Jak cytować
Abstrakt
Kazimierz Poznański, Konfucjanizm jako ekonomia moralna [Confucianism as a moral economy] edited by W. Banach, M.A. Michalski, J. Sójka, „Człowiek i Społeczeństwo” vol. XLVI: Między Chinami a Zachodem. Pytanie o źródła chińskiego sukcesu gospodarczego [Between China and the West. An inquiry into the sources of the Chinese economic miracle], Poznań 2018, pp. 11–42, Adam Mickiewicz University. Faculty of Social Sciences Press. ISSN 0239-3271.
Western economic system is usually called “democratic capitalism”. But how should be called the system in today’s China? China is not a capitalist economy, but a market economy without capitalism. She is also a democracy but without direct voting for the highest posts. The doctrinal roots of “democratic capitalism” are in liberalism and the Chinese system is ingrained in Confucianism. For this reason, what is in use in China can be called “Confucian system” or, alternatively “Confucian meritocracy”. This kind of meritocracy is not limited to Chinese state, it operates through entire society. As Confucians argue, state is a function of family. Thus, only when family is a meritocracy, so is the state, actually the whole society. Chinese meritocracy is an ethical concept, because in Confucian tradition “merit” means “virtue”. Two thousand years old, Chinese system of ethics has continued. But two hundred years ago, parallel Western ethical vision of society has been assaulted by liberalism. This marked a gigantic split between the two civilizations. Escaping from ethics to – call it – logic, is the reason why liberalism has been failing to accurately reflect economic reality. As a consequence, Western economies work below their potential. In contrast, sticking to her ethical philosophy – of life – China has been excelling. To properly address this dynamic, it is necessary to determine what constitutes Chinese view of economy as a study of wealth. Not yet formalized, it is her peoples’ “second nature”. It all begins with a claim that goal of people is the extension of life to next generations. But liberalism – with “liberal (classical) economics” – argues that the goal is an “instant gratification”, i.e., consumption of goods. In pursuit of personal satisfaction, individuals face no moral dilemma. But since life is a gift, for Confucians choices are moral. Chinese reject the liberal notion of scarcity and claim abundance of resources. With excess, people can “afford” morality which is about sharing. Since there is no need for live-or-die competition for resources, to survive people need only to work. For Confucians, not market but family is the prime form of organization. This is so, since morality comes from family. Market can enhance efficiency only when “embedded” in morality. This is true about other key institution – state. China continues her “success story” by restoring Confucian past, with meritocracy at the core. To stimulate its economy, Western civilization also needs a return to the past. It needs to remake its mainstream liberalism by returning to roots as formulated by proto-liberalism. Focused on morality and family, this approach has been renewed by Joseph Schumpeter and the Austrian School. Parallel reforms may bring two grand civilizations close by again.
Bibliografia
Arendt H., Kondycja ludzka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.
Brandt L., Ma D., Rawski T., From Divergence to Convergence: Reevaluating the History Behind China’s Economic Boom, „Journal of Economic Literature” 52/1/2014.
Chen H., The Economic Principles of Confucius and His School, Honolulu University Press, Honolulu 1911.
Fromm E., The Art of Loving, Harper & Row, New York 1956.
Gawlikowski K., Zachodnie i konfucjańskie podejścia do wojny, w: A. Zielonka, B. Zemka (red.), Chińska konfucjańska tradycja, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Haley J., The Japanese Judiciary: Maintaining Integrity, Autonomy, and the Public Trust, w: D. Foote (red.), Law in Japan: A Turning Point, University of Washington Press, Seattle 2008.
Hobson J., Eastern Origins of Western Civilization, Cambridge University Press, Cambridge 2004.
Jacques M., When China Rules the World: The End of the Western World and the Birth of a New Global Order, The Penguin Press, London 2009.
Kang D., East Asia Before the West: Five Centuries of Trade and Tribute, Columbia University Press, New York 2010.
Kolodko G., Truth, Errors and Lies: Politics and Economics in Volatile World, Columbia University Press, New York 2011.
Kołodko G., Czy Chiny zbawią świat?, Prószyński i S-ka, Warszawa 2018.
Kołodko G., Nowy pragmatyzm i jego znaczenie dla uczciwego gospodarowania, w: E. Mączyńska, J. Sójka (red.), Etyka i ekonomia. W stronę nowego paradygmatu, PTE, Warszawa 2017.
Kornai J., The Great Transformation of Central and Eastern Europe: Success and Disappointment, „Economics of Transition and Institutional Change” 14/2/2006.
Koźmiński A.K., Wyobraźnia gospodarki, Poltext, Warszawa 2016.
Krugman P., Increasing Returns and Economic Geography, „Journal of Political Economy” 99/3/1991.
Krugman P., Venables A., Globalization and the Inequality of Nations, „The Quarterly Journal of Economics” 110/4/1995.
Lardy N., Markets over Mao: The Rise of Private Business in China, Peterson Institute for International Economics, Washington 2014.
