Słowa kluczowe
car Gabriel Radomir
car Jan Wladysław
źródła bizantyńskie
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest wizerunkowi carów bułgarskich: Gabriela Radomira i Jana Władysława, którzy przez ponad trzy lata po śmierci cara Samuela stawiali opór cesarzowi Bazylemu II. Według autora nie wzbudzili on specjalnego zainteresowania bizantyńskich historiografów. Z jednej strony wynikało to z krótkotrwałości ich rządów, z drugiej zaś, być może, z przekonania, że losy zmagań cesarstwa z Bułgarią Komitopulów rozstrzygnęły się już wcześniej – w krwawych bojach z Samuelem, który dla Bizantyńczyków był z pewnością postacią zdecydowanie większego formatu niż jego następcy.
Bibliografia
Źródła
Gjuzelev V., Izvori za srednovekovnata istorija na Bălgarija (VII–XV v.) v avstrijskite răkopisni sbirki i archivi, t. I: bălgarski, drugi slavjanski i vizantijski izvori, Sofija 1994.
Ioan¬nes Scylitzes, Synopsis historiarum, rec. H. Thurn, Berolini–Novi Eboraci 1973.
Ioanis Stauracii Oratio laudatoria de Sancti Myrobilitae Demetrii Miraculis [w:] Grăcki izvori za bălgarskata istorija, t. X, Sofija 1980, s. 126–132.
Ioannis Zonarae Epitome historiarum libri XIII–XVIII, ed. Th. Büttner-Wobst, Bonnae 1897.
Michael Psellus, Chronographie ou histoire d’un siècle de Byzance (976–1077), ed. E. Renault, Paris 1926.
Michael Psellus, Orationes, [w:] Grăcki izvori za bălgarskata istorija, t. VI, Sofija 1965, s. 116–119.
Michaelis Glycae Annales, ed. I. Bekker, Bonnae 1836.
Nicephore Bryennios, Histoire, ed. P. Gautier, Brussels 1975.
Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria grecka, zeszyt 6: Pisarze wieku XI, tłum., komentarz A. Kotłowska, współpraca A. Brzóstkowska, Warszawa 2013.
Literatura
Andreev J., Ivan Vladislav, [w:] idem, I. Lazarov, P. Pavlov, Koj koj e v srednovekovna Bălgarija, Sofija 2012, s. 266–268.
Angelov D., Čolpanov B., Bălgarska voenna istorija prez srednovekovieto (X–XV vek), Sofija 1994.
Angelov P., Bălgarija i bălgarite v predstavite na vizantijcite, Sofija 1999.
Angelov P., Car Samuil v predstavite na vizantijcite, [w:] Evropejskijat jugoiztok prez vtorata polovina na X–načaloto na XI vek. Istorija i kultura, săs. V. Gjuzelev, G.N. Nikolov, Sofija 2015, s. 258–265.
Banchich T.M., Introduction, [w:] The History of Zonaras from Alexander Severus to the Death of Theodosius the Great, transl. idem, E.N. Lane, New York 2009, s. 1–19.
Bonarek J., Romajowie i obcy w Kronice Jana Skylitzesa. Identyfikacja etniczna Bizantyń¬czyków i ich stosunek do obcych w świetle Kroniki Jana Skylitzesa, Toruń 2003.
Cheynet J.-C., John Skylitzes, the author and his family, [w:] John Skylit¬zes, A synopsis of Byzantine History, 811–1057, introd., text, notes, transl. J. Wortley, Cambridge 2010, IX–XI.
Chiljada godi wobecni ot bitkata pri Belasica i ot smărtta na car Samuil (1014–2014), red. V. Gjuzelev, G.N. Nikolov, Sofija 2015.
Eideneier H., Zur Sprache des Michael Glykas, Byzantinische Zeitschrift 61, 1968, s. 5–9.
Evropejskijat jugoiztok prez vtorata polovina na X–načaloto na XI vek. Istorija i kultura, săs. V. Gjuzelev, G.N. Nikolov, Sofija 2015.
Ferluga J., John Scylitzes and Michael of Devol, [w:] idem, Byzantium on the Balkans. Studies on the Byzantine Administration and the Southern Slavs from the VIIth to the XIIth Centuries, Amsterdam 1976, s. 337–344.
