Pogranicze w życiu jednostki i grup społecznych – fakty i kontrowersje
PDF

Jak cytować

Miluska, J. . (2018). Pogranicze w życiu jednostki i grup społecznych – fakty i kontrowersje. Człowiek I Społeczeństwo, 45, 47–66. https://doi.org/10.14746/cis.2018.45.3

Abstrakt

Borderland may be understand in the various ways. Especially important is the conception of the territorially borderland. The article contains its definitions and characteristics in the correlation with the function of border and trans-borderland. The review of research connected with the identity of borderland’s man and the influence of the borderland on its inhabitants (borderland “effect”) shows its incoherent. Author postulates the program of the further research.

https://doi.org/10.14746/cis.2018.45.3
PDF

Bibliografia

Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Reading: Addison-Wesley.

Aronson, E., Wilson, T. D., Akert, R. M. (1997). Psychologia społeczna, przeł. J. Gilewicz. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Babiński, G. (1994). Pogranicze etniczne, pogranicze kulturowe, peryferie. Szkic wstępny problematyki. Pogranicze. Studia Społeczne, 4, 5–28.

Babiński, G. (2001). Pogranicza stare i nowe. Ciągłość i zmiana procesów społecznych. W: K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty (ss. 69–82). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Babiński, G. (2005). Tożsamości na pograniczach. W: E. Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania (ss. 99–117). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Bartkowski, J. (2003). Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Barwiński, M. (2017). Borderland of nations, religions and cultures – the case of Podlasie. European Spatial Research and Policy, 24 (2), 111–125.

Bauman, Z. (2002). Renaissance wars of the planetary frontierland. Theory, Culture & Society, 19 (4), 81–90.

Berry, J. W., Kim, U. (1988). Acculturation and mental stress. W: P. R. Dasen, J. W. Berry, N. Sartorius (red.), Health and cross-cultural psychology: Toward applications (ss. 207–236). Newbury Park: Sage.

Berry, J. W., Kim, U., Power, S., Young, M., Bujaki, M. (1989). Acculturation attitudes in plural societies. International Review of Applied Psychology, 38 (2), 185–206.

Boski, P. (2009). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Boski, P. (2010). Psychologia migracji i akulturacji w społeczeństwie wielokulturowym. W: H. Grzymała-Moszczyńska, A. Kwiatkowska, J. Roszak (red.), Drogi i bezdroża: Migracje Polaków w Unii Europejskiej po 1 maja 2004 roku – analiza psychologiczno-socjologiczna. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Chlebowczyk, J. (1983). O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIIII wieku do początków XX wieku). Warszawa: PWN.

Deleuze, G., Guattari, F. (1994). What is philosophy? London: Verso.

Dębicki, M., Doliński, W. (2011). Stereotyp mieszkańca Görlitz w oczach zgorzelczan w oparciu o analizę wybranych zmiennych społeczno-demograficznych. W: K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak (red.), Zgorzelec jako miasto pograniczne w opiniach jego mieszkańców (ss. 105–146). Wrocław: Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Domagała, B. (1996). Mniejszość niemiecka na Warmii i Mazurach: rodowód kultury, organizacja, tożsamość. Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn.

Goldstein, E. G. (2003). Zaburzenia z pogranicza. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne, przeł. P. Kołyszko. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Golka, M. (1999). Pogranicza – transgraniczność – transkulturowość. W: L. Gołdyka (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej – kontynuacje (ss. 13–26). Zielona Góra: Instytut Socjologii WSP w Zielonej Górze.

Golka, M. (2004). Tożsamość granic – granice tożsamości. W: Z. Drozdowicz (red.), Europa w nowych granicach czy Europa bez granic? (ss. 13–26). Poznań: Wydawnictwo Humaniora.

Gołdyka, L. (2016). Uwagi o „efekcie” pogranicza, W: J. Miluska (red.), Psychologia społeczno-kulturowego pogranicza. Wstęp do koncepcji i badań (ss. 15–30). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego US Minerwa.

Górkiewicz, M., Kroplewski, Z. (2016). Poczucie przynależności do miejsca na pograniczu polsko-niemieckim na przykładzie mieszkańców Szczecina. W: J. Miluska (red.), Psychologia społeczno-kulturowego pogranicza. Wstęp do koncepcji i badań (ss. 199–219). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego US Minerwa.

Hewstone, M. (1999). Kategoryzacja i kontakt. Zmiana stosunków międzygrupowych w ujęciu psychologii społecznej. W: C. N. Macrae, C. Stangor, M. Hewstone (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie, przeł. M. Majchrzak. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Hummon, D. M. (1992). Community attachment. Local sentiment and sense of place. W: I. Altman, S. M. Low (red.), Place attachment (ss. 253–277). New York–London: Plenum Press.

Janicka, K., Bojanowski, M. (2006). Stosunek do imigrantów i polityki imigracyjnej w Polsce; aspekt terytorialny. W: Ż. Leszkowicz-Baczyńska (red.), Transgraniczność

w perspektywie socjologicznej. Nowe pogranicza? (ss. 85–99). Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.

Kłoskowska, A. (1996). Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: PWN.

Kowalczuk, K. (2015). Polacy o swoim przywiązaniu do miejsca zamieszkania i kraju. CBOS Komunikat z badań, 165, 1–7.

Kurcz, Z. (2008). Przedmiot socjologii pogranicza w świetle polskich doświadczeń. W: Z. Kurcz (red.), Polskie pogranicza w procesie przemian, t. 1 (ss. 19–27). Wałbrzych: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości.

Laczko, L. S. (2005). National and local attachment in a changing world system: Evidence from an international survey. International Review of Sociology, 15, 517–528.

Leontidou, L., Donnan, H., Afouxenidas, A. (2005). Exlusion and Difference along the UE Border: Social and Cultural Markers, Spatialities and Mappings. International Journal of Urban and Regional Research, 29 (2), 389–408.

Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Linehan, M. M. (2007). Zaburzenie osobowości z pogranicza. Terapia poznawczo-behawioralna, przeł. R. Andruszko. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Markuszewska, I., Tanskanen, M., Subirós, J. V. (2016). Boundaries from borders: Cross-border relationships in the context of the mental perception of a borderline – experiences from Spanish-French and Polish-German border twin towns. Quaestiones Geographicae, 35 (1), 105–119.

Marzec, M. (2010). Uczestnictwo Polaków w praktykach religijnych i ich ocena roli Kościoła w życiu publicznym, Preferencje polityczne. Postawy – identyfikacje – zachowania, 1, 240–253.

Miluska, J. (2007). Autostereotyp narodowy i tożsamość narodowa – związki. Człowiek i Społeczeństwo, 27, 11–30.

Mironowicz, E. (1992). Świadomość narodowa społeczności prawosławnej Białostocczyzny. Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych UW, 17, 109–142.

Nikiforova, B. (2010). Transforming borders functions in the Lithuanian-Polish-Belarusian borderland. Limes, 3 (2), 124–132.

Nikitorowicz, J. (1995). Pogranicze – tożsamość – edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.

Nikitorowicz, J. (2003). Typy tożsamości człowieka w społeczeństwie zróżnicowanym kulturowo. Chowanna, 1, 50–66.

Nikitorowicz, J. (2016). Znamienność (swoistość) tożsamości człowieka pogranicza. W: J. Miluska (red.), Psychologia społeczno-kulturowego pogranicza. Wstęp do koncepcji i badań (ss. 31–42). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego US Minerwa.

Opioła, W. (2014). Pogranicze jako przestrzeń konfliktów. Rola misji ONZ w stabilizacji regionów pogranicznych. W: B. Maziarz (red.), Polskie misje wojskowe. Ujęcie interdyscyplinarne (ss. 21–25). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Plit, F. (2014). Podlasie – the landscape of cultural borderland, and not of the boundary. Dissertation of Cultural Landscape Commission, 23, 165–176.

Raciborski, J. (1997). Polskie wybory: zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego w latach 1989–1995. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Romanowicz, W. (2007). Pogranicze jako przedmiot badań społecznych. Rozprawy Naukowe, 1, 87–97.

Sadowski, A. (1992). Pogranicze. Zarys problematyki. W: A. Sadowski (red.), Pogranicze: Studia Społeczne, t. 1 (ss. 5–7). Białystok: Uniwersytet Warszawski – Filia w Białymstoku, Wydawnictwo Filii w Białymstoku.

Sadowski, A. (1995). Socjologia pogranicza. W: Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, t. 2. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Sadowski, A. (2008a). Pogranicze – pograniczność – tożsamość pograniczna. Pogranicze. Studia Społeczne, 14, 17–29.

Sadowski, A. (2008b). The process of the construction of the national identities on the Polish-Lithuanian-Belarusian borderland. Limes, 1 (1), 46–54.

Sakson, A. (1996). Procesy integracji i dezintegracji społecznej na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski po 1945 roku. W: A. Sakson (red.), Pomorze – trudna ojczyzna? Kształtowanie się nowej tożsamości 1945–1995 (ss. 131–154). Poznań: Instytut Zachodni.

Sakson, A. (2003). Stosunek mieszkańców zachodniego pogranicza Polski do wykupu ziemi przez Niemców. W: M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, t. 1 (ss. 439–449). Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.

Słomczyński, K. M. (2014). Empiryczne analizy porównawcze a badania pogranicza. W: M. Zielińska, B. Trzop (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza i centra współczesnej Europy (ss. 87–100). Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.

Stopa, M. (2008). „My” lokalne – „my” regionalne. Granice społecznych światów mieszkańców województwa podkarpackiego. Pogranicze. Studia Społeczne, 14, 111–126.

Szczepański, M. S., Śliz, A. (2010). Dylematy regionalnej tożsamości. Przypadek Górnego Śląska, s. 1–28, http://regionalneobserwatoriumkultury.pl, dostęp: 3.07.2018.

Titarenko, L. (2009). Belarus: A borderland civilization or civilization outskirts? Sociological reflection. Limes, 2 (1), 64–81.

Turska-Kawa, A. (2011). Wybory samorządowe w świadomości społecznej – postawy, zaangażowanie, percepcja. W: M. Kolczyński, W. Wojtasik (red.), Wybory samorządowe 2010 (ss. 27–42). Katowice: Wydawnictwo Remar.

Zagórski, K. (2003). Stosunek do sąsiednich narodów i integracji europejskiej na pograniczu i w pozostałych regionach kraju. W: M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, t. 1 (ss. 161–175). Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.

Zielińska, M. (2007). Pogranicze i centrum. Wybrane problemy analiz porównawczych w badaniach sondażowych. Przegląd Socjologiczny, 56 (1), 255–265.

Zielonka, J. (2018). Kontrrewolucja. Liberalna Europa w odwrocie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.