The Mainstream and the Margins Trade Places: The Mainstream as a “Runaway” Concept of Literary Criticism

Versions

PDF (Język Polski)
PDF

Keywords

canon
opinion-forming center
the mainstream
network society
literary criticism
media debates on literature
literary criticism in digital media

How to Cite

Orska, J. (2022). The Mainstream and the Margins Trade Places: The Mainstream as a “Runaway” Concept of Literary Criticism. Forum of Poetics, (28-29), 26–43. https://doi.org/10.14746/fp.2022.28-29.36748

Abstract

This article discusses the concept of the “mainstream” in relation to the old concepts of the canon and the opinion-forming center, as terms which have gradually replaced the more traditional and institutionally justified premises of literary criticism in the public debate. The changes in the meaning of the “literary canon,” inspired by the new pragmatic cultural market and the political transformation in Poland after 1989, have already been discussed in the last twenty years. The concept of the “mainstream” is often treated in literary criticism as a substitute. This article aims to show the difference between the abovementioned terms and the “mainstream,” which may be considered an entity to a greater extent dependent on the network model of communication in a society influenced by factors which shape culture on a “global” basis.

https://doi.org/10.14746/fp.2022.28-29.36748
PDF (Język Polski)
PDF

References

Bartczak, Kacper. „Język jest grą. Planszówka bez planszy” (2020). https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/jezyk-jest-gra-planszowka-bez-planszy/. Dostęp 17.11.2021.

Bodzioch-Bryła, Bogusława. „Nowe media wobec jednostki i społeczeństwa”. W: Bogusława Bodzioch-Bryła, Lilianna Dorak-Wojakowska, Michał Kaczmarczyk, Adam Regiewicz. Przepływy, protezy, przedłużenia…: przemiany kultury polskiej pod wpływem nowych mediów po 1989 roku,, 19-47. Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie, Wyd. WAM, 2015.

Castells, Manuel. Społeczeństwo sieci. Tłum. Mirosława Marody, Kamila Pawluś, Janusz Stawiński, Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.

Czapliński, Przemysław. Ruchome marginesy. Szkice o literaturze lat 90. Kraków: Znak, 2002.

Czapliński, Przemysław. Powrót centrali: literatura w nowej rzeczywistości. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.

Czapliński, Przemysław. „Polityka literatury, czyli pokazywanie języka”. W: Polityka literatury. Przewodnik Krytyki Politycznej. red. Kinga Dunin., 6-39. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2009.

Czapliński, Przemysław. Pojęcia krytyczne i krytyka pojęć literackich (nieautoryzowana wypowiedź w panelu, 2021). https://www.youtube.com/channel/UCBeKx7WCAAd5ecuDmokLTdg. Dostęp 23.02.2022.

Dunin, Kinga. „Kopciuszek, książę DyDo i wolność”. W tejże: Karoca z dyni. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2000.

Elliott, Anthony. Współczesna teoria społeczna. Wprowadzenie. Tłum. Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

Erjavec, Aleš. Introduction. W: Postmodernism and the Postsocialist Condition. Red. Aleš Erjavec. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 2003.

Iwasiów, Inga. „Wokół pojęć: kanon, homoerotyzm, historia literatury”. Katedra 1 (2001): 98–122.

Iwasiów, Inga. Odmrażanie. Literatura w potrzebie. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2020.

Janeczko Weronika, „W stronę mainstreamu” (2021). https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/w-strone-mainstreamu-1/. Dostęp 16.11.2021.

Jankowicz, Grzegorz. „Piękni wygrani. Wpływ nagród na strukturę pola literackiego”. W Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Podręcznik. Red. Grzegorz Jankowicz, Piotr Marecki, Jan Sowa. Kraków: Korporacja „Ha!art”, 2015: 113-155.

Jarzębski Jerzy. Apetyt na przemianę. Kraków: Znak, 1997.

Kaczmarski, Paweł. Wysoka łączliwość. Szkice o poezji współczesnej. Wrocław: Fundacja im. Tymoteusza Karpowicza, 2018.

Kanon i obrzeża. Red. Inga Iwasiów, Tatiana Czerska. Kraków: Universitas, 2005.

Kozicka, Dorota. Krytyczne (nie)porządki. Studia o współczesnej krytyce literackiej w Polsce. Kraków: Universitas, 2013.

Literatura polska 1989–2009: przewodnik. Red. Piotr Marecki. Kraków: Korporacja „Ha!art”, 2010.

Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Podręcznik. Red. Grzegorz Jankowicz, Piotr Marecki, Jan Sowa. Kraków: Korporacja „Ha!art”, 2015.

Literatura polska po 1989 w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań. Red. Grzegorz Jankowicz, Piotr Marecki, Alicja Palęcka, Jan Sowa, Tomasz Warczok. Kraków: Korporacja „Ha!art”, 2014.

„Literatura w uścisku mediów” [rozmowa redakcyjna]. Uczestnicy: Przemysław Czapliński, Kinga Dunin, Jerzy Jarzębski, Dariusz Nowacki, Piotr Śliwiński, Marek Zaleski). Res Publica Nowa 7 (2000): 49–60.

. „Literatura w uścisku mediów” [rozmowa redakcyjna]. Uczestnicy: Przemysław Czapliński, Kinga Dunin, Jerzy Jarzębski, Dariusz Nowacki, Piotr Śliwiński, Marek Zaleski). Res Publica Nowa 7 (2000): 49–60.

Łobodziński, Filip. „O niezgodzie w literaturze” [wypowiedź w panelu, nieautoryzowana do druku]. https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/nagrania/o-niezgodzie-literaturze/. Dostęp 16.11.2021.

Maliszewski, Karol. „Konrad Góra, którego najmocniej czuję” (2016). https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/konrad-gora/. Dostęp 17.11.2021.

Maliszewski, Karol. „Zamykam oczy, otwieram oczy” (2021). https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/zamykam-oczy-otwieram-oczy/. Dostęp 17.11.2021.

Mateusz, Dawid. „Damy wam tam, gdzie was nie ma” (2020). https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/damy-wam-tam-gdzie-was-nie-ma/. Dostęp 17.11.2021.

Sławiński, Janusz. „Zanik centrali”. Kresy 2 (1994). Przedruk w: Janusz Sławiński, Prace wybrane T. 5, Przypadki poezji, 335–339. Kraków: Universitas, 2001.

Śliwiński, Piotr. „Gorzej czy normalnie”. W tegoż: Przygody z wolnością. Uwagi o poezji współczesnej, 11-21 Kraków: Znak, 2002.

Świerkosz, Monika. „«Czystej między niewiastami» droga do kanonu”. W tejże: W przestrzeniach tradycji. Proza Izabeli Filipiak i Olgi Tokarczuk w sporach o literaturę, kanon i feminizm, 156-178 Warszawa: IBL, 2015.

Uniłowski, Krzysztof. „Cała prawda o «prozie środka», cz. 2”. FA-art 4 (2002): 32–41.

Uniłowski, Krzysztof. Granice nowoczesności. Proza polska i wyczerpanie modernizmu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006.

Uniłowski, Krzysztof. Kup pan książkę! Szkice i recenzje. Katowice: Wydawnictwo „FA-art”, 2008.

Warczok, Tomasz, Alicja Palęcka, Piotr Marecki. Pole literackie w Polsce po 1989 roku. W: Literatura polska po 1989 w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań, red. Grzegorz Jankowicz, Piotr Marecki, Alicja Palęcka, Jan Sowa, Tomasz Warczok, 91–162. Kraków: Korporacja „Ha!art”, 2014