Towards a theory integrating contradictory paradigms of social sciences. An attempt at a revision of premises of non-Marxian historical materialism
PDF (Język Polski)

How to Cite

Ciesielski, M. . (2016). Towards a theory integrating contradictory paradigms of social sciences. An attempt at a revision of premises of non-Marxian historical materialism. Człowiek I Społeczeństwo, 42, 73–91. https://doi.org/10.14746/cis.2016.42.5

Abstract

The author embarks on the issue of integration of paradigms developed within social sciences. Usually, theoreticians distinguish three pairs of opposing paradigms: materialism/idealism, holism/individualism, and antagonism/solidarism. The papers argues that Leszek Nowak’s theory of non-Marxian historical materialism, after a revision of some of its underlying conceptual premises, might become a theory which overcomes one-sidedness of particular paradigms. The author’s view is that modification of two premises, i.e. radical materialism, antagonistic notion of social being will make it possible to formulate a general social theory which integrates the paradigms in question. The article outlines the idea of a general social theory construed in this fashion.

https://doi.org/10.14746/cis.2016.42.5
PDF (Język Polski)

References

Brzechczyn K., Zapaść obywatelska i absorpcja elit. Próba poszerzenia teorii ewolucji społeczeństwa politycznego, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 17: Marksizm, liberalizm, próby wyjścia, red. L. Nowak, P. Przybysz, Poznań 1997.

Brzechczyn K., Odrębność historyczna Europy Środkowej. Studium metodologiczne, Poznań 1998.

Brzechczyn K., Nie-Marksowski materializm historyczny Leszka Nowaka – stan obecny i perspektywy rozwojowe, w: J. Brzeziński, A. Klawiter, T.A.F. Kuipers, K. Łastowski,

K. Paprzycka, P. Przybysz (red.), Odwaga filozofowania. Leszkowi Nowakowi w darze, Poznań 2002.

Brzechczyn K., Upadek imperium socjalistycznego. Próba modelu, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 19: Ścieżki transformacji, red. K. Brzechczyn, Poznań 2003.

Brzechczyn K., Upadek realnego socjalizmu w Europie Wschodniej a załamanie się hiszpańskiego imperium kolonialnego w Ameryce Łacińskiej. Próba analizy porównawczej, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 19: Ścieżki transformacji, red. K. Brzechczyn, Poznań 2003.

Brzechczyn K., O wielości linii rozwojowych w procesie historycznym. Próba interpretacji ewolucji społeczeństwa meksykańskiego, Poznań 2004.

Brzechczyn K., O ewolucji solidarnościowej myśli społeczno-politycznej w latach 1980-1981, Wyd. Naukowe WNS UAM, Poznań 2013.

Brzechczyn K., Jednostka a dwa ujęcia rewolucji politycznej w nie-Marksowskim materializmie historycznym, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 22: Jednostka w układzie społecznym. Próba teoretycznej konceptualizacji, red. K. Brzechczyn, M. Ciesielski, E. Karczyńska, Wyd. Naukowe WNS UAM, Poznań 2013.

Brzechczyn K., Wymiar cywilizacyjny nie-Marksowskiego materializmu historycznego. Rekapitulacja dotychczasowych ujęć i próba rozwinięcia, „Studia z Filozofii Polskiej” 8/2013.

Buchowski M., Społeczeństwo premomentowe. Próba uzupełnienia nie-Marksowskiego materializmu historycznego, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 19: Ścieżki transformacji, red. K. Brzechczyn, Poznań 2003.

Ciesielski M., Świadomościowy wymiar rewolucji. Przypadek pętli i kontrpętli ideowej w Wielkiej Rewolucji Francuskiej, w: K. Brzechczyn, M. Nowak (red.), O rewolucji. Obrazy radykalnej zmiany społecznej, Poznań 2007.

Ciesielski M., Zagadnienie ograniczeń racjonalnego modelu działań ludzkich. Próba ujęcia działania nawykowo-racjonalnego, Poznań 2012.

Ciesielski M., Leszek Nowak’s Non-Christian Model of Man and the Interdisciplinarity of the Humanities, „Studia Europaea Gnesnensia” 7/2013.

Ciesielski M., Nie-Ewangeliczny model człowieka. O antropologii Leszka Nowaka, „Studia z Filozofii Polskiej” 8/2013.

Ciesielski M., Problem kumulacji podziałów klasowych we współczesnym kapitalizmie. Próba interpretacji teoretycznej, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 22: Jednostka w układzie społecznym. Próba teoretycznej konceptualizacji, red. K. Brzechczyn, M. Ciesielski, E. Karczyńska, Poznań 2013.

Egiert R., Pewne wzmocnienie racjonalistycznego modelu człowieka, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 22: Jednostka w układzie społecznym. Próba teoretycznej konceptualizacji, red. K. Brzechczyn, M. Ciesielski, E. Karczyńska, Poznań 2013. Falkiewicz A., Jeden i liczba mnoga, Wrocław 1989.

Giddens A., Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji, Poznań 2003.

Karczyńska E., Struktura społeczna Imperium Osmańskiego. Próba analizy teoretycznej, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 22: Jednostka w układzie społecznym. Próba teoretycznej konceptualizacji, red. K. Brzechczyn, M. Ciesielski, E. Karczyńska, Poznań 2013.

Łastowski K., Teoria rozwoju gatunków a teoria ruchu formacji społeczno-ekonomicznej, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” t. 3: Założenia materializmu historycznego, red. L. Nowak, Warszawa – Poznań 1978.

Nowaka L., Wykłady z filozofii marksistowskiej, t. 1: Dialektyka, Poznań 1976.

Nowak L., Koncepcja historii w kategorialnej interpretacji dialektyki, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” t. 2: Założenia dialektyki, red. L. Nowak, Warszawa – Poznań 1977.

Nowak L., U podstaw dialektyki marksowskiej. Próba interpretacji kategorialnej, Warszawa 1977.

Nowak L., Wstęp do idealizacyjnej teorii nauki, Warszawa 1977.

Nowak L., Teoria formacji społeczno-ekonomicznej jako teoria adaptacyjna, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” t. 3: Założenia materializmu historycznego, red. L. Nowak, Warszawa – Poznań 1978.

Nowaka L., Wykłady z filozofii marksistowskiej, t. 2: Ontologia i epistemologia, Poznań 1978.

Nowak L., O konieczności socjalizmu i konieczności jego zaniku, „Przyjaciel Nauk” 1-2/1985-86.

Nowak L., Władza. Próba teorii idealizacyjnej, Warszawa 1988.

Nowak L., U podstaw teorii socjalizmu: t. 1: Własność i władza. O konieczności socjalizmu, t. 2: Droga do socjalizmu. O konieczności socjalizmu w Rosji, t. 3: Dynamika władzy. O strukturze i konieczności zaniku socjalizmu, Poznań 1991.

Nowak L., Adaptacyjna interpretacja materializmu historycznego: przegląd. Przyczynek do polskiego marksizmu analitycznego, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 17: Marksizm, liberalizm, próby wyjścia, red. L. Nowak, P. Przybysz, Poznań 1997.

Nowak L., Efekt kresowy w procesie historycznym, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 17: Marksizm, liberalizm, próby wyjścia, red. L. Nowak, P. Przybysz, Poznań 1997.

Nowak L., Marksizm versus liberalizm: pewien paradoks, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 17: Marksizm, liberalizm, próby wyjścia, red. L. Nowak, P. Przybysz, Poznań 1997.

Nowak L., Gombrowicz: Człowiek wobec ludzi, Warszawa 2000.

Nowak L., O prognozie totalitaryzacji kapitalizmu. Próba oceny po dwudziestu latach, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 19: Ścieżki transformacji, red. K. Brzechczyn, Poznań 2003.

Nowak L., Człowiek i ludzie, czyli ile utopii społecznej daje się wyprowadzić na obecnym etapie konkretyzacji nie-Marksowskiego materializmu historycznego, w: L. Nowak, Polska droga od socjalizmu. Pisma polityczne 1980-1989, wybór i oprac. K. Brzechczyn, Poznań 2011 [1985].

Paprzycka K., M. Paprzycki, Jak dochodzi do wybuchu rewolucji?, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 22: Jednostka w układzie społecznym. Próba teoretycznej konceptualizacji, red. K. Brzechczyn, M. Ciesielski, E. Karczyńska, Poznań 2013.

Paprzycki M., Nie-Ewangeliczny model człowieka. Próba wyjaśnienia psychoanalitycznego, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki” t. 22: Jednostka w układzie społecznym. Próba teoretycznej konceptualizacji, red. K. Brzechczyn, M. Ciesielski, E. Karczyńska, Poznań 2013.

Tomczak G., Modele zaburzonego rozwoju społecznego: katastrofa i załamanie, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” t. 9: Klasy – światopogląd – idealizacja, red. P. Buczkowski, A. Klawiter, Warszawa-Poznań 1985.

Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Lublin 1994.