Zawieszenie niewiary i poetycka wiara w prozie Zygmunta Haupta
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

Zygmunt Haupt
Samuel Taylor Coleridge
Meyer Howard Abrams
Wallace Stevens
romantyzm
willing suspension of disbelief
natural supernaturalism

Jak cytować

Garbol, T. (2023). Zawieszenie niewiary i poetycka wiara w prozie Zygmunta Haupta. Forum Poetyki, (31), 128–141. https://doi.org/10.14746/fp.2023.31.38715

Abstrakt

Punktem wyjścia artykułu jest przypomnienie znaczenia, jakie przywiązywał Zygmunt Haupt do „chętnego zawieszenia niewiary” przez czytelnika, a przedmiotem namysłu – wykraczające poza kontekst ściśle poetologiczny znaczenie tej formuły Coleridge’a. Zawieszenie niewiary i dopełniająca sens tego określenia poetycka wiara – to w historii literatury hasła wywoławcze dla głębokiego namysłu nad odejściem w kulturze od wyznaniowej wiary religijnej na rzecz „wiary poetyckiej”, której treścią jest jakość doświadczenia artystycznego, określana przez M.H. Abramsa jako „naturalny supranaturalizm”. Artykuł wskazuje, że z tym eksplorowanym przez modernistów doświadczeniem mamy do czynienia w dziele Haupta.

https://doi.org/10.14746/fp.2023.31.38715
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Abrams, Meyer Howard. Natural Supernaturalism. Tradition and Revolution in Romantic Literature. New YorkLondon: W. W. Norton, 1973.

Abrams, Meyer Howard. „Rationality and Imagination in Cultural History: A Reply to Wayne Booth”. Critical Inquiry 2, 3 (1976): 447–464. DOI: https://doi.org/10.1086/447851

Carlyle, Thomas. Sartor Resartus. Życie i zdania pana Teufelsdröckha w trzech księgach. Tłum. Sygurd Wiśniowski. Warszawa: Nakład i druk S. Lewentala, 1882.

Coleridge, Samuel Taylor. Biographia literaria. Tłum. Bartosz Działoszyński. Warszawa: PWN, 2019.

Coleridge, Samuel Taylor. Biographia Literaria or Biographical Sketches of My Literary Life and Opinions. New York: Leavitt, Lord& Co., Boston: Crocker & Brewster, 1834.

Giedroyc, Jerzy, Zygmunt Haupt. Listy 1947–1975. Red. Paweł Panas. Warszawa: Towarzystwo „Więź”, 2022.

Haupt, Zygmunt. Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże. Red. Aleksander Madyda. Wstęp Andrzej Stasiuk. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2016.

Haupt, Zygmunt. Z Roksolanii. Opowiadania, eseje, reportaże, publicystyka, warianty, fragmenty (1935–1975). Red. Aleksander Madyda. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018.

Łapiński, Zdzisław. „Dwaj nowocześni: Leśmian i Przyboś”. Teksty Drugie 5-6 (1994): 79–87.

Mizerkiewicz, Tomasz. „«Ale będę. Ale będę». Proza Zygmunta Haupta a nowoczesna kultura obecności”. W: Po tamtej stronie tekstów. Literatura polska a nowoczesna kultura obecności, 177–232. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.

Niewiadomski, Andrzej. „Jeden jest zawsze ostrzem”. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.

Stevens, Wallace. „O nowoczesnej poezji”. Tłum. Czesław Miłosz. W: Miłosz, Czesław. Przekłady poetyckie, red. Magdalena Heydel, 283–284. Kraków: Znak, 2005.

Stevens, Wallace. Opus Posthumous. Red. Samuel French Morse. New York: Alfred A. Knopf, 1957.

Stevens, Wallace. „Studium dwóch gruszek”. Tłum. Czesław Miłosz. W: Miłosz, Czesław. Wypisy z ksiąg użytecznych, 85–86. Kraków: Znak, 2000.

Stevens, Wallace. The Collected Poems of Wallace Stevens. Red. John N. Serio, Chris Beyers. New York: Vintage Books, 2015.

Stevens, Wallace. „To Henry Church, October 15, 1940”. W: Letters of Wallace Stevens, red. Holy Stevens, 376–378. London: Faber and Faber, 1966

Wasserman, Earl. The Subtler Language. Critical Readings of Neoclassic and Romantic Poems. Michigan: Johns Hopkins Press, 1959