Lin J.Y., Benti & Changwu: Dialogues on Methodology in Economics, Cengage Learning Asia, Peking University Press, Peking 2005.
Lin J.Y., Demystifying China Economy, Cambridge University Press, Cambridge 2017.
Lin J.Y., The Needham Puzzle: Why the Industrial Revolution Did Not Originate in China, „Economic Development and Cultural Change” 43/2/1995.
Luce E., Henry Kissinger: „We are in a very, very grave period”, „Financial Times” July 20/2018.
Morse J., Love & Economics. Why the Laissez-Faire Family Doesn’t Work, Spence, Dallas 2001.
Murrell P., The Transition According to Cambridge, Mass., „Journal of Economic Literature” 33/1/1995.
Naughton B., Is China Socialist?, „The Journal of Economic Perspectives” 31/1/2017.
Needham J., Science and Civilization in China, vol. 2: History of Scientific Thought, Cambridge University Press, Cambridge 1956.
North D., Structure and Change in Economic History, Norton & Norton, New York 1981.
Perkins D., Reforming China’s Economic System, „Journal of Economic Literature” 26/2/1988.
Perry E., From Mass Campaigns to Managed Campaigns: „Constructing a New Socialist Countryside”, w: E. Perry, S. Heilman (red.), Mao’s Invisible Hand, Harvard University Press, Harvard 2011.
Piketty T., Capital in the Twenty-First Century, Harvard University Press, Harvard 2014.
Popper K., The Open Society and Its Enemies, Routledge, London 1945.
Poznanski K., Confucian Economics: How is Chinese Thinking Different?, „China Economic Journal” 10/3/2017.
Poznanski K., Confucian Economics: The World at Work, „World Review of Political Economy” 6/2/2015.
Poznanski K., Poland’s Protracted Transition: Institutional Change and Economic Growth in 1974–1994, Cambridge University Press, Cambridge 1996.
Poznanski K., State Condition, Foreign Influence and Alternative Models of Market Reforms in China, Russia and Eastern Europe „International Critical Thought” 2/3/2012.
Poznański K., Ekonomia jako etyka: podejście konfucjańskie, w: E. Mączyńska, J. Sójka (red.), Etyka i ekonomia: w stronę nowego paradygmatu, PTE, Warszawa 2017.
Poznański K., Konfucjańska ekonomia jako alternatywa wobec skrajnego liberalizmu, w: E. Mączyńska (red.), Ekonomia i polityka. Wokół teorii Grzegorza W. Kołodko,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
Pye L., Mandarin and The Cadre: China’s Political Cultures, Center for Chinese Studies, University of Michigan, Ann Arbor 1988.
Romer P., The Origins of Endogenous Growth, „The Journal of Economic Perspectives” 8/1/1994.
Sakakibara E., Beyond Capitalism: The Japanese Model of Market Economics, Economic Strategy Institute, Lanham 1993.
Schumpeter J., Kapitalizm, socjalizm, demokracja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Smith A., Theory of Moral Sentiments, A. Millar, in the Strand; and A. Kincaid and J. Bell, Edinburgh 1759.
Toynbee A., War and Civilization, Oxford University Press, Oxford 1950.
Wallerstein I., West, Capitalism and Modern World-System, „Review” 15/4/1992.
White L., Rural Roots of Reform Before China’s Conservative Change, Routledge, London 2018.
Yao Y., An Anatomy of the Chinese Selectocracy, „China Economic Journal” 11/3/2018.
Zhang T., The Laws and Economics of Confucianism. Kinship and Property in Preindustrial China and England, Cambridge University Press, Cambridge 2017.
Zięba M., Papieska ekonomia: Kościół – rynek – demokracja, Wyd. Znak, Kraków 2016.
Licencja
1. W momencie złożenia pracy celem rozpoczęcia postępowania w sprawie publikacji, Licencjodawca, zwany dalej Autorem, akceptuje wszystkie zasady umieszczone na stronie internetowej czasopisma “Człowiek i Społeczeństwo”, udzielając Licencjobiorcy, zwanego dalej Wydawcą, niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu. Licencja zakłada tym samym brak ograniczeń terytorialnych, czasowych oraz ilościowych na następujących polach eksploatacji (art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych):
a. utrwalanie Utworu;
b. zwielokrotnienie Utworu drukiem i w wersji cyfrowej;
c. wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału/zwielokrotnionych egzemplarzy Utworu;
d. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
f. wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
g. rozpowszechnianie Utworu w wersji elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej, a także samodzielnie w formule Open Access w oparciu o licencję Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), a także inną wersję językową tej licencji, lub którąkolwiek późniejszą wersję tej licencji.
2. Założenia licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), udzielają Wydawcy upoważnienia do kopiowania, zmieniania, rozprowadzania, przedstawiania i wykonywania Utworu jedynie pod warunkiem uznania autorstwa.
3. Wraz z dostarczeniem Utworu, Autor zobowiązuje się do wypełnienia, podpisania oraz odesłania skanu umowy