Flusin B., Re-writing history: John Skylitzes’ Synopsis historion, [w:] John Skylit¬zes, A synopsis of Byzantine History, 811–1057, introd., text, notes, transl. J. Wortley, Cambridge 2010, s. XII–XXXIII.
Grigoriadis I, Linguistic and literary studies in the Epitome Historion of John Zonaras, Thessaloniki 1998.
Grigoradis I., A Study of the Prooimion of Zonaras’ Chronicle in Relation to Other 12th-Century Prooimia, Byzantinische Zeitschrift 91, 1998, s. 327–341.
Holmes C., The rhetorical structure of Skylitzes’ Synopsis Historion, [w:] Rhetoric in Byzantium, ed. E. Jeffreys, Aldershot 2003, s. 187–199.
Kotłowska A., Cesarstwo Bizantyńskie wobec kryzysu dynastycznego w Bułgarii w 1015 roku, Roczniki Historyczne 76, 2010, s. 255–262.
Kotłowska A., Jan Skylitzes, [w:] Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria grecka, zeszyt 6: Pisarze wieku XI, tłum., komentarz A. Kotłowska, współpraca A. Brzóstkowska, Warszawa 2013, s. 106–109.
Leszka M.J., Wizerunek władców pierwszego państwa bułgarskiego w bizantyńskich źródłach pisanych ( VIII–pierwsza połowa XII wieku), Łódź 2003.
Mallan Ch., The Historian John Zonaras: Some Observations on His Sources and Mathods, [w:] Les historiens grecs et romains: entre sources et modèles, ed. O. Devillers, B. Sebastiani, Bordeaux 2018.
Moutsopoulos N.C., Le tombeau du tsar Samuil dans basilique, de Saint Achille à Prespa, Études balkaniques 20.3, 1984, s. 114–126.
Mucopulos N., Bazylikata „Sveti Achilij” v Prespa (Edin istoričeski pametnik – svetinja), Plovdiv 2007.
Neville L., Guide to Byzantine Writing, Cambridge 2018.
Neville L., Heroes and Romans in Twelfth-Century Byzantium: The “Material for History” of Nikephoros Bryennios, Cambridge 2012.
Nikolov G.N., Bălgarskijat car Samuil, Sofija 2014.
Papadogiannakis Y., Michael Glykas and the Afterlife in Twelfth-century Byzantium, [w:] The Church, the Aftrlife and the Fate of the Soul, ed. P. Clarke, T. Claydon, Woodbridge 2009, s. 130–142.
Pavlov P., Gavril Radomir, [w:] J. Andreev, I. Lazarov, P. Pavlov, Koj koj e v srednovekovna Bălgarija, Sofija 2012, s. 130–132.
Pavlov P., Vekăt na car Samuil, Sofija 2014.
Pavlov P., Zalezăt na Părvoto bălgarsko carstvo (1015–1018), Sofija 1999.
Pirivatrić S., Samuilova država. Obim i karakter, Beograd 1997.
Prospographie der mittelbyzantinischen Zeit. Zweite Abteilung (867–1025) [dalej: PMBZ II], Band II: Christophoros (#21279) – Ignatios (#22712), vorarbeiten F. Winkelmann, R-J. Lillie, Thomas Pratsch, B. Zielke et al., Berlin–Boston 2013.
Salamon M., The Belasitsa Battle or Belasitsa Military Opertion?, [w:] Evropejskijat jugoiztok prez vtorata polovina na X-načaloto na XI vek. Istorija i kultura, săs. V. Gjuzelev, G.N. Nikolov, Sofija 2015, s. 108–141.
Seibt W., Johannes Skylitzes: Zur Person des Chronisten, Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik 25, 1976, s. 81–85.
Strässle P.M., Krieg und Kriegsfürung in Byzanz. Die Kriege Kaiser Basileios II. Gegen die Bulgaren (976–1019), Köln 2006.
Thurn H., Ioannes Skylitzes, Autor und Werk, [w:] Ioan¬nes Scylitzes, Synopsis historiarum, rec. idem, Berolini–Novi Eboraci 1973, s. VII–LVI;
Tomov T., Ključ 1014 g., Sofija 2015.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.