Wersje
- 2022-12-29 - (2)
- 2022-12-29 - (1)
Słowa kluczowe
krytyka literacka
metakrytyka
przyjemność lekturowa
Roland Barthes
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest funkcjonowaniu kategorii przyjemności lekturowej oraz jej wariantów w rodzimym dyskursie krytycznoliterackim. Autor przypomina w zarysie koncepcje lektury afektywnej w myśli Rolanda Barthes’a, opierając się przede wszystkim na głośnych esejach Od dzieła do tekstu oraz Przyjemność tekstu; rekonstruuje także przekonania wyrażone przez Jana Błońskiego w programowym eseju Romans z tekstem. Stawia tezę, że ujęcia te od lat 60. XX wieku zdążyły stać się domyślnymi punktami odniesienia w postrzeganiu kategorii przyjemności w polskiej krytyce literackiej, mimo że często pojmowane są w sposób intuicyjny.
Bibliografia
Balcerzan, Edward. Przygody człowieka książkowego (ogólne i szczególne). Warszawa: Wydawnictwo PEN, 1990.
Barańczak, Stanisław. Odbiorca ubezwłasnowolniony. Teksty o kulturze masowej i popularnej. Oprac. Adam Poprawa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 2017.
Barańczak, Stanisław. Przed i po. Szkice o poezji krajowej przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Londyn: Aneks, 1988.
Barthes, Roland. „Od dzieła do tekstu”. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 6 (1998): 187–195.
Barthes, Roland. Przyjemność tekstu. Tłum. Ariadna Lewańska. Warszawa: KR, 1997.
Barthes, Roland. Sade, Fourier, Loyola. Tłum. Renata Lis. Warszawa: KR, 1996.
Bereza, Henryk. Wypiski ostatnie. 2004–2012, t. 1–2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2020.
Biedrzycki, Krzysztof. „Doczytywanie Błońskiego: krytyk intymny (O książkach Jana Błońskiego Gospodarstwo krytyka. Pisma rozproszone i Błoński przekorny. Dzienniki. Wywiady w wyborze i opracowaniu Mariana Zaczyńskiego”. Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ 1 (2011): 163–171.
Błoński, Jan. Błoński przekorny. Dzienniki, wywiady. Wybór i oprac. Marian Zaczyński. Kraków: Znak, 2011.
Błoński, Jan. Romans z tekstem. Kraków: Znak, 1981.
Błoński, Jan. „Romans z tekstem”. Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 3 (1974): 1–8.
Brown, Nicholas. Autonomy. The Social Ontology of Art Under Capitalism. Durham: Duke University Press, 2019. https://doi.org/10.1515/9781478002673 DOI: https://doi.org/10.1515/9781478002673
Dziadek, Adam. Projekt krytyki somatycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, 2014.
Dziadek, Adam. Rytm i podmiot w liryce Jarosława Iwaszkiewicza i Aleksandra Wata, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1999.
Eliot, T.S. „Tradycja i talent indywidualny”. Tłum. Helena Pręczkowska. W: Szkice literackie, red., wybór, przedmowa i przypisy Witold Chwalewik, tłum. Helena Pręczkowska, Maciej Żurowski, Witold Chwalewik. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1963.
Evans, Dylan. An Introductory Dictionary of Lacanian Psychoanalysis. London: Routledge, 1996.
Grupiński, Rafał, Izolda Kiec. Niebawem spadnie błoto czyli Kilka uwag o literaturze nieprzyjemnej. Poznań: Obserwator, 1997.
Klejnocki, Jarosław, Jerzy Sosnowski. Chwilowe zawieszenie broni. O twórczości tzw. pokolenia „brulionu” (1986–1996). Warszawa: Sic!, 1996.
Koronkiewicz, Marta. I jest moc odległego życia w tej elegii. Uwagi o wierszach Andrzeja Sosnowskiego. Wrocław: Fundacja na Rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza, 2019.
Kujawa, Dawid. „Czułość i nieczułość w jednym stały domu. Odpowiedź Pawłowi Kaczmarskiemu”, Mały Format 1–3 (2021). http://malyformat.com/2021/04/kujawa-kaczmarski-polemika/.
Lacan, Jacques. The Seminar. Book vii. The Ethics of Psychoanalysis, 1959–60. Tłum. i objaśnienia Dennis Porter. London: Routledge, 1992.
Macey, David. Lacan in Contexts. London: Routledge, 1998.
Markowski, Michał Paweł. „Pochwała subiektywizmu”. Europa 84 (2005).
Poręba, Karol. „Podsumowanie. Wstęp do Karpowicza”. Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich t. 32 (2021).
Sontag, Susan. „Przeciw interpretacji”. Tłum. Dariusz Żukowski. W: Przeciw interpretacji i inne eseje, tłum. Małgorzata Pasicka, Anna Skucińska, Dariusz Żukowski. Kraków: Karakter, 2018.
Tokarczuk, Olga. Czuły narrator. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020.
Ważyk, Adam. Eseje literackie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982.
Żurek, Łukasz. „Autonomia znaczenia, nie afektu. Nicholas Brown o dziele sztuki, formie towarowej oraz interpretacji”. Referat wygłoszony na sympozjum online „Retoryczność afektów V. Afekt w dyskursie teoretycznoliterackim” 30.11.2020
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Karol Poręba
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.