Słowa kluczowe
muzeum
ekspozycja
pamięć
kultura historyczna
podmiotowość społeczna/polityczna
tożsamość
przestrzeń publiczna
Macedonia
Bośnia
Polska / institutionalisation
museum
exposition
memory
historical culture
social/political subjectivity
identity
public space
Bosnia
Poland
Jak cytować
Abstrakt
The subject of the article is the characteristics of modern forms of memory institutionalization – the kind of commemorative practices and the related production and dissemination of knowledge in the public space. This topic seems especially important but also controversial in post-socialist countries, in which a major process of revision of the past is continues. This process becomes a part of the political pluralization of the public sphere and the expression of the emancipation of various previously marginalized groups. Using the example of the three museum:
Museum of the Macedonian Struggle for Sovereignty and Independence, War Childhood Museum in Sarajevo and „Polin” Museum of the History of Polish Jews, the author discusses: – the articulation and afirmation of subjectivity by means of museum as an institution
– the mechanism for shaping the authority of institutions so as to legimitize the interpretation of the past
– the relationship between the particular, often fragmented registers of the memory and the dominant power discourses.
Bibliografia
Publications
Buden Boris, Strefa przejścia. O końcu postkomunizmu, przeł. Michał Sutowski, Wydział Krytyki Politycznej, Warszawa 2012.
Domańska Ewa, Mikrohistorie, Spotkania w międzyświatach, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2005.
Douglas Mary, Jak myślą instytucje, przeł. Olga Siara, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2012.
Engelking Barbara, Leociak Jacek, Getto warszawskie – przewodnik po nieistniejącym mieście, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2001.
Kiš Danilo, Wariacje na tematy środkowoeuropejskie, w: tegoż, Homo poeticus, mimo wszystko, przeł. Danuta Cirlić-Straszyńska, Świat Literacki, Izabelin 1998, 116-135.
Kranz Tomasz, Muzea w byłych obozach w Polsce jako forma instytucjonalizacji pamięci, „Łambinowicki Rocznik Muzealny” 2003, nr 26, s. 9-22.
Leder Andrzej, Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej, Warszawa 2014.
Lübbe Hermann, Muzealizacja, o powiązaniu naszej teraźniejszości z przeszłością, przeł. Elżbieta Paczkowska-Łagowska, w: Estetyka w świecie. Wybór tekstów, t. 3, red. Maria Gołaszewska, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filozofii, Kraków 1994, s. 7-29.
Moroz-Grzelak Lilla, Macedońska pamięć historyczna. Imaginarium pomnikowe, w: Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością, red. Paweł Chmielewski, Sławomir Lucjan Szczesio, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, s. 381-396.
Pękala Teresa, Turbo-budowanie przeszłości w Skopje, w: tejże, Estetyczne konteksty doświadczenia przeszłości, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013, s. 235-251.
Pollozhani Mixhait, Reincarnation of Socrealism In the Project Skopje 2014, „Interkulturalnost. Časopis za podsticanje i afirmaciju interkulturalne komunikacije” 2014, br. 07, s. 47-56.
Ricoeur Paul, Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. Janusz Margański, Universitas, Kraków 2007.
Sudjic Deyan, Kompleks gmachu, przeł. Agnieszka Rasmus-Zgorzelska, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa 2015, s. 169.
Szpociński Andrzej, Inni wśród swoich. Kultury artystyczne innych narodów w kulturze Polaków, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1999.
Величковски Владимир, Слики со историската тематика во Музејот на македонската борба, Музеј на македонската борба, Скопје 2014.
Wodiczko Krzysztof, Socjoestetyka, rozmowa z Adamem Ostolskim, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.