Słowa kluczowe
Romania
national communism
nationalism
PPR diplomacy
Jak cytować
Abstrakt
The article proposes to look at the phenomenon of the historical politics of the authorities of communist Romania through the prism of opinions on this subject from the diplomacy, also communist, of the Polish People's Republic. It is about opinions of representatives of a state whose citizens during the communist period were not subjected to and did not succumb to such strong political indoctrination as in other satellite states of the Kremlin on the subject of a state which, from the 1960s onwards, conducted the most independent and distanced foreign politics from the Kremlin among these satellites and which went furthest among these states in instrumentally using historical politics and the often accompanying nationalism for political purposes. As the Polish observers have argued, the Romanian authorities saw in the image of Romanians and Romanian history created by them a valuable tool to shape for themselves the favor of society, its views and public sentiment depending on the political demand of the moment. It was most controversial among Poles, but supported by the Romanian public, that the Romanian authorities used history to more or less openly attack the Soviet Union in the name of defending their sovereignty. The Polish authorities also viewed with distance the theory deriving modern Romanians from the ancient Dacians and generally considered Romanian historiography to be biased and unreliable. In spite of the fall of communism, unlike in Poland, the picture of Romanian history shaped earlier, with a strong nationalist accent, is still readily accepted by Romanians.
Bibliografia
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie - Departament I, Rumunia
Betea L., F.-R.Mihai, 21 august 1968. Apoteoza lui Ceauşescu, Bucureşti 2018.
Documente fundamentale ale regimului communist din Romania (1848–1989), ed. C. Stanciu, Târgoviște 2012, p. 122–149.
Kamiński M. K., Moje doświadczenia z komunistycznym aparatem represji wymierzonym w słowo pisane [in:] Cenzura w PRL. Relacje historyków, ed. Z. Romek, Warszawa 2000, p. 113–119.
Marx K., Însemnări despre Români. Manuscrise inedita, ed. A. Oţetea, S. Schwann, Bacău 2014.
Nowak K., Polityka historyczna Rumunii Nicolae Ceauşescu. Dwa dokumenty ambasady PRL w Bukareszcie [in:] Silesia–Polonia–Europa. Studia historyczne dedykowane profesorowi Idziemu Panicowi, ed. J. Sperka, Bielsko-Biała 2019, p. 475–489.
Nowak K., Rumuńska afera z Karolem Marksem z 1964 r. (w świetle źródeł dyplomacji PRL) [in:] Środkowa i wschodnia Europa w zwierciadle historii wielkiej oraz codziennej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Sylwestrowi Fertaczowi, eds. M. Gruszczyk, J. Januszewska-Jurkiewicz, L. Krzyżanowski, M. Skrzypek, Bielsko-Biała 2021, p. 213–223.
Boia L., Dlaczego Rumunia jest inna?, Kraków 2016.
Brzostek B., Narodowy komunizm w Rumunii, „Przegląd Polonijny” 2004, no. 4, p. 110–123.
Burakowski A., Geniusz Karpat. Dyktatura Nicolae Ceaşescu, Warszawa 2008.
Cătănuş D., Declaraţia din aprilie 1964. Context istoric şi ecou internaţional, „Archivele Totalitarismului” 2006, no. 3–4, p. 110–130.
Catanuș D., Tot mai departe de Moscova… Politica externa a Romaniei 1956–1965, București 2011.
Cioroianu A., Karol Marks pomaga Gheorghe Gheorghiu Dejowi (1964) [in:] Piękna opowieść o historii Rumunów, Wrocław 2018.
Cioroianu A., „Koń trojański” z Helsinek (lato roku 1975) [in:] Nie możemy uciec przed naszą historią, vol. 2 (Pięknej opowieści o historii Rumunów), Wrocław 2019.
Deletant D., Rumunia. Zapomniany sojusznik Hitlera, Warszawa [2010].
Floyd D., Rumunia. Intryga czy wyzwanie?, Londyn 1965.
Kunze Th., Ceauşescu.. Piekło na ziemi, Warszawa 2000.
Manea G.S., Un adulter în familia comunistă. România şi SUA în ani’60, Târgovişte 2016.
Nowak K., „Romanian October” means breakthroughs and revaluations in Romania’s foreign policy in the first half of the 60’s of the 20th century (from the windows of the Polish People’s Republic Embassy in Bucharest), „Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne” 2024, vol. 33. DOI: https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.24.007.20031
Tismăneanu V., Stalinizm na każdą okazję. Polityczna historia rumuńskiego komunizmu, Kraków 2010.
Verdery K., Compromis şi rezistenţă. Cultura română sub Cauşescu, Bucureşti 1994.
Waldenberg M., Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Dzieje. Idee, Warszawa 1992.
Willaume M., Rumunia, Warszawa 2004.
Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2005.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Krzysztof Nowak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.