Słowa kluczowe
kin altruism
prosocial behavior
altruism questionnaire
Jak cytować
Abstrakt
The article presents the concept of kin altruism, the stages of work on the construction of the Kin Altruism Questionnaire and its psychometric properties. The tool is used to measure the intensity of altruism towards relatives, defined as the tendency to act consciously and voluntarily on their behalf. According to the evolutionary approach to social behavior, people feel obliged to provide care to relatives (children, grandchildren, siblings, cousins) because they are driven by the pressure of survival. To assess the psychometric properties, data obtained from a sample of 107 people aged 18–66 (M = 27.0; SD = 8.18) were analyzed. These data allow the questionnaire to be considered as a tool with a single-factor structure and to confirm its theoretical validity, which was verify by using the A–N Questionnaire, the Family Support subscale from the Familism Scale and the Uncontrollable Causativity Scale. The Kin Altruism Questionnaire is a reliable tool (α Cronbach’s value is 0.91), consisting of 13 statements that refer to possible actions taken for the benefit of close relatives. These are items that were found to be accurate as a result of the experts rating method and, on this basis, were selected from the initial set of 25 sentences describing behaviors considered as possible manifestations of kin altruism.
Bibliografia
Bakiera, L., Pełka, A., Kłak, M. (2023). Definicja altruizmu krewniaczego. Materiały niepublikowane.
Burnstein, E. (2005). Altruism and Genetic Relatedness. W: D.M. Buss (red.), The Hand-book of Evolutionary Psychology (ss. 528–551). Hoboken, NJ: Wiley. DOI: https://doi.org/10.1002/9780470939376.ch18
Burum, B., Nowak, M.A., Hoffman, M. (2020). An Evolutionary Explanation for Ineffective Altruism. Nature Human Behaviour, 4(12), 1245–1257. DOI: https://doi.org/10.1038/s41562-020-00950-4
Cieciuch, J., Zaleski, Z. (2011). Polska adaptacja Portretowego Kwestionariusza Wartości Shaloma Schwartza. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 251–262.
De Waal, F. (2009). The Age of Empathy: Nature’s Lessons for a Kinder Society. New York: Three Rivers Press/Random House.
Fehr, E., Fischbacher, U. (2003). The Nature of Human Altruism. Nature, 425(6960), 785–791. DOI: https://doi.org/10.1038/nature02043
Fitzgerald, C.J., Colarelli, S.M. (2009). Altruism and Reproductive Limitations. Evolutionary Psychology, 7(2), 234–252. DOI: https://doi.org/10.1177/147470490900700207
Gołąb, A. (1976). Normy moralne a gotowość do udzielania pomocy innym. W: J. Reykowski (red.), Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi (ss. 235–291). Warszawa: Książka i Wiedza.
Hamilton, W. (1964). The Genetical Evolution of Social Behavior II. Journal of Theoretical Biology, 7(1), 17–52. DOI: https://doi.org/10.1016/0022-5193(64)90039-6
Hornowska, E. (2021). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Jarymowicz, M. (1979). Modyfikowanie wyobrażeń dotyczących „ja” dla zwiększania gotowości do zachowań prospołecznych. Warszawa: Wydawnictwo PAN.
Karyłowski, J. (1982). O dwóch typach altruizmu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kerr, B., Godfrey-Smith, P., Feldman, M.W. (2004). What is Altruism? Trends in Ecology and Evolution, 19(3), 135–140. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tree.2003.10.004
Kline, R.B. (2010). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: Guilford Press.
Knight, G.P., Gonzales, N.A., Saenz, D.S., Bonds, D.D., Germán, M., Deardorff, J., Roosav, M.W., Updegraff, K.A. (2010). The Mexican American Cultural Values Scale for Adolescents and Adults. The Journal of Early Adolescence, 30(3), 444–481. DOI: https://doi.org/10.1177/0272431609338178
Komter, A.E., Vollebergh, W.A.M. (2002). Solidarity in Dutch Families: Family Ties Under Strain? Journal of Family Issues, 23, 171–188. DOI: https://doi.org/10.1177/0192513X02023002001
Li, M., Li, J., Zhang, G., Fan, W., Zhong, Y., Li, H. (2023). The Influence of Altruistic Personality, Interpersonal Distance and Social Observation on Prosocial Behavior: An Event-related Potential (ERP) Study. Cognitive, Affective & Behavioral Neuroscience, 23(4), DOI: https://doi.org/10.3758/s13415-023-01124-1
Łobocki, M. (1996). Altruizm jako troska o dobro innych ludzi. Dydaktyka Literatury, 16, 43–52.
