Słowa kluczowe
socjoterapeuci
młodzież
problemy uczestników grup socjoterapeutycznych
proces pomagania
Jak cytować
Abstrakt
Celem przedstawianych badań było przyjrzenie się z perspektywy opowieści socjoterapeutów kluczowym problemom, jakie mają uczestnicy i uczestniczki grup, oraz sposobom opowiadania o oddziaływaniach (jako takich, które się powiodły, nie udały, czy może takich, w których niewiele się zmieniało mimo interwencji). Zanalizowano 17 autonarracji socjoterapeutów na temat doświadczeń własnych w pracy socjoterapeutycznej. Najpierw dokonano indukcyjnej analizy treści i kategoryzacji problemów uczestników grup. W drugiej kolejności metodą dedukcyjnej analizy narracji, w której kategorie wcześniej były zdefiniowane, określono przy pomocy sędziów kompetentnych typ autonarracji (progresywna, regresywna lub stabilna). Przeprowadzona analiza pozwoliła na wyróżnienie języka opisu problemów: nozologicznego (objawowego), psychologicznego o mocy wyjaśniającej, atrybucyjnego (cechy relatywnie trwałe) i behawioralnego (koncentracja na zachowaniach). Problemy prezentowane były jako ulokowane w jednostce, rodzinie lub grupie. Opisano trzy trajektorie przebiegu socjoterapii: progresywną, gdy oddziaływania zbliżają do celu; regresywną, gdy oddziaływania oddalają się od celu; stabilną, gdy oddziaływania nie wywołują efektu. Zestawienie obrazu problemów ze sposobem opowiadania o nich pokazuje, że psychologiczny język opisu problemów łączy się ze stosowaniem narracji stabilnej, podczas gdy w przypadku narracji progresywnych i regresywnych jest on niespecyficzny. Te wstępne wnioski odniesione są do diagnozowania w socjoterapii.
Bibliografia
Cierpiałkowska, L. (2007). Psychopatologia. Warszawa: Scholar.
Cierpiałkowska, L., Grzegorzewska, I. (2020). Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży – salutogenetyczne i patogenetyczne modele empiryczne i teoretyczne. W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, A.R. Borowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (s. 31–59). Warszawa: PWN.
Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2005). Psychologia kliniczna i psychopatologia – wzajemne zależności. W: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Cierpiałkowska, L., Sęk, H., Soroko, E. (2016). Postępowanie diagnostyczne psychologa klinicznego a konteksty i sytuacje społeczne tworzenia diagnozy. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (s. 215–231). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gergen, K.J., Gergen, M.M. (1986). Narrative form and the construction of psychological science. W: T.R. Sarbin (red.), Narrative psychology: The storied nature of human conduct (s. 22–44). Praeger Publishers / Greenwood Publishing Group.
Jagieła, J. (2007). Socjoterapia w szkole. Krótki poradnik psychologiczny. Kraków: Wydawnictwo Rubikon.
Jankowiak, B. (2017). Zachowania ryzykowne współczesnej młodzieży. Studium teoretyczno-empiryczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Jankowiak, B., Soroko, E. (2013). Socjoterapia jako forma pomocy psychopedagogicznej. W: B. Jankowiak (red.), Socjoterapia jako forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Teoria i praktyka (s. 33–59). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Jankowiak, B., Soroko, E. (2014). Wybrane problemy diagnozy opisowej w socjoterapii – aspekty teoretyczne oraz związki z funkcjonowaniem zawodowym socjoterapeutów. Studia Edukacyjne, 33, 165–187.
Marcelli, D. (2013). Psychopatologia wieku dziecięcego. Wrocław: Elsevier.
Soroko, E., Jankowiak, B. (2020). Shaping Social and Psychological Competencies or Intervening in a Crisis? Sociotherapists’ Experiences of Helping Adolescents in Poland. International Journal for the Advancement of Counselling, publikacja online 12 czerwca, 1–17.
Strzemieczny, J. (1988). Zeszyty socjoterapeutyczne. Warszawa: PTP.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Barbara Jankowiak, Emilia Soroko
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.