Słowa kluczowe
przyrodopisarstwo
świadomość przyrodnicza
transcendentalizm amerykański
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia komparatystyczne ujęcie obrazów przyrody w literaturze przełomu XIX i XX wieku na przykładzieWaldenu, czyli życia w lesie Henry’ego Davida Thoreau oraz Na przełęczy Stanisława Witkiewicza. Punktem wyjścia do rozważań o początkach literatury środowiskowo zorientowanej jest lektura eseju D.H. Thoreau. W założycielskim dla gatunku przyrodopisarstwa tekście Amerykanina upatruje się również korzeni współczesnych badań ekokrytycznych: łączących w sobie postawę aktywistyczną i rewizyjną wobec relacji człowieka i pozaludzkiej przyrody. Choć przyrodopisarstwo nie wykształciło swojej tradycji na gruncie polskiego literaturoznawstwa, lektura Na przełęczy Stanisława Witkiewicza aż nadto zdaje się odpowiadać typologii tekstów zorientowanych środowiskowo, wypracowanej na podstawie eseju H.D. Thoreau przez Lawrence’a Buella.
Bibliografia
Buell, Lawrence. The environmental imagination: Thoreau, nature writing, and the formation of American culture. Cambridge, Mass. Belknap Press of Harvard University Press, 1996.
Durczak, Joanna. Rozmowy z ziemią: tradycja przyrodopisarska w literaturze amerykańskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010.
Fiedorczuk, Julia. Cyborg w ogrodzie: wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2015.
Fiedorczuk, Julia, Beltran Gerardo. Ekopoetyka: ekologiczna obrona poezji. Varsovia: Museo de Historia del Movimiento Popular Polaco: Instituto de Estudios Ibéricos e Iberoamericanos de la Universidad de Varsovia, 2015).
Kolbuszewski, Jacek. Ochrona przyrody a kultura. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1992.
Kozioł, Czesław. „Wstęp”. W Stanisław Witkiewicz, Na przełęczy. Opracowane przez Czesław Kozioł. Warszawa: Książka, 1948.
Koziołek, Ryszard. Znakowanie trawy albo praktyki filologii. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011.
Parrington, Vernon Louis. Główne nurty myśli amerykańskiej. Romantyczna rewolucja w Ameryce 1800–1860. Przetłumaczone przez Henryk Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
Pawlikowski, Jan Gwalbert. Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne. Zredagowane przez Remigiusz Okraska. Łódź: Obywatel-Stowarzyszenie „Obywatele-Obywatelom”, 2010.
Olszaniecka Marta. „Wstęp”. W Stanisław Witkiewicz, Sztuka i krytyka u nas. Zredagowane przez Jan Jakubowski, Marta Olszaniecka. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971.
Thoreau, Henry David. Walden, czyli życie w lesie. Przetłumaczone przez Halina Cieplińska. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2016.
Witkiewicz, Stanisław. „Impresjonizm”. W Sztuka i krytyka u nas. Zredagowane przez Jan Jakubowski, Marta Olszaniecka. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971
Witkiewicz, Stanisław. Na przełęczy. W Pisma tatrzańskie, t. 1. Opracowane przez Roman Hennel, 40–41. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1963
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.