Jak cytować
Abstrakt
The German philosopher Ernst Cassirer is well known for his masterful historical works on modern philosophy and also for his philosophy of symbolic forms, but there is an aspect that has been disregarded by those scholars who dedicated several books and essays to Cassirer’s thought, I mean the difference between abstraction and idealization. The philosopher who, for the first time, developed systematically this topic in the field of epistemology was the Polish philosopher Leszek Nowak, but nonetheless, there are philosophical and epistemological works where we can find a very clear analysis of the difference existing between abstraction and idealization and, in this respect, the works of the German philosopher Ernst Cassirer are quite emblematic. It is very difficult to find in the literature on Cassirer some explicit analysis on this topic, so in this essay I will try, through Nowak’s conceptual apparatus, to explain the formation of scientific concepts in Cassirer’s view (especially by taking into account Cassirer’s critique of abstraction).
Bibliografia
Agazzi E., L’eredità attuale del trascendentale kantiano, „Il Protagora” t. 37, 13/2010, ss. 7-25.
Arystoteles, Fizyka, w: idem, Dzieła wszystkie, t. II, tłum. K. Leśniak, PWN, Warszawa 1990.
Arystoteles, Kategorie. w: idem, Dzieła wszystkie, t. I, tłum. K. Leśniak, PWN, Warszawa 1990.
Arystoteles, Metafizyka, tłum. K. Leśniak, PWN, Warszawa 2013.
Arystoteles, O duszy, tłum. P. Siwek, PWN, Warszawa 1988.
Borbone G., Kant e il trascendentale. Il valore epistemologico dell’a priori, w: A. Medri (red.), La filosofia tedesca dell’Ottocento. Temi e problemi della filosofia in Germania da Kant a Dilthey, t. II, Limina Mentis Editore, Villasanta 2013, ss. 73-109.
Borbone G., Leszek Nowak and the Idealizational Approach to Science, „Linguistic and Philosophical Investigations” 10/2011, ss. 233-258.
Borbone G., The Legacy of Leszek Nowak, „Epistemologia” t. 34, 2/2011, ss. 125-149.
Brzechczyn K., Varieties of Idealization and Strategies of Modification of Social Theory. The Case of the Totalitarian Syndrome, „Człowiek i Społeczeństwo” t. 34, 2012, ss. 235-247.
Cassirer E., Determinismo ed indeterminismo nella fisica moderna, red. G. Preti, La Nuova Italia, Florence 1970.
Cassirer E., Einstein’s Theory of Relativity, w: idem, Substance and Function – Einstein’s Theory of Relativity, Dover, New York 1953.
Cassirer E., Galileo: a New Science and a New Spirit, „The American Scholar” 1 (12)/1942- 1943, ss. 5-19.
Cassirer E., Galileo’s Platonism, w: M. F. Ashley Montagu (red.), Studies and Essays in the History of Science and Learning Offered in Homage to George Sarton, Publishing House, New York 1946, ss. 277-297.
Cassirer E., Kant’s Life and Thought, tłum. J. Haden, Yale University Press, New Haven – London 1981.
Cassirer E., Leibniz’ System in seinen wissenschaftlichen Grundlagen, N. G. Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, Marburg 1902.
Cassirer E., Logika nauk o kulturze, Wyd. Marek Derewiecki, Kęty 2011.
Cassirer E., Metafisica delle forme simboliche, red. G. Raio, Sansoni, Florence 2003.
Cassirer E., O teorii względności Einsteina. Studium z teorii poznania, tłum. P. Parszutowicz, Wyd. Marek Derewiecki, Kęty 2006.
Cassirer E., Storia della filosofia moderna, t. I: Il problema della conoscenza nella filosofia e nella scienza dall’Umanesimo alla scuola cartesiana, tłum. A. Pasquinelli, Einaudi, Turin 1952.
Cassirer E., Storia della filosofia moderna, t. II: Il problema della conoscenza nella filosofia e nella scienza da Bacone a Kant, tłum. G. Colli, Einaudi, Turin 1964.
Cassirer E., Substancja i funkcja. Badania nad podstawowymi problemami krytyki poznania, tłum. P. Parszutowicz, Wyd. Marek Derewiecki, Kęty 2008.
Cassirer E., Substanzbegriff und Funktionbegriff. Unterschungen über die Grundfragen der Erkenntniskritik, Verlag von Bruno Cassirer, Berlin 1910.
Cassirer E., The Influence of Language upon the Development of Scientific Thought, „The Journal of Philosophy” t. 39, 12/1942, ss. 309-327.
Cassirer E., The Philosophy of Symbolic Forms, t. III: The Phenomenology of Knowledge, tłum. R. Manheim, Yale University Press, New Haven – London 1985.
Coniglione F., Astrazione e funzione in Ernst Cassirer, w: M. Castellana i in. (red.), Filosofia e storiografia. Studi in onore di Giovanni Papuli, t. III.1: L’età contemporanea, Congedo Editore, Galatina 2008, ss. 165-188.
Coniglione F., Between Abstraction and Idealization: Scientific Practice and Phi-losophical Awareness, „Poznań Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities” t. 82: Idealization XI: Historical Studies on Abstraction and Idealization, red. F. Coniglione, R. Poli, R. Rollinger, Rodopi, Amsterdam – New York 2004, ss. 59-110.
