Nature and people. Tadeusz Śliwiak’s ecological imagination
PDF (Język Polski)
PDF

Keywords

Tadeusz Śliwiak
Oratorium
nature
ecology
imagination
man

How to Cite

Niesporek, K. (2021). Nature and people. Tadeusz Śliwiak’s ecological imagination. Forum of Poetics, (24), 194–209. https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30239

Abstract

This article examines the ecological imagination of the forgotten poet form the 1956 generation, Tadeusz Śliwiak, and his poem Oratorium [Oratorio] published in the volume Widnokres [Horizon] (1971), in the section entitled Ziemia [Earth]. The poet’s observations on nature are summarized in this poem. Śliwiak in his poems notes that while nature opens up to man and accepts him, man, feeling his superiority over nature, goes too far and constantly enters into conflicts with it. In the forest, apart from communing with nature, which man wants very much, hunters and lumberjacks interfere with the environment. Though it should be protected and open to all, nature is appropriated by man. The poet believes that people are responsible for the destruction of nature and asks an important question: “czy człowiek zdusi winę w sobie / ofiarą ognia i potrzebą / stołu i łodzi z parą wioseł?” [will man silence the blame in himself / through the sacrifice of fire and the need / for a table and a boat with a pair of oars]. Feeling responsible for the natural environment and believing that he is to blame for its destruction because he is human, Śliwiak tries to save “poezja lasu” [the poetry of the forest]. By showing the suffering and the painful effects of the destruction of nature in his poems, Śliwiak wants to give voice to it or speak on its behalf.

https://doi.org/10.14746/fp.2021.24.30239
PDF (Język Polski)
PDF

References

Bachelard, Gaston. „Ziemia, wola, marzenia”. W Wyobraźnia poetycka. Wybór pism. Wyboru dokonał Henryk Chudak. Przetłumaczone przez Henryk Chudak, Anna Tatarkiewicz. Przedmowa Jan Błoński, 224–297, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975.

Bennett, Jill. „Wnętrza, zewnętrza: trauma, afekt i sztuka”. Przetłumaczone przez Anna Kowalcze-Pawlik, Tomasz Bilczewski. W Pamięć i afekty. Zredagowane przez Zofia Budrewicz, Roma Sendyka i Ryszard Nycz, 145–179. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2014.

Domańska, Ewa. „Humanistyka ekologiczna”. Teksty Drugie nr 1–2 (2013): 18–19.

Eliade, Mircea. „Roślinność: symbole i ryty odnowienia”. W Traktat o historii religii. Przetłumaczone przez Jan Wierusz Kowalski, 277–341. Warszawa, Wydawnictwo Opus, 2009.

Fiedorczuk, Julia. Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2015.

Freud, Sigmund. „Wykłady ze wstępu do psychoanalizy”. W Wykłady. Przetłumaczone przez Robert Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2010.

Głowiński, Michał. „Oratorium”. W Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska i Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, 360. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2007.

Juchniewicz, Andrzej. „Z czyśćca na Parnas”. Śląsk, nr 5 (2020): 63.

Jünger, Ernst. „Drzewo”. W Wybór esejów o słowach i drzewach. Wybrane i przetłumaczone przez Bogdan Baran, 139–156. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2017.

Kopaliński, Władysław. Topór. W Słownik symboli, 428. Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1990.

Kopaliński, Władysław. Wiatr. W Słownik symboli, 453. Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1990.

Kuncewicz, Piotr. „Tadeusz Śliwiak”. W Agonia i nadzieja. T. 3: Poezja polska od 1956, 238–242. Warszawa: Graf-Punkt–Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1994.

Lurker, Manfred. „Uniwersalność symbolu drzewa”. W Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2011. 239-259.

Niesporek, Katarzyna. „Zwierzęta i ludzie. O Poemacie o miejskiej rzeźni Tadeusza Śliwiaka”. Porównania, nr 2 (2021) [w druku].

Partyka, Waldemar. „Oratorium”. W Encyklopedia katolicka. T. XIV: Nouet – Pastoralis Officii, 711. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2010.

Pieńkosz, Konstanty. Świat nadziei paradoksalnej. W Tadeusz Śliwiak. Koń maści muzycznej. Wstęp i wybór Konstanty Pieńkosz, 5–13. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1986.

Sandauer, Artur. „Poezja tragicznego ładu (Rzecz o Tadeuszu Śliwiaku)”. W Zebrane pisma krytyczne. Studia o literaturze współczesnej, 467–483. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.

Sławek, Tadeusz. „Zwierzę, człowiek i wspólnota losu. O wężach, drozdach i tym, co jest nami”. W Zwierzęta i ludzie. Zredagowane przez Jacek Kurek, Krzysztof Maliszewski, 19–30. Chorzów: Miejski Dom Kultury „Batory”, 2011.

Sobolczyk, Piotr. „Ty jesteś krowa a ja Żyd. Tadeusza Śliwiaka Holocaust zwierząt”. Pogranicza, nr 5 (2009): 28–40.

Śliwiak, Tadeusz. ***[Idąc przez śniegi…]. W Ruchoma przystań, 61. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971.

Śliwiak, Tadeusz. Człowiek w lesie. W Wyspa galerników, 12–13. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1962.

Śliwiak, Tadeusz. „Dante”. Kolczuga, 68. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989.

Śliwiak, Tadeusz. „Drzewo”. W Solizman, 26. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.

Śliwiak, Tadeusz. „Igła”. W Dotyk, 68. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989.

Śliwiak, Tadeusz. „Oratorium”. W Widnokres. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.

Śliwiak, Tadeusz. „Osłupienie”. W Żywica, 62. Warszawa: Czytelnik, 1964.

Śliwiak, Tadeusz. Pamięć. W Święty wtorek, 12. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.

Śliwiak, Tadeusz. „Rondo”. W Poemat o miejskiej rzeźni, 23. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1965.

Śliwiak, Tadeusz. „Rozdarcia”. W Widnokres, 110. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.

Śliwiak, Tadeusz. W środku lasu, 26–27. W Czytanie mrowiska. Warszawa: Czytelnik 1969.

Śliwiak, Tadeusz. „Wstęp”. W Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył autor, 5–11. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975.

Tabaszewska, Justyna. „Ekokrytyczna (samo)świadomość”. Teksty Drugie, nr 2 (2018): 7-16.

Thoreau, Henry David. Walden, czyli życie w lesie. Przekład, przedmowa, przypisy Halina Cieplińska. Warszawa, 1991 (w katalogu BN nie znalazłam książki z tego roku)

Wohlleben, Peter. Sekretne życie drzew. Przetłumaczone przez Ewa Kochanowska-Szlęzak. Kraków: Wydawnictwo Otwarte, 2017).

Wróbel, Mirosław. „Oczyszczenie”. W Encyklopedia katolicka. T. XIV: Nouet – Pastoralis Officii, 296. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2010.

Zbiciak, Józef. „Akt strzelisty”. W Encyklopedia katolicka. T. 1: A i Ω – Baptyści. Zredagowane przez Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk i Zygmunt Sułowski, 275. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1973)