Słowa kluczowe
badania afektywne
krytyka afektywna
literatura polska
krytyka literacka
Benedykt Spinoza
Gilles Deleuze
Félix Guattari
schizoanaliza
teoria literatury
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł dotyczy krytyki afektywnej obecnej w polskim literaturoznawstwie oraz tradycji, do jakich ten projekt się odwołuje. Pokazuje rozbieżności między charakterystykami tego nurtu a funkcjonowaniem problematyki afektu w źródłowych tradycjach filozoficznych, które zostają wpisane w nowy kontekst, identyfikowany z dyskursem o traumie. Różnicę między dwoma modelami afektu artykuł obrazuje w działaniu – w interpretacjach tekstów Janusza Sławińskiego oraz Stefana Szymutki. Porównanie pozwala uchwycić różne sposoby krytycznego obchodzenia się z afektem – jako (re)konstruowania śladów tego, co nieprzedstawialne, oraz jako tworzenia kartografii ciał społecznych.
Bibliografia
Bojarska, Katarzyna. „Poczuć myślenie: afektywne procedury historii i krytyki (dziś)”. Teksty Drugie 6 (2013): 8–16.
Dauksza, Agnieszka. „Afektywny awangardyzm”. Teksty Drugie 1 (2014): 41–66.
Dauksza, Agnieszka. Afektywny modernizm. Nowoczesna literatura polska w interpretacji relacyjnej. Warszawa: IBL PAN, 2017. DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.4293
Deleuze, Gilles. Spinoza. Filozofia praktyczna. Tłum. Jędrzej Brzeziński. Warszawa: PWN, 2014.
Deleuze, Gilles, Félix Guattari. Anty-Edyp. Kapitalizm i schizofrenia. Tłum. Tomasz Kaszubski. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2017.
Deleuze, Gilles, Félix Guattari. Co to jest filozofia? Tłum. Paweł Pieniążek. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2000.
Glosowitz, Monika. Maszynerie afektywne. Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet. Warszawa: IBL PAN, 2019. DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.2785
Kaczmarski, Paweł. „Afekty, intencje, przypadki. Krytyka badań afektywnych w kręgu czasopisma «Nonsite»”. Litteraria Copernicana 2 (2022): 47–60.
Kaczmarski, Paweł. „Nieczułe narracje. O pewnym modelu zaangażowania w poezji”. Praktyka Teoretyczna 01–03 (2021). http://malyformat.com/2021/04/nieczule-narracje-o-pewnym-modelu-zaangazowania-poezji/.
Koza, Michał. Asceza, inność, nomadyzm. O dyskursach etycznych literatury polskiej po 1989 roku. Warszawa: IBL PAN, 2021.
Kujawa, Dawid. „Czułość i nieczułość w jednym stały domu. Odpowiedź Pawłowi Kaczmarskiemu”. Praktyka Teoretyczna 01–03 (2021). http://malyformat.com/2021/04/kujawa-kaczmarski-polemika/.
Kujawa, Dawid. „«Dzieci skitrane na tyłach katedry». O technice Julka Rosińskiego na podstawie «Streszczenia pieśni»”. Stoner Polski, 2022. https://stonerpolski.pl/faza-biezaca-dzieci-skitrane-na-tylach-katedry-o-technice-julka-rosinskiego-na-podstawie-streszczenia-piesni/.
Kujawa, Dawid. „Największy mankament poezji. Ciąg dalszy dyskusji z Pawłem Kaczmarskim i Łukaszem Żurkiem”. Mały Format 07–09 (2021).
Kujawa, Dawid. Pocałunki ludu. Poezja i krytyka po roku 2000. Kraków: Ha!art, 2021.
Leys, Ruth. The Ascent of Affect. Genealogy and Critique. Chicago and London: The University of Chicago Press, 2017. DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226488738.001.0001
Markiewicz, Miłosz. „Pomiędzy dziedzictwem Spinozy a wyzwaniami nowego materializmu. Tropy”. Praktyka Teoretyczna, 20.09.2017. https://www.praktykateoretyczna.pl/artykuly/miosz-markiewicz-pomiedzy-dziedzictwem-spinozy-a-wyzwaniami-nowego-materializmu-tropy/.
Massumi, Brian. „Autonomia afektu”. Teksty Drugie 6 (2013): 112–135.
Nycz, Ryszard. Poetyka doświadczenia. Teorianowoczesnośćliteratura. Warszawa: IBL PAN, 2012. DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.788
Skurtys, Jakub. „Percepty świata, jakiego nie znamy”. Czas Kultury 21 (2021). https://czaskultury.pl/artykul/percepty-swiata-jakiego-nie-znamy/.
Sławiński, Janusz. „Za co powinniśmy kochać Jana Błońskiego?” Teksty 4 (1979): 1–9.
Spinoza, Benedykt. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona. Tłum. Ignacy Myślicki. Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska, 2009. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/spinoza-etyka.html.
Stanley, Kate. „Affect and Emotion: James, Dewey, Tomkins, Damasio, Massumi, Spinoza”. W: The Palgrave Handbook of Affect Studies and Textual Criticism, red. Donald R. Wehrs, Thomas Blake, 97–112. Switzerland: Palgrave Macmillan, 2017. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-63303-9_2
Szymutko, Stefan. „Ciało profesora Sławińskiego”, b.d.
Tabaszewska, Justyna. „Trauma jako estetyczne, afektywne doświadczenie: próba analizy «empatycznej wizji»”. Teksty Drugie 4 (2010): 221–234.
Uhlmann, Anthony. „Affect, Meaning, Becoming, and Power: Massumi, Spinoza, Deleuze, and Neuroscience”. W: Affect and Literature, red. Alex Houen, 159–174. Cambridge: Cambridge University Press, 2020. DOI: https://doi.org/10.1017/9781108339339.009
Uniłowski, Krzysztof. „Obrońcy literatury i ich (kryptoteologiczne) fantazje”. W: Dyskursy, w dyskursach. Szkice o krytyce i literaturