Słowa kluczowe
recepcja Heideggera
poststrukturalizm
transformacja ustrojowa
Komendant
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia okoliczności lektury pism Heideggera w Polsce w latach 70. XX wieku oraz w okresie transformacji ustrojowej. Tak jak we Francji, także i w Polsce niemiecki reformator fenomenologii okazał się zasadniczym punktem odniesienia dla tekstocentrycznych metodologii poststrukturalizmu. Artykuł pokazuje, w jaki sposób krytycznoliterackie ujęcie tez filozoficznych autora Budować, mieszkać, myśleć w połączeniu z mocną inspiracją pismami Michela Foucaulta ukształtowały charakter krytyki jednej z bardziej oryginalnych postaci polskiej debaty o literaturze okresu transformacji ustrojowej – Tadeusza Komendanta. Specyficzny, filozoficzno-literacki styl autora Władz dyskursu oraz Upadłego czasu wraz z poetyckimi definicjami, za pomocą których usiłował uchwycić reguły poststrukturalizmu na polski użytek, wywarły, jak próbuję dowodzić, zasadniczy wpływ na dyskurs potransformacyjnej krytyki poezji.
Bibliografia
Baran, Bogdan. Saga Heideggera. Kraków: Papieska Akademia Teologiczna, 1988.
Deleuze, Gilles. Foucault. Tłum., wstęp Michał Gusin. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSWE TWP, 2005.
Heidegger, Martin. Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. Wyb., oprac. Krzysztof Michalski. Tłum. Krzysztof Michalski, Krzysztof Pomian, Marek J. Siemek, Józef Tischner, Krzysztof Wolicki. Warszawa: PIW, 1977.
Heidegger, Martin. Bycie i czas. Tłum., przedmowa, przypisy Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Heidegger, Martin. „Hölderlin i istota poezji”. W tegoż: Objaśnienia do poezji Hölderlina, tłum. Sława Lisiecka, 33–49. Warszawa: KR, 2004.
Jay, Martin. Adorno. Massachusetts: Cambridge, 1984.
Kozłowski, Michał. „Foucault czyta Marksa”. Praktyka Teoretyczna 4 (2011). https://www.praktykateoretyczna.pl/artykuly/micha-kozowski-foucault-czyta-marksa-marks-czyta-foucaulta/. Dostęp 3.10.2023. DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2011.4.19
Komendant, Tadeusz. Upadły czas. Sześć esejów i pół. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 1996.
Komendant, Tadeusz. Władze dyskursu. Michel Foucault w poszukiwaniu siebie. Warszawa: Spacja, 1994.
Komendant, Tadeusz. Zostaje kantyczka: eseje z pogranicza czasów. Warszawa: Oficyna Literacka, 1987.
Kwiek, Marek. Dylematy tożsamości. Wokół autowizerunku filozofa w powojennej myśli francuskiej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM, 1999.
MacDonald, Ian. „Ethics and Autenticity: Conscience and Non-Identity in Heidegger and Adorno, with the Glance at Hegel”. W: Adorno and Heidegger, red. Ian MacDonald, Krzysztof Ziarek, 6–21. California: Stanford, 2008. DOI: https://doi.org/10.1515/9781503626553-005
Markowski, Michał Paweł. Anatomia ciekawości. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999.
Mizera, Janusz. „Uwagi o recepcji i przekładzie tekstów Martina Heideggera w Polsce”. Argument 2 (2013): 245–262.
Orska, Joanna. Republika poetów. Poetyckość i polityczność w krytycznej praktyce. Kraków: EMG, 2013.
Skarżyńska, Beata. Mircea Eliade w Polsce. Warszawa: Neriton, 2009.
Sławiński, Janusz. „Krytyka jako przedmiot badań historycznoliterackich”. W: Badania nad krytyką literacką, seria I, red. Janusz Sławiński, 7–26. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 1974.
Szkudlarek, Tomasz. „Dekonstrukcja i szczepionka z Marksa, która jednak doprowadziła do infekcji”. W: French Theory w Polsce, red. Ewa Domańska, Mirosław Loba, 80–104. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2010.
Wodziński, Cezary. Heidegger i problem zła. Warszawa: PIW, 1994.
Veyne, Paul. Foucault rewolucjonizuje historię. Tłum. Tomasz Fijałkowski. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2007.
Zielińska, Maria. „Hermeneutyka Marii Janion”. W: Sporne postacie polskiej literatury współczesnej: krytycy, red. Alina Brodzka-Wald, Tomasz Żukowski, 273–286. Warszawa: IBL PAN, 2003
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Joanna Orska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.