Słowa kluczowe
Bayezid I
Wołoszczyzna
Imperium Osmańskie
Bitwa pod Rovinami
Jak cytować
Abstrakt
Bitwa pod Rovinami między hospodarem wołoskim Mirczą Starym a sułtanem Bayezidem I to termin umowny skonstruowany przez historyków. W rzeczywistości bitwa miała miejsce „na rowinach” czyli „w szańcach” prawdopodobnie niedaleko stolicy Wołoszczyzny Argeş i nad rzeką tejże nazwy. Powszechnie obecnie przyjętą datację 17 maja 1395 roku też należy traktować umownie. Jest to data śmierci Konstantyna Dejanowicia Dragasza, który poniósł śmierć w bitwie, nie wiadomo jednak czy zmarł dokładnie w dniu bitwy, czy jakiś czas później. Ponadto najprawdopodobniej bitwa nie trwała jeden dzień, jedno z osmańskich źródeł mówi nawet o tygodniu. Wiadomości na temat rezultatu bitwy też są sprzeczne, bitwa nie została do końca rozstrzygnięta, obydwie armie poniosły bardzo duże straty, ale rozeszły się i zachowały zdolność bojową. Bayezid miał dostatecznie dużo sił, by zaatakować Nikopol i dokonać ostatecznej likwidacji tyrnowskiego carstwa bułgarskiego. Mircza wycofał się do Siedmiogrodu i połączył swe siły z siłami Zygmunta Luksemburczyka, z którymi odbił krótko potem Mały Nikopol czyli Turnu. Niejasna jest sytuacja polityczna Wołoszczyzny po bitwie pod Rovinami, niemal wszystkie źródła mówią o zawarciu przez hospodara pokoju i opłacie trybutu. W rzeczywistości jednak Mircza stracił władzę w swej stolicy na rzecz Vlada Uzurpatora. Nie jest jednak jasne czy Vlad został osadzony na tronie przez Bajezida I, czy wykorzystał trudności Mirczy i czy zawierał z sułtanem jakieś układy. Nie ma też żadnych podstaw źródłowych do twierdzenia, że został wprowadzony na tron przez Polaków. Polska para królewska, poza przyjęciem dokumentu hołdowniczego nie uczyniła zupełnie nic w jego sprawie.
Bibliografia
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Dokum. Perg. 5614.
Chalcocondil Laonic, Expuneri istorice, red. V. Grecu, Bucureşti 1958.
Cronicarii munteni, red. M. Gregorian, t. 1, București 1981.
Cronici turcești privind ţăriile române, red. M. Guboglu, M. Mehmed, t. 1, București 1966.
Decei Aurel, Două documente turceşti privitoare la expediţiile sultanilor Baiazid I şi Murad al II-lea în ţările române [w:] idem, Relaţii româno-orientale, Bucureşti 1978, s. 209–214.
Dujčev Ivan, Iz starata b'lgarska knižnina, Sofia 1944 [Дуйчевъ Иван, Изъ старата българска книжнина, София 1944].
Piekosiński Franciszek, Rachunki dworu króla Władysława Jagiełły i królowej Jadwigi z lat 1388–1420, Kraków 1896.
Georgios Sfrantzes, Memorii 1401–1481, red. V. Grecu, Bucureşti 1966.
Hurmuzaki Eudoxiu, Documente privitoare la istoria românilor, t. 1, część 2, Bucureşti 1890.
Konstantin Filosof, Život Stefana Lazarevića, despote Srpskog, oprac. Gordana Jovanović, Beograd 2009 [Константин Фолософ, Живот Стефана Лазаревића, деспотa српског, ypeд. Гордана Jовановић, Београд 2009].
Miklosich Franz, Müller Jozeph, Acta Patriarchatus Constantinopolitani, t. 1, Vindobonae 1862.
Moxa Mihai, Cronica universală, red. Gheorghe Mihăilă, Bucureşti 1989.
Orbini Mavro, Il regno de gli Slavi, Pesaro 1601.
Stojanović Ljubomir, Stari srpski rodoslovi i ljetopisi, Sr. Karlovci 1927 [Стојановић Љубомир, Стари српски родослови и летописи, Ср. Карловци 1927].
Stojanović Ljubomir, Stari srpski zapisi i nadpisi, t. 3, Beograd 1984 [Стоjановић Љубомир, Стари српски записи и надписи, кн. 3, Београд 1984].
Tiutiundžiev Ivan, B'lgarskata anonimna chronika, Veliko Tyrnovo 1992 [Тютюиджиев Иван, Българската анонимна хроника, Велико Търново 1992].
Anastasijević Dragutin, Srpkinja vizantijska carica, Beograd 20004 [Анастасиjевић Драгутин Н., Српкиња византиjска царица, Београд 2004].
Baum Wilhelm, Kaiser Sigismund. Hus, Konstanz und Türkenkriege, Graz–Wien–Köln 1993.
Bolshacov A. A., Localizarea bătăliei de la Rovine, „Studii şi Materiale de Istorie Medie” 1960, t. 4, 1960, s. 391–394.
