI: https://doi.org/10.12775/SDR.2016.1.03

Ranković Ž. J., Šumadija i Šumadinci, „Beogradske opštinske novine” 1937, nr 9, s. 560-567.

Rybicka E., Kilka uwag do genealogii krajobrazu narodowego na przykładzie Krajobrazu Polski Jerzego Smolińskiego oraz Ziemi polskiej w Pieśni zredagowanej przez Jana Lorentowicza, „Prace i Studia Geograficzne” 2019, t. 64.4, s. 111-122.

Rybicka E., Krajobraz kulturowy. Między ideologiami a działaniami w: Więcej niż obraz, red. E. Wilk, A. Nacher, M. Zdrodowska, E. Twardoch i M. Gulik, Gdańsk 2015, s. 55-67.

Šumadija i Šumadinci, „Književni sever” 1927 (Subotica), nr 7, 8 i 9.

Šumadija u prošlosti i sadašnjosti, red. D. P. Đorđević, Subotica 1932.

Rozmarynowska, Ideologia w przyrodzie, ogrodzie i krajobrazie, „Estetyka i Krytyka” 2008/2009, nr 15-16, s. 143-169.

Stanković U., Donošenje i sadržina uredbe o šumama od 1857. godine, „Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu”, 2012 nr 3, s. 401-414.

Ubertowska A., Pisanie puszczy. Ekonomie dyskursu ekokrytycznego i postkolonialnego, „Teksty Drugie” 2017, nr 6, s. 193-208. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.6.11