Słowa kluczowe
Partisan movement
Supreme Staff
Montenegro
socialist Yugoslavia
Jak cytować
Abstrakt
The article presents a basic overview of the war record of the chief of the Supreme
Staff of the Partisan army Arso Jovanović. Jovanović's war biography is described in relation to three social groups in which he had operated. The first social group was the Piper clan, or the local Montenegrin context in which he was born and grew up. The other social group was the leadership of the Communist Party of Yugoslavia (KPJ) with which he cooperated during the war. The third social group was the circle of Montenegrin generals of the Yugoslav army (JA) which Jovanović belonged o until his unexplained death in the summer of 1948. This paper describes how all these groups were interlinked through Jovanović, how they affected each other creating the preconditions for the events of World War II and the post-war period in Yugoslavia.
Bibliografia
Archival sources
Republic of Croatia, The Croatian National Archive: Velika župa Dubrava, box 6
Published sources:
D. Biber, Tito – Churchill: Strogo tajno, Beograd-Zagreb, 1981.
[J. Broz] Tito, Nacionalno pitanje u Jugoslaviji u svjetlosti narodno-oslobodilačke borbe, Zagreb 1945.
J. Broz Tito, Sabrana djela, vol. 8, Beograd 1983.
J. Broz Tito, Sabrana djela, vol. 9, Beograd 1982.
V. Dedijer, Dnevnik: Od 6 aprila 1941 do 27 novembra 1942, vol. 1, Beograd-Sarajevo 1970.
V. Dedijer, Josip Broz Tito: Prilozi za biografiju, Beograd 1953.
M. Dželebdžić, Druga jugoslovenska armija, Beograd 1989.
M. Đilas, Članci 1941–1946, Beograd 1947.
M. Đilas, Revolucionarni rat, Beograd 1990.
L. Đurić, Sećanja na ljude i događaje, Beograd 1989.
Genocid nad Muslimanima, 1941–1945: Zbornik dokumenata i svjedočenja, eds. V. Dedijer, A. Miletić, Sarajevo 1990.
Jovanović, Šesta i sedma neprijateljska ofanziva, Beograd 1945.
M. Milatović, Slučaj Andrije Hebranga, Beograd 1952.
K. Nađ, Ratne uspomene: Četrdesetdruga, Zagreb 1979.
Nenadović, Razgovori s Kočom, Zagreb 1989.
T. Nikčević, Goli otoci Jova Kapičića, Zagreb 2010.
N. Piljak, Ustanak u Glamoču, „Ustanak naroda Jugoslavije 1941“, vol. 2, Beograd 1964.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, II/2, Beograd 1954.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, II/6, Beograd 1957.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, II/7, Beograd 1959.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, II/9, Beograd 1960.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, II/10, Beograd 1962.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, XI/4, Beograd 1975.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, XII/2, Beograd 1976.
Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, XIV/2, Beograd 1983.
Publications:
Banac, Sa Staljinom protiv Tita: Informbirovski rascjepi u jugoslavenskom komunističkom pokretu, Zagreb 1990.
N. Barić, General August Marić: životopis jednog hrvatskog časnika, „Časopis za suvremenu povijest“, 2001, no 2.
D. Bilandžić, Hrvatska moderna povijest, Zagreb 1999.
M. Borković, Milan Nedić, Zagreb 1985.
R. Bulatović, Titov borbeni put (1941–1943): Posebni osvrt na objekte u kojima je boravio i radio, vol. 1, Sarajevo 1988.
O. Cicmil, Durmitorski odred, in: Vojna enciklopedija, vol. 2, Beograd 1971.
Deutscher, Staljin: Politička biografija, Zagreb 1977.
B. Dimitrijević, Pobuna jugoslovenske periferije: Generalski kor Jugoslovenske armije 1945–1953. godine, in: Dijalog povjesničara / istoričara 7, Beograd 2002.
V. Kljaković, Arso Jovanović, in: Vojna enciklopedija, vol. 4, Beograd 1972.
D. Marijan, Borbe za Kupres 1942, Zagreb 1999.
J. Marjanović, Draža Mihailović između Britanaca i Nemaca, Zagreb 1979.
Matović, Vojskovođa s oreolom mučenika: Povest o generalu Arsu R. Jovanoviću načelniku Vrhovnog štaba NOVJ i njegovoj tragičnoj sudbini, Beograd 2001.
M. Najbar-Agičić, U skladu s marksizmom ili činjenicama? Hrvatska historiografija 1945–1960, Zagreb 2013.
R. Overy, Diktatori: Hitlerova Njemačka i Staljinova Rusija, Zagreb 2005.
B. Petranović, Srbija u Drugom svetskom ratu, Beograd 1992.
J. Pirjevec, Tito i drugovi, Zagreb 2012.
K. Spehnjak, Britanski pogled na Hrvatsku 1945–1948, Zagreb 2006.
Vojinović, Leon Rupnik, Zagreb 1988.
Zapovjedni vrh JNA siječanj 1990. – svibanj 1992, Zagreb 2010.
M. Zorić, XIII krajiška brigada, Beograd 1968.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.