Słowa kluczowe
druga żona cesarza Henryka z Flandrii
Cesarstwo Łacińskie
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł jest drugą częścią cyklu ‘O cesarzowych Cesarstwa Łacińskiego (1204–1261)’. Ten jest poświęcony Agnieszce z Montferrat i drugiej żonie (prawdopodobnie Marii) cesarza Henryka z Flandrii, a córce cara Kołojana. W tekście przybliżono ich losy oraz polityczne znaczenie małżeństw Henryka. Analizy poświęcone obu żonom Henryka pokazują, jak znikomym materiałem źródłowym dysponuje historyk usiłujący cokolwiek o nich napisać. Bezpotomność Henryka z Flandrii wywarła wpływ na losy Cesarstwa Łacińskiego. Zwracam też uwagę, że Henryk wyszedł poza dotychczasowy schemat poślubiania kobiet z własnego kręgu kulturowego.
Bibliografia
Źródła
Chronica monasterii sancti Bertini auctore Iohanne Longo de Ipra, red. O. Holder-Egger MGH SS 25, Hannoverae 1880.
Ernoul, Chronique d’Ernoul et de Bernard le Trésorier, red. Louis de Mas-Latrie, Paris 1871.
L’Estoire de Eracles Empereur et la conqueste de la terre d’Outremer (suite), „Recueil des Historiens des Croisades”, „Historiens Occidentuax” [RHC Hoc.], Paris 1859, t. 2.
Flandria generosa (Continuatio Gislenensis), red. Ludwig Bethmann, MGH SS 9, Hannoverae 1861.
Geoffroy de Villehardouin, La conquête de Constantinople, red. i tłum. Edmond Faral..., t. 1–2, Paris 1938–1939.
Georgii Acropolitae Opera recensuit Augustus Heisenberg, editionem anni MCMIII, correctiorem curavit Peter Wirth, t. 1, Stutgardiae 1978.
Henri de Valenciennes, Histoire de l’empereur Henri de Constantinople publiée par Jean Longnon, Paris 1948.
Nicetae Choniatae, Historia, red. J. L. van Dieten, Berolini–Novi Eboraci 1975.
Reinerus, Annales Sancti Jacobi Leodiensis, red. G. H. Pertz, MGH SS 16, Hannoverae 1859.
Willelmi Tyresis Archiepiscopi Chronicon, Édition critique par R. B. C. Huygens. Identification des sources historiques et détermination des dates par H. E. Mayer et G. Rösch, Tvrnholti MCMLXXXVI.
Opracowania
Božilov I., Familijata na Asenevci (1186–1460). Genealogija i prosopografija, Sofija1985 [Божилов И., Фамилията на Асеневци (1186–1460). Генеалогия и просопография, София 1985].
Božilov I., Totomanova A., Biljarski I., Borilov sinodik. Izdanie i prevod, Sofija 2010 [Божилов И., Тотоманова А., Билярски И., Борилов синодик. Издание и превод, София 2010].
Brand Ch., Byzantium confronts the West, Cambridge Mass. 1968.
Brichieri Colombo G. D., Tabulae genealogicae gentis Carrettensis, Vindobonae 1741.
Ceruti A., Un codice del monasterio cistercense di Lucedio, „Archivio storico italiano” 1881, t. 8, s. 378.
Cognasso F., Alaramo, [w:] Dizionario biografico degli Italiani, t. 2 (1960), https://www.treccani.it/enciclopedia/aleramo_(Dizionario-Biografico) [dostęp: 03.08.2021].
Dančeva-Vasileva A, Bălgarija i latinskata imperija 1204–1261, Sofija 1985 [Данчева-Василева А., България и латинската империя 1204–1261, София 1985].
Gerland E., Geschichte der Frankenherrschaft in Griechenland von dr. Ernst Gerland. I Band. Geschichte des lateinischen Kaiserreiches von Konstantinopel. Erster Teil: Geschichte der Kaiser Balduin I. und Heinrich 1204–1216. Unter Benutzung eines Manuskriptes von Carl Hopf und mit Unterstützung des Königl. Preuss. Ministeriums der geistlichen, Unterrichts- und Medizinal-Angelegenheiten, Homburg v[on] d[er] Höhe 1905.
