Słowa kluczowe
Vlachs
settlement policy
assimilation
national propaganda
Jak cytować
Abstrakt
The aim of the article is to present, on the basis of source materials and historiographical findings, the regularities associated with the evolution of the Wallachian settlement in Thessaloniki in the 19th and 20th centuries. In this case, a rapid process of assimilation of the newcomers into the local Greek-speaking Orthodox community is noticeable. It took place in the context of coexistence between individual Wallachian families and the Greek population in cultural and economic terms. At the root of integration of Wallachians with the Greeks were the religious community (subordination to the Patriarchate of Constantinople, common churches and liturgy in Greek), the lack of an adequately established Wallachian language tradition, and the impossibility of implementing their traditions (identified with a pastoral-transhumant economy) in urban socio-economic realities. As a result, the settlers in Thessaloniki became Hellenized in a linguistic and national sense, but they kept also some cultural distinctions, defined in terms of kinship or places of origin. This situation could not be altered by cultural activities of Romania, which at the turn of the 20th century aimed at establishing national and linguistic ties with individual Wallachian communities.
Bibliografia
Diplōmatiko kai Istoriko Arheio (Arheio tou Ypourgeiou Exōrerikōn, AYE) [Διπλωματικό και Ιστορικό Αρχείο (Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, AYE)]: AYE, AAK/KA (Μακεδονικά), 1906; AYE, ΑΑΚ/Α, 1900; AYE, AAK/A2, 1903; AYE, AAK/K (Μακεδονικά); 1904
Ekklīsiastokī Alītheia” [„Εκκλησιαστική Αλήθεια”] 1907, vol. 27, p. 329–330.
Abbott G. F., A tale of a tour in Macedonia, London 1903.
Aaourda V., To Ellīnikon Genikon Proxeneïon Thessalonikīs, 1903–1936, Thessalonikī 1961 [Ααούρδα Β., Τό Ελληνικόν Γενικόν Προξενεΐον Θεσσαλονίκης, 1903–1908, Θεσσαλονίκη 1961].
Bossy R.V., Un succes diplomatic românesc: "Iradeaua" din 1905, „Noul Album Macedo-Român” 1959, vol. 1, p. 167–169.
Divani L., The Vlachs of Greece and the Italo¬-Rumanian propaganda, „Thetis. mannheimer Beiträge zur klassischen archäologie und Geschichte Griechenlands” 1996, vol. 3.
Geyikdagi V.N., Foreign investment in the Ottoman Empire: international trade and relations 1854–1914, London 2011. DOI: https://doi.org/10.5040/9780755692910
Gkoumas E., Libadi (geōgrafikī, istorikī, laografikī episkopīsis, Livadi 1973, p. 145–146 [Γκούμας Ε., Λιβάδι (γεωγραφική, ιστορική, λαογραφική επισκόπησις), Λιβάδι 1973].
Field J., America and the Mediterranean world, 1776–1882, Princeton 1969.
Gounaris B., Salonica, „Review” 1993, vol. 16, no. 4, p. 500–501.
Hatzīfōtīs I., Oi Metsobites stīn Alexandreia, w: Praktika A’synedriou metsovitikōn spoudōn, Athīna 1993 [Χατζηφώτης Ι., Οι Μετσοβίτες στην Αλεξάνδρεια, w: Πρακτικά Α΄ συνεδρίου μετσοβίτικων σπουδών, Αθήνα 1993].
Hãciu A. N., AROMÂNII: comerţ, industrie, arte, expansiune, civilizaţie focşani, Focșani 1936.
Hekimoglou E., Trapezes kai Thessalonikī 1900–1936, Thessalonikī 1987 [Χεκίμογλου Ε., Τράπεζες και Θεσσαλονίκη 1900–1936, Θεσσαλονίκη 1987].
Holland H., Taxidi stī Makedonija kai Thessalia 1812–1813, Athīna 1993 [Ταξίδι στη Μακεδονία και Θεσσαλία 1812–1813, Αθήνα 1989].
Karpat K., Ottoman population, 1830–1914: demographics and social characteristics, Madison 1985.
Koukoudīs A., Ī Thessalonikī kai oi Vahoi, Thessalonikī2000 [Κουκούδης A., Η Θεσσαλονίκη και οι Βλάχοι, Θεσσαλονίκη 2000].
Koukoudīs A., Oi Olympioi Vlahoi kai ta Vlohomoglena, Thessalonikī 2001 [Κουκούδης A., Οι Ολύμπιοι Βλάχοι και τα Βλαχομογλενά, Θεσσαλονίκη 2001].
Koukoudis A., The Vlachs: metropolis and diaspora, Thessaloniki 2003.
Moskōf K., Thessalonikī – tomī tīs metapratikīs polīs, vol. 1, Athīna 1978 [Μοσκώφ K., Θεσσαλονίκη – τομή της μεταπρατικής πόλης, vol. 1, Αθήνα 1978].