Constantinescu Nicolae, Puncte de vedere asupra datării bătaliei de la Rovine (17 V 1395), „Revista Istorică” 1990, t. 1, nr 7–8, s. 783–802.
Czamańska Ilona, Król Marko Mrnjavčević ‒ pytania i wątpliwości [w:] Na szlakach dwóch światów. Studia ofiarowane prof. Jerzemu Hauzińskiemu, red. A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2016, s. 213–226.
Czamańska Ilona, Mołdawia i Wołoszczyzna wobec Polski, Węgier i Turcji w XIV-XV wieku, Poznań 1996.
Czamańska Ilona, Wasale, trybutariusze, sojusznicy. Charakter relacji państw bałkańskich z Turcją osmańską w XIV wieku, „Slavia Meridionalis” 2011, t. 11, s. 37–62. DOI: https://doi.org/10.11649/sm.2011.003
Decei Aurel, Istoria Imperiului Otoman până la 1656, Bucureşti 1978.
Decei Aurel, Relaţii româno-orientale, Bucureşti 1978, s. 140–155.
Diţa Alexandru, 17 mai 1395 o dată împortantă în istoria universală ̶ victoria românească de la Rovine [w:] Marele Mircea voievod, red. Ion Pătroiu, Bucureşti 1987, s. 254–277.
Diţa Alexandru, Mircea cel Mare între realitatea medievală şi fictiunea istoriografică modernă, Bucureşti 2000.
Gemil Tahsin, Mircea l'Ancien face à la politique impériale de Bayezid Ier, „Revue Roumaine d'Histoire” 1986, t. 25, nr 1–2, s. 3–22.
Gemil Tahsin, Raporturile româno-otomane în vremea lui Mircea cel Mare [w:] Marele Mircea voievod, red. Ion Pătroiu, Bucureşti 1987, s. 330–364.
Giurescu Constantin C., Giurescu Dinu C., Istoria românilor din cele mai vechi timpuri pînă la astăzi, Bucureşti 1975.
Hurmuzaki Eudoxiu, Documente privitoare la istoria românilor, t. 1, część 2, Bucureşti 1890.
Iliescu Octavian, Vlad Ier voivode de Valachie, la règne, le seceau et les monnaies, „Revue Roumaine d'Histoire” 1988, t. 27, nr 1–2, s. 73–105.
Inalcik Halil, An ottoman document on Bayezid I expedition into Hungary and Wallachia [w:] Actes du X Congrès International d'Etudes Byzantines, Istanbul 1957, s. 220–222.
X Congrès International d'Etudes Byzantines, Istanbul 1957, s. 220-222.
Iosipescu Sergiu, Doua chestiuni de geografie istorică: 1) in Podunavia sub Marele Mircea Voievod al Ţării Româneşti; II) locul bataliei de la Rovine [w:] Marele Mircea voievod, red. Ion Pătroiu, Bucureşti 1987, s. 430–446.
Jireček Konstantin, Istorija Srba. Politička istorija do 1537g., tłum. J. Radonjić, Beograd 1952 [Jиречек Константин, Историjа Срба. Политичка историjа до 1537 г., превео J. Радоњић, Београд 1952].
Marele Mircea voievod, red. Ion Pătroiu, Bucureşti 1987.
Maxim Mihai, Cu privire la înţelegerile de pace româno-otomane din timpul domniei lui Mircea cel Mare [w:] Marele Mircea voievod, red. Ion Pătroiu, Bucureşti 1987, s. 365–396.
Miklosich Franz, Müller I., Acta Patriarchatus Constantinopolitani, t. 1, Vindobonae 1862.
Papacostea Şerban, Mircea cel Bătrân şi Baiazid. La cunoaşterea confrontarolor lor armate, "Studii şi Materiale de Istorie Medie", 1988, t. 16, s. 19–21.
Pervain Viorica, Relaţiile Ţării Româneşti cu Ungaria la sfîrşitul veacului al XIV-lea, „Anuarul Institutului de Istorie şi Arheologie Cluj-Napoca” 1975, t. 18, s. 89–117.
Radojicić Georges. Sp., La chronologie de la bataille de la Rovine, „Revue historique de Sud-Est eurepeènnes”, 1.04.1928, s. 136–138.
Rezachevici Constantin, Batalia de la Rovine - un moment de vîrf al resistenţei româneşti antiotomane, „Revista Arhivelor” 1994, t. 71, nr 4, s. 315–322.
Rezachevici Constantin, Rolul românilor în apărarea Europei de expansiunea otomană secolele XIV-XVI, Bucureşti 2001.
Stoicescu Nicolae, Batalia de la Rovine (17 mai 1395), Bucureşti 1986.
Veliman Valeriu, Domnia lui Mircea cel Mare în viziunea istoriografiei otomane (sec. XV-XVIII) [w:] Marele Mircea voievod, red. Ion Pătroiu, Bucureşti 1987, s. 397–429.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Ilona Czamańska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.