Coniglione F., Dall’astrazione all’idealizzazione: un approccio storico, w: idem, La parola liberatrice. Momenti storici del rapporto tra filosofia e scienza, C.U.E.C.M., Catania 2002.
Coniglione F., Galileo and Contemporary Epistemology. Do we still have some-thing to learn from Galileo’s ‘methodological revolution’?, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” t. 25, 1/2016, ss. 123-140.
Coniglione F., Realtà e astrazione. Scuola polacca ed epistemologia post-positivi-stica, Bonanno, Acireale – Rome 2010.
Ficino M., Theologia Platonica, Apud Aegidium Gorbinum, Paris 1559.
Friedman M., A Parting of the Ways. Carnap, Cassirer and Heidegger, Open Court, Chicago – LaSalle 2000.
Funkenstein A., Theology and Scientific Imagination from the middle ages to the seventeenth century, Princeton University Press, Princeton 1989.
Galilei G., Dialog o dwu najważniejszych układach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym, PWN, Warszawa 1962.
Galilei G., Opere, t. XI, Società Tipografica dé Classici Italiani, Milan 1881.
Godek L., On Deformational Modeling. Max Weber’s Concept of Idealizations, „Poznań Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities” t. 108: Idealization XIV: Models in Science, red. G. Borbone, K. Brzechczyn, Rodopi – Brill, Leiden – Boston: 2016, ss. 63-80.
Halas J., Weber’s Ideal Types and Idealization, „Filozofia Nauki” t. 24, 1/2016 ss. 5-26.
Hegel G. W. F., Nauka logiki, t. II, tłum. A. Landman, PWN, Warszawa 1968.
Hegel G. W. F., Zasady filozofii prawa, tłum. A. Landman, PWN, Warszawa 1969.
Kant I., Krytyka czystego rozumu, t. I, tłum. R. Ingarden, PWN, Warszawa 1986.
Kant I., Krytyka władzy sądzenia, tłum. J. Gałecki, PWN, Warszawa 1986.
Kant I., Opus postumum, red. E. Förster, Cambridge University Press, Cambridge 1998.
Kaufmann F., Cassirer’s Theory of Scientific Knowledge, w: P. A. Schilpp (red.), The Philosophy of Ernst Cassirer, The Library of Living Philosophers, Inc., Illinois 1949, ss. 183-213.
Losee J., Wprowadzenie do filozofii nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
McMullin E., Galilean Idealization, „Studies in History and Philosophy of Science” 16/1985, ss. 247-273.
Merlan P., From Platonism to Neoplatonism, Springer, Dordrecht 2013.
Mormann T., Idealization in Cassirer’s Philosophy of Mathematics, „Philosophia Mathematica” 16/2008, ss. 151-181.
Nowak L., Idealizacyjna koncepcja nauki. Przegląd zastosowań i rozwinięć, w: R. Egiert, A. Klawiter, P. Przybysz (red.), Oblicza idealizacji, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 1996, ss. 11-74.
Nowak L., Galileo-Newton’s Model of Free Fall, w: I. Nowakowa, L. Nowak, Idealization X: The Richness of Idealization, Rodopi, Amsterdam – New York 2000.
Nowak L., The Structure of Idealization, Reidel, Dordrecht 1980.
Nowakowa I., The Method of Ideal Types versus the Method of Idealization, w: J. Brzeziński i in. (red.), The Courage of Doing Philosophy. Essays Presented to Leszek Nowak, Rodopi, Amsterdam – New York 2007, ss. 159-165.
Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, Wyd. Marek Derewiecki, Kęty 2009.
Vaihinger H., Die Philosophie des Als ob. System der theoretischen, praktischen und religiösen Fiktionen der Menschheit auf Grund eines idealistischen Positivismus, Felix Meiner, Hamburg 1922.
Licencja
1. W momencie złożenia pracy celem rozpoczęcia postępowania w sprawie publikacji, Licencjodawca, zwany dalej Autorem, akceptuje wszystkie zasady umieszczone na stronie internetowej czasopisma “Człowiek i Społeczeństwo”, udzielając Licencjobiorcy, zwanego dalej Wydawcą, niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu. Licencja zakłada tym samym brak ograniczeń terytorialnych, czasowych oraz ilościowych na następujących polach eksploatacji (art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych):
a. utrwalanie Utworu;
b. zwielokrotnienie Utworu drukiem i w wersji cyfrowej;
c. wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału/zwielokrotnionych egzemplarzy Utworu;
d. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
f. wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
g. rozpowszechnianie Utworu w wersji elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej, a także samodzielnie w formule Open Access w oparciu o licencję Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), a także inną wersję językową tej licencji, lub którąkolwiek późniejszą wersję tej licencji.
2. Założenia licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), udzielają Wydawcy upoważnienia do kopiowania, zmieniania, rozprowadzania, przedstawiania i wykonywania Utworu jedynie pod warunkiem uznania autorstwa.
3. Wraz z dostarczeniem Utworu, Autor zobowiązuje się do wypełnienia, podpisania oraz odesłania skanu umowy