Mpaslī G., Prosōpikotītes apo tin Krania tou Olympou pou edrasan ī gennīthīkan tou 19o aiōna. ‘Anthimos Olympios episkopos Naupaktou, Geōrgios Vakaloulīs, oi Gkarmpolades…, „Thessaliko Īmerologio” 2013, no. 64, p. 367–384. [Μπασλή Γ., Προσωπικότητες από την Κρανιά του Ολύμπου που έδρασαν ή γεννήθηκαν τον 19ο αιώνα. Άνθιμος Ολύμπιος επίσκοπος Ναυπάκτου, Γεώργιος Βακαλούλης, οι Γκαρμπολάδες..., „Θεσσαλικό Ημερολόγιο” 2013].
Nigdelīs P. M., Apo tīn istoria tīs ereunas tīs arhaias Makedonias, „Makedonika” 2005, vol. 34, no. 1, p. 229–249 [Νιγδέλης Π. Μ., Από την ιστορία της έρευνας της αρχαίας Μακεδονίας: συμπληρωματικά στοιχεία για τη ζωή και το έργο των Μ. Δήμιτσα και Σ. Μερτζίδη, „Μακεδονικα” 2005]. DOI: https://doi.org/10.12681/makedonika.874
Nikolaidis K., Etymologikon lexikon tīs Koutsovlahikīs glōssīs, Athīna 1909 [Νικολαΐδης K., Ετυμολογικόν λεξικόν της Κουτσοβλαχικής γλώσσης, Αθήνα 1909].
Nikolaidou-Tzitzi E., Ī Roumanikī propaganda sto vilaeti Iōanninōn kai ta Vlahofōna hōria tīs Pindou Νικολαΐδου-Τζίτζη E., Η Ρουμανική προπαγάνδα στο βιλαέτι Ιωαννίνων και στα βλαχόφωνα χωριά της Πίνδου, Αθήνα 1995].
Paszkiewicz J., Regres osadnictwa wołoskiego w Pindosie w dobie przemian społeczno-politycznych w Turcji osmańskiej w XVIII i XIX wieku, „Balcanica Posnaniensia. Acta et studia” 2021, vol. 28, no. 2, p. 207–229. DOI: https://doi.org/10.14746/bp.2021.28.28
Picot É., Les Roumains de la Macédoine, Paris 1875.
Seremetīs D. I., O filikos Kōnstantinos P. Tattīs (1787–1864), „Makedonika” 1983, vol. 23, p. 65–87 [Σερεμέτης Δ. Ι., Ο φιλικός Κωνσταντίνος Π. Τάττης (1787–1864), „Μακεδονικά” 1983]. DOI: https://doi.org/10.12681/makedonika.331
Seremetīs D. I., D. Kavtatzoglou (1748–1819), Kōnstantinos Tattīs (1787–1864), „Makedonika” 1998, vol. 31, p. 213–238 [Σερεμέτης Δ. Ι., Δ. Καυτατζόγλου (1748–1819), Κωνσταντίνος Τάττης (1787–1864), „Μακεδονικά” 1998]. DOI: https://doi.org/10.12681/makedonika.122
Solcanu I., Gimnazii, scoli normale si licee in limba romana infiintate si subventionate de guvernele de la Bucuresti pentru aromanii din Grecia: (1880–1900), „Annals of the Academy of Romanian Scientists. Series on History and Archaeology” 2019, vol. 11, no. 1, p. 30–50.
Tziōgos A. I., Synoptikī istoria tīs Kleisouras Dytikīs Makedonias kai to istorikon avtīs mnīmeion tīs hristionosynīs tīs Ieras Monīs Panagias – Gennīseōs tīs Theotokou, Thessalonikī 1961 [Τζιώγος Α. Ι., Συνοπτική ιστορία της Κλεισούρας Δυτικής Μακεδονίας και το ιστορικόν αυτής μνημείον της χριστιανοσύνης της Ιεράς Μονής Παναγίας – Γεννήσεως της Θεοτόκου, Θεσσαλονίκη 1961].
Vakalopoulos K., Hristianikes synoikies, syntehnies kai epaggelmata tīs Thessalonikīs sta mesa tou 19ou aiōna, „Makedonika” 1978, vol. 18, p. 103–142 [Βακαλόπουλος K., Χριστιανικές συνοικίες, συντεχνίες και επαγγέλματα της Θεσσαλονίκης στα μέσα του 19ου αιώνα, „Μακεδονικά” 1978]. DOI: https://doi.org/10.12681/makedonika.491
Vasdravellīs I. K., Oi Makedones eis tous yper tīs anexartīsias agōnas 1769–1832, Thessalonīki 2017 [Βασδραβέλλης Ι. Κ., Οι Μακεδόνες εις τους υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνας 1796–1832, Θεσσαλονίκη 2017].
Vasilīs D., Topografija tīs Thessalonikīs kata tīn epoxī tīs Tourkokratias 1430–1912, Thessalonikī 2008 [Βασίλης Δ., Τοπογραφία της Θεσσαλονίκης κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας 1430–1912, Θεσσαλονίκη 2008].
Yerolympos A., Urban transformations in the Balkans (1820-1920). Aspects of Balkan town planning and the remarking of Thessaloniki, Thessaloniki 1996.
Weigand G., Die Aromunen. Ethnographisch¬philologisch-¬historische Untersuchungen über das Volk der sogenannten Makedo¬Romanen oder Zinzaren, Leipzig 1895, vol. 1–2.
Weigand G., Die sprache des Olympo-Valachen, Leipzig 1888.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jędrzej Paszkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.