Wersje
- 2022-12-29 - (2)
- 2022-12-29 - (1)
Słowa kluczowe
elityzm
klasa społeczna
dystynkcje społeczno-kulturowe
kapitał kulturowy
anarchizm
ekonomia wymiany symbolicznej
gra statusowa
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł proponuje spojrzenie na krytykę literacką po 1989 roku z perspektywy zmieniającego się rozumienia i recepcji społecznej pojęcia elit i elitaryzmu. Autorka, nawiązując do różnych teorii elit – przede wszystkim nowszych, dla których najważniejszym punktem odniesienia jest koncepcja dystynkcji Pierre’a Bourdieu – pokazuje, jak koncepcje te uzgadniają się z estetycznymi i społecznymi dominantami polskiego życia literackiego po przełomie politycznym 1989 roku. W trzech „przypadkach krytycznych”: artykułu Krzysztofa Uniłowskiego z 2005 roku, facebookowej akcji związanej z „aukcyjną” sprzedażą książki poetyckiej Konrada Góry z 2020 roku oraz rysujących się w ostatnich latach nowych tendencji w języku młodego pokolenia krytyków, interesują ją relacje pomiędzy literaturą i krytyką literacką a dominującymi tendencjami estetycznymi i kontekstem społeczno-politycznym, dla których „papierkiem lakmusowym” są w niniejszym tekście pojęcia elit i elitaryzmu oraz ich różnie wykorzystywany potencjał manipulacyjny: analitycznie lub perswazyjnie, świadomie lub nieświadomie, w dobrej lub złej wierze itd.
Bibliografia
Bey, Hakim. Tymczasowa Strefa Autonomiczna. Tłum. Jan Karłowski. Kraków: Frish vom Fass, 2009.
Bourdieu, Pierre. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, 2005.
Bourdieu, Pierre. Rozum praktyczny. O teorii działania. Tłum. Joanna Stryjczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Dahrendorf, Ralf. Nowoczesny konflikt społeczny. Esej o polityce wolności. Tłum. Stefan Bratkowski, Wacław Niepokólczycki, Bolesław Orłowski, Elżbieta Szczepańska, Wanda Wertenstein. Warszawa: Czytelnik, 1993.
Fisher, Mark. Realizm kapitalistyczny. Czy nie ma alternatywy? Tłum. Andrzej Karalus. Warszawa: Książka i Prasa, 2020.
Graeber, David. Fragmenty antropologii anarchistycznej. Tłum. Qrde. Poznań: Bractwo Trojka, 2021.
Kozicka, Dorota. „Poezja w klinczu (z)rozumienia”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 26 (2015): 51–72. DOI https://doi.org/10.14746/pspsl.2015.26.2 DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2015.26.2
Lasch, Christopher. Bunt elit. Tłum. Dobrosław Rodziewicz. Kraków: Platan, 1997.
Matyja, Rafał. Wyjście awaryjne. O zmianie wyobraźni politycznej. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2018.
Michels, Robert. Political Parties: a sociological study of the oligarchical tendencies of modern democracy. Tłum. Eden Paul, Cedar Paul. New York: The Free Press, 1962.
Mills, Charles Wright. Elita władzy. Tłum. Mieczysław Maneli. Warszawa: Książka i Wiedza, 1961.
Peterson, Richard A. „Understanding Audience Segmentation: From Elite and Mass to Omnivore and Univore”. Poetics 21 (1992): 243–258. DOI https://doi.org/10.1016/0304-422X(92)90008-Q DOI: https://doi.org/10.1016/0304-422X(92)90008-Q
Putnam, Robert D. The Comparative Study of Political Elites. Englewood Cliffs: Prentice-Hall, 1976.
Stefaniuk, Małgorzata. „Vilfreda Pareta rozważania o elitach i demokracji”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G, vol. 45 (1998): 231–249.
Strzyczkowski, Konstanty. „Szlachectwo nie zobowiązuje. Zmiany we wzorach konsumpcji kulturowej”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, R. LXXI, z. 1 (2009): 195–219.
Uniłowski, Krzysztof. „Elitarni i popularni, głównonurtowi i niszowi”. W: Kup pan książkę. Katowice: Wydawnictwo FA-art, 2008.
Wasilewski, Jacek. „Demokratyczny elityzm: geneza i podstawy paradygmatu”. Studia Socjologiczne 3 (2020): 5–30
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Alina Świeściak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.