Goria A., Bonifacio I, marchese di Monferrato, [w:] Dizionario biografico degli Italiani, t. 12 (1971), https://www.treccani.it/enciclopedia/aleramo_(Dizionario-Biografico) [dostęp: 03.08.2021].
Gjuzelev V., Papstvoto i bŭlgarite prez Srednovekovieto, Plovdiv 2009 [Гюзелев В., Папството и българите през Средновековието, Пловдив 2009].
Haberstumpf W., Dinastie europee nel Mediterraneo orientale. I Monferrato e i Savoia nei secoli XII–XV, Torino 1995.
Hendrickx B., Régestes des empereurs latins de Constantinople (1204–1261/72), Ξεσσαλονικη 1988.
Ilgen T., Konrad, Markgraf von Montferrat, Marburg 1880.
Longnon J., L’Empire Latin de Constantinople et la Principauté de Morée, Paris 1949.
Merlone R., Prosopografica aleramica (secolo X e prima metà del XI), „Bolletino storico-bibliografico subalpino” 1993, t. 81, s. 451–586.
Molinari R., La Marca Aleramica. Storia di una regione mancata, Baldissero d’Alba 2008.
Noble P. S., Henry of Constantinople (d.1216), [w:] The Crusades. An Encyclopedia, t. 2, red. A. Murray, Santa Barbara 2006.
Nuti G., Del Carretto, Enrico, marchese di Savona, [w:] Dizionario biografico degli Italiani, t. 36 (1988), https://www.treccani.it/enciclopedia/aleramo_(Dizionario-Biografico) [dostęp: 03.08.2021].
Pavlov P., Za roliata na kumanite v bălgarskata voenna istorija (1186–1241) „Voennoistoričeski sbornik” 1990, t. 6, s. 14–23 [Павлов П., За ролята на куманите в българската военна история (1186–1241) „Военноисторически сборник” 1990, t. 6, s. 14–23].
Pentek Z., O cesarzowych Cesarstwa Łacińskiego (1204–1261) (1). Maria hrabina Szampanii, „Balcanica Posnanienisa. Acta et studia” 2020, t. 27, s. 47–56.
Sturdza M. D., Dictionnaire Historique et Généalogique des Grandes Familles de Grèce, d’Albanie et de Constantinople, Paris 1999.
Totomanova A., Sinodik carja Borila v sbornike Palauzova (NBKM № 289), [w:] XXI ežegodnaja bogoslovskaja konferencija. Cerkovno-istoričeskija issledovanija v kontekste sovremennoj nauki, Moskva 2011, s. 165–171 [Тoтoмaнoвa A., Синодик царя Борила в сборнике Палаузова (НБКМ № 289), [w:] XXI ежегодная богословская конференция. Церковно-историческия исследования в контексте современной науки, Москва 2011, s. 165–171].
Totomanova A., The Synodikon of Orthodoxy in Medieval Bulgaria, „Studia Ceranea” 2017, t. 7, s. 169–227.
Usseglio, L., I Marchesi di Monferrato in Italia ed in Oriente durante i secoli XII e XIII, red. C. Patrucco, Milano 1926.
Van Tricht F., The Latin Renovatio of Byzantium. The Empire of Constantinople (1204–1228), tłum. Peter Longbottom, Leiden–Boston 2011.
Varzos K., Ī Genealogia tōn Komnenōn, t. 1, 2, Thessalonikī 1984 [Βάρζoς K., Η Γενεαλογία των Κομνηνών. Τόμος Β’, Θεσσαλονίκη 1984].
Złatarski V., Istorija na bălgarskata dăržava prez srednite vekove, t. 3 (Vtoro bălgarsko carstvo. Bălgarija pri Asenevci; 1187–1280, Sofija 1940 [Златарски В., История на българската държава през средните векове, t. 3 (Второ българско царство. България при Асѣневци; 1187–1280), София 1940].
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.