“Not as a guest, not as an intruder, not as a homeowner, I am like a ghost…:” Psychotopographies of memory in Zygmunt Haupt’s short stories
Journal cover Forum of Poetics, no. 31, year 2023, title winter 2023
PDF (Język Polski)
PDF

Keywords

memory
psychoanalysis
psychotopography
the spatial turn
Zygmunt Haupt

How to Cite

Zając, A. (2023). “Not as a guest, not as an intruder, not as a homeowner, I am like a ghost…:” Psychotopographies of memory in Zygmunt Haupt’s short stories. Forum of Poetics, (31), 98–111. https://doi.org/10.14746/fp.2023.31.38722

Abstract

This article analyzes the relations between space and the subject (i.e., the configuration composed of the character’s I, the protagonist’s, I and the narrator’s I) in two short stories by Zygmunt Haupt, namely “Gołębie z placu Teodora” [Pigeons from Theodor’s Square] and “O Stefci, o Chaimie Immerglücku i o scytyjskich bransoletkach” [About Stefcia, Chaim Immerglück and Scythian bracelets]. The author draws on Victoria Nelson’s concept of psychotopography – it is a dynamic projection of subjective experiences, memories, and fantasies onto the space of the represented world and at the same time a system of influences and interactions that connect the literary I with the external space. Psychotopographic metaphors often refer to traumatic, repressed or (anamnestic) inaccessible memories.

https://doi.org/10.14746/fp.2023.31.38722
PDF (Język Polski)
PDF

References

Chochorowski, Jan. „Scytyjski książę z Ryżanówki”. Alma Mater 99 (2008): 185–195.

Freud, Sigmund. „Findings, Ideas, Problems”. W: The Standard Edition of Complete Psychological Works of Sigmund Freud, t. 23, tłum. James Strachey, 299–300. London: Vintage, 1973.

Giedroyc, Jerzy i Haupt Zygmunt. Listy 1947–1975. Oprac. Paweł Panas. Warszawa: Towarzystwo „Więź”, 2022.

Gieryński, Jan. Lwów nie znany. Lwów: Księgarnia A. Krawczyńskiego, 1938.

Gombrowicz, Witold. Pornografia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2012.

Gruszczyk, Tomasz. „Ocalenie czy oblężenie? Pod naporem pamięci”. W: Oblężenie: strategia pisarskapostrzeganie światamotyw literacki, red. Małgorzata Krakowiak, 69–112. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.

Haupt, Zygmunt. Baskijski diabeł. Opowiadania i reportaże. Oprac. Aleksander Madyda. Wołowiec: Czarne, 2016.

Haupt, Zygmunt. „Inwokacja do powiatu latyczowskiego”. W: Z Roksolanii. Opowiadania, eseje, reportaże, publicystyka, warianty, fragmenty. Oprac. Aleksander Madyda, 116–124. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018.

Klinger, Eric. „A New Category: the Holocaustal Uncanny”. W: Sites of the Uncanny: Paul Celan, Specularity and the Visual Arts, 23–31. Berlin: de Gruyter 2007.

Madyda, Aleksander. Haupt: monografia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.

Mizerkiewicz, Tomasz. „«Ale będę. Ale będę». Proza Zygmunta Haupta a nowoczesna kultura obecności”. W: Po tamtej stronie tekstów. Literatura polska a nowoczesna kultura obecności, 177–213. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013.

Nelson, Victoria. Sekretne życie lalek. Tłum. Anna Kowalcze-Pawlik. Kraków: TAiWPN Universitas, 2009.

Niewiadomski, Andrzej. „Manierystyczny teatr pamięci jako słownik świata w prozie Zygmunta Haupta”. Acta Humana 1 (2014): 26–36.

Niewiadomski, Andrzej. „Jeden jest zawsze ostrzem”. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015.

Niewiadomski, Andrzej. „Przestrzenie Zygmunta Haupta (Rekonesans)”. Roczniki Humanistyczne LXVI, z. 1 (2018): 159–178. DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.1-10

Panas, Paweł. „Zygmunt Haupteuropejski wygnaniec”. Konteksty Kultury 16, z. 2 (2019): 221–231. DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.19.022.11248

Rutkowski Krzysztof, „W stronę Haupta”. Teksty Drugie 1-2 (1991): 109–125.

Sadzik, Piotr. „Nawiasem mówiąc. Język anomii i anomia języka w «Pornografii» Witolda Gombrowicza”. W: Imiona anomii. Literatura wobec doświadczenia stanu wyjątkowego, red. Piotr Sadzik, 175–213. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2019.

Schulz, Bruno. Dodo. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/schulz-sanatorium-pod-klepsydra-dodo.pdf. Dostęp 27.02.2022.

Schulz, Bruno. Ptaki. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/sklepy-cynamonowe-ptaki.pdf. Dostęp 27.02.2022.

Vidler, Anthony. „Nieswojskie domy”. Tłum. Gabriela Świtek. Konteksty 3-4 (2004): 21–35.

Wilczyński, Marek. „Polska proza galicyjska przed wojną i po wojnie. Bruno Schulz w kontekście literatury katastrofy”. Schulz/Forum 5 (2015): 5–17.

Yates, Frances Amelia. Sztuka pamięci. Tłum. Witold Radwański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.

Zając, Stanisław Wawrzyniec. „(Nie)spotkanie Ameryki. Zygmunta Haupta «Podróż do Louisiany»”. W: Pisarz na emigracji. Mitologie, style, strategie przetrwania, red. Hanna Gosk, Andrzej Stanisław Kowalczyk, 236–252. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa, 2005.

Zając, Stanisław Wawrzyniec. „Inna emigracja Zygmunta Haupta. Przyczynek do biografii”. W: Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej. Paryż, Londyn, Monachium, Nowy Jork, red. Violetta Wejs-Milewska, Ewa Rogalewska, 813–827. Białystok: Wydawnictwo Naukowe Trans Humana, 2009, t. 1.

Zaleski, Marek. Formy pamięci. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2004