Poetyka w działaniu. Czas i kod w poezji Johna Cayleya i poetów Rozdzielczości Chleba

Abstrakt

Celem artykułu jest poszerzenie rozumienia kodu w cyfrowych formach literackich. Choć poetyka cyfrowa na polskim gruncie zdaje się ugruntowywać, to kodowy aspekt dzieła, zwłaszcza gdy przedmiotem refleksji są utwory, w których program komputerowy zamienia się w czynny podmiot sprawczy, poza pełną kontrolą autora i czytelnika, domaga się dodatkowych rozróżnień. Opierając się na przykładach polskiej literatury elektronicznej, zrekapitulowana zostaje typologia kodu według Johna Cayleya – pioniera poezji cyfrowej, a następnie przybliżona zostaje seria prac Cayleya/Howe’a, w ramach których zaprogramowane „czytniki” na podstawie tekstu źródłowego i zasobów językowych indeksowanych przez Google, wysyłane są na misję specjalną: poszukiwanie oryginalności poetyckiej. W pracy sformułowano trzy tezy: programowanie jest nowym rodzajem poetyki w działaniu; kod w tekście temporalnym i sieciowym osiąga statut autonomicznego aktora, sytuującego się pomiędzy tekstem, autorem i czytelnikiem, i będącego w kontakcie z innymi programami w sieci; hipertekst jako pierwotny paradygmat tekstualności cyfrowej okazuje się formą przejściową, z punktu widzenia praktyki Cayleya i polskich poetów cybernetycznych, bliższą paradygmatowi druku.