Neisser, U. (1999). Systemy polimorficzne. Nowe podejście do teorii poznania. W: Z. Chlewiński (red.), Modele umysłu (ss. 178–196). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pełka, A., Bakiera, L., Ciesielski, P., Kłak, M., Grabowska, M., Sianko, V. (2023). Kwestionariusz Altruizmu Krewniaczego. Materiały niepublikowane.
Pfattheicher, S., Nielsen, Y.A., Thielmann, I. (2022). Prosocial Behavior and Altruism: A Review of Concepts and Definitions. Current Opinion in Psychology, 44, 124–129. DOI: https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2021.08.021
Pollet, T.V., Kuppens, T., Dunbar, R.I.M. (2006). When Nieces and Nephews Become Important: Differences Between Childless Women and Mothers in Relationships with Nieces and Nephews. Journal of Cultural and Evolutionary Psychology, 4(2), 83–94. DOI: https://doi.org/10.1556/JCEP.4.2006.2.1
Rachlin, H., Jones, B.A. (2008). Altruism Among Relatives and Non-relatives. Behavioural Processes, 79(2), 120–123. DOI: https://doi.org/10.1016/j.beproc.2008.06.002
Rushton, J.P., Fulker, D.W., Neale, M.C., Nias, D.K.B., Eysenck, H.J. (1986). Altruism and Aggression: The Heritability of Individual Differences. Journal of Personality and Social Psychology, 50(6), 192–1198. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.50.6.1192
Rutkowska, D., Szuster, A. (2008). O różnych obliczach altruizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Swain, J.E., Konrath, S., Brown, S.L., Finegood, E.D., Akce, L.B., Dayton, C.J., Shaun Ho, S. (2012). Parenting and Beyond: Common Neurocircuits Underlying Parental and Altruistic Caregiving. Parenting: Science and Practice, 12(2–3), 115–123. DOI: https://doi.org/10.1080/15295192.2012.680409
Śliwak, J. (1989). Poziom altruizmu a poczucie sensu życia. Roczniki Filozoficzne, 37(4), 119–164.
Śliwak, J. (2001). Osobowość altruistyczna. Osobowościowe korelaty altruizmu. Lublin: RW KUL.
Śliwak, J. (2005). Altruizm i jego pomiar. Kwestionariusz A–N. Roczniki Psychologiczne, 8(1), 121–144.
Tomaszewski, T. (1975). Człowiek i otoczenie. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia (ss. 13–36). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wadowski, D. (2023). Postawy Polaków wobec rodzicielstwa i ojcostwa. Raport z badań. https://tato.net/_userfiles/uploads/Raport_Tato.Net_2023_POSTAWY_POLAKOW_WOBEC_OJCOSTWA.pdf (dostęp: 1.09.2023).
Walęcka-Matyja, K. (2020). Familizm a orientacja wspólnotowa i materializm w okresie dorosłości. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 1(41), 241–259.
White, M. (2022). Sample Size in Quantitative Instrument Validation Studies: A Systematic Review of Articles Published in Scopus, 2021. Heliyon, 8(12), 1–6. DOI: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e12223
Wojciechowski, Ł. (2008). Ewolucyjne widzenie altruizmu – od redukcjonizmu do… W: D. Rutkowska, A. Szuster (red.), O różnych obliczach altruizmu (ss. 21–45). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Wojciszke, B., Szlendak, M.A. (2010). Skale do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej. Psychologia Społeczna, 1(13), 57–70.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Aneta Pełka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
1. W momencie złożenia pracy celem rozpoczęcia postępowania w sprawie publikacji, Licencjodawca, zwany dalej Autorem, akceptuje wszystkie zasady umieszczone na stronie internetowej czasopisma “Człowiek i Społeczeństwo”, udzielając Licencjobiorcy, zwanego dalej Wydawcą, niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu. Licencja zakłada tym samym brak ograniczeń terytorialnych, czasowych oraz ilościowych na następujących polach eksploatacji (art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych):
a. utrwalanie Utworu;
b. zwielokrotnienie Utworu drukiem i w wersji cyfrowej;
c. wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału/zwielokrotnionych egzemplarzy Utworu;
d. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
f. wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
g. rozpowszechnianie Utworu w wersji elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej, a także samodzielnie w formule Open Access w oparciu o licencję Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), a także inną wersję językową tej licencji, lub którąkolwiek późniejszą wersję tej licencji.
2. Założenia licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), udzielają Wydawcy upoważnienia do kopiowania, zmieniania, rozprowadzania, przedstawiania i wykonywania Utworu jedynie pod warunkiem uznania autorstwa.
3. Wraz z dostarczeniem Utworu, Autor zobowiązuje się do wypełnienia, podpisania oraz odesłania skanu umowy