Abstrakt
Artykuł odnosząc się do konstrukcji tekstów Hanny Krall pokazuje, jak w przypadku książki Synapsy Marii H. sposób tworzenia narracji oddaje problemy związane z funkcjonowaniem osób dotkniętych trauma. Odziaływanie traumatycznych wydarzeń jest długofalowe, dotyka różnych obszarów życia. Bohaterki książki Krall doświadczyły różnych traum – jedna przeżyła Zagładę, druga (będącą synową pierwszej) radzi sobie z przewlekłą chorobą syna. Obie mają problemy z funkcjonowaniem w społecznościach, wynikające z ich prób radzenia sobie z potraumatycznym stresem i zarazem społeczności rzadko są w stanie zrozumieć ich punkt widzenia. Oddany w narracji sposób, w jaki postrzegają rzeczywistość pozwala zwrócić uwagę na potrzebę uwzględniania tej perspektywy, społecznego uświadamiania przebiegu i konsekwencji traumy.
Bibliografia
Bielik-Robson, Agata. „Słowo i trauma: czas, narracja, tożsamość”. Teksty Drugie 5 (2004): 23–34.
Conti, Paul. Trauma: niewidzialna epidemia. Jak ją oswoić. Tłum. Bartłomiej Kotarski. Białystok: Wydawnictwo Kobiece, 2023.
Hanna Krall: dlaczego jedni ratują, a inni chcą zabić? Myślę o tym coraz częściej (wywiad). Z Hanną Krall rozmawia Katarzyna Janowska. https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/hanna-krall-wywiad-synapsy-marii-h-o-czym-jest-ksiazka/v671ybv. Dostęp 26.10.2023.
Juchniewicz, Andrzej. „Autobiografizm w twórczości Hanny Krall”. Zagadnienia Rodzajów Literackich 67 (2024): 175–191.
Kobylińska-Dehe, Ewa. „Scena i pamięć ciałao przekazach międzypokoleniowych”. W: Psychoanaliza w cieniu wojny i Zagłady, red. Ewa Kobylińska-Dehe, 439-479. Kraków: Universitas, 2020.
Kolk, Bessel A. van der. „Trauma a pamięć”. W: Traumatyczny stres, red. Bessel A. van der Kolk, Alexander C. McFarlane, Lars Weisaeth, tłum. Paweł Luboński, 375-406. Warszawa: Czarna Owca, 2025.
Krall, Hanna. Jedenaście. Kraków: Wydawnictwo a5, 2024.
Krall, Hanna. Synapsy Marii H. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020.
McFarlane, Alexander C., Bessel A. van der Kolk, „Trauma jako wyzwanie dla społeczeństwa”. W: Traumatyczny stres, red. Bessel A. van der Kolk, Alexander C. McFarlane, Lars Weisaeth, tłum. Paweł Luboński, 35-67. Warszawa: Czarna Owca, 2025.
McFarlane, Alexander C., Rachel Yehuda. „Odporność, podatność i przebieg reakcji potraumatycznych”. W: Traumatyczny stres, red. Bessel A. van der Kolk, Alexander C. McFarlane, Lars Weisaeth, tłum. Paweł Luboński, 210-245. Warszawa: Czarna Owca, 2025.
Roszak, Joanna. Krall: tkanie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2024.
Rovelli, Carlo. Rzeczywistość nie jest tym, czym się wydaje. Droga do grawitacji kwantowej/elementarna struktura rzeczy. Tłum. Michał Czerny. Łódź: Feeria Science, 2017.
Szwajca, Krzysztof. „Psychiatria a trauma”. W: Konteksty psychiatrii, red. Bogdan de Barbaro, 255-274. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
Tatar, Anna. „Wobec ocalałych i ich opowieści. Elementy warsztatu reporterskiego Hanny Krall”. Pamiętnik Literacki 3 (2016): 93–117
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Beata Przymuszała
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.