Wersje
- 2022-12-29 - (2)
- 2022-12-29 - (1)
Słowa kluczowe
strukturalizm
Janusz Sławiński
podmiotka
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest przeanalizowanie sprzeczności i niejednoznaczności zawartych w strukturalistycznym pojęciu „podmiot liryczny”. Badaczka przywołuje współczesne użycia tego pojęcia oraz historię pokrewnych koncepcji, by przez ten pryzmat wskazać istotne przesunięcia w domyślnym rozumieniu instancji nadawczej we współczesnej krytyce literackiej. Pierwotna programowa – zamierzona i politycznie motywowana – abstrakcyjność koncepcji „podmiotu lirycznego” została zredukowana do ogólnej intuicji o nietożsamości autora i podmiotu mówiącego, wtórnie zaś utrudnia postrzeganie instancji nadawczych jako efektów konkretnych i znaczących decyzji autorskich.
Bibliografia
Derrida, Jacques. „Sygnatura, zdarzenie, kontekst”. Tłum. Janusz Margański. W: Jacques Derrida, Marginesy filozofii, tłum. Adam Dziadek, Janusz Margański, Paweł Pieniążek. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2002.
Dziadkiewicz, Roman, Tomasz Pułka, Szczepan Kopyt. „Kryzys”. Rozmowę przeprowadził Grzegorz Jankowicz, http://archiwum.ha.art.pl/rozmowy/761-kryzys-rozmowa-z-romanem-dziadkiewiczem-tomaszem-pulka-i-szczepanem-kopytem.html.
Grądziel-Wójcik, Joanna. „Stulecie poetek polskichprojekt otwarty”. W: Stulecie poetek polskich. Przekrojetematyinterpretacje, red. Joanna Grądziel-Wójcik, Agnieszka Kwiatkowska, Ewa Rajewska, Edyta Sołtys-Lewandowska. Kraków: Universitas, 2020.
Jarniewicz, Jerzy. „Wiersz jest synonimem czasu”. Rozmowa Anny Adamowicz z Jerzym Jarniewiczem. biBLioteka. https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/wywiady/wiersz-synonimem-czasu/.
Kobus, Aldona. Autorstwo. Urynkowienie literatury i fantazmat podmiotu autorskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2021.
Mayenowa, Maria Renata. O sztuce czytania wierszy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1963.
Michalski, Maciej. „Podmiot między syntezą a definicjądyskurs Janusza Sławińskiego”. Jednak Książki 4 (2015): 253–271.
Nasiłowska, Anna. „Liryzm i podmiot modernistyczny”. Teksty Drugie 1/2 (1999): 7–30.
Okopień-Sławińska, Aleksandra. „Relacje osobowe w literackiej komunikacji”. W: Problemy socjologii literatury, red. Janusz Sławiński. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
Orska, Joanna. Liryczne narracje. Nowe tendencje w poezji polskiej 1989–2006. Kraków: Universitas, 2006.
Płachecki, Marian. „Janusza Sławińskiego idea podmiotu (w szczególności: lirycznego)”. W: Strukturalizm w Europie Środkowej i Wschodniej. Wizje i rewizje, red. Włodzimierz Bolecki, Danuta Ulicka. Warszawa: Wydawnictwo IBL, 2012.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum. Okres obowiązywania: od 2018 r. https://podstawaprogramowa.pl/Liceum-technikum/Jezyk-polski.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (dla klas IV-VIII). Okres obowiązywania: od 2017 r. https://podstawaprogramowa.pl/Szkola-podstawowa-IV-VIII/Jezyk-polski.
Ryż, Bartosz. Koncepcja języka teoretycznoliterackiego strukturalistów polskich. Wrocław: Wydawnictwo Fundacji „Projekt Nauka”, 2013.
Sławiński, Janusz. „O kategorii podmiotu lirycznego (Tezy referatu)”. W: Wiersz i poezja. Konferencja teoretycznoliteracka w Pcimiu, red. Jan Trzynadlowski. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1966.
Sławiński, Janusz. „Podmiot liryczny” [hasło]. W: Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
Stulecie poetek polskich. Przekrojetematyinterpretacje. Red. Joanna Grądziel-Wójcik, Agnieszka Kwiatkowska, Ewa Rajewska, Edyta Sołtys-Lewandowska. Kraków: Universitas, 2020.
„Subiektobiektabiekt: «pajęczo wiotka tkanina»”. Wybór i oprac. Tomasz Bilczewski. W: Wiek teorii. Antologia 1, red. Danuta Ulicka. Warszawa: IBL, 2020.
Zawadzki, Andrzej. „Autor. Podmiot literacki”. W: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz. Kraków: Universitas, 2012
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Marta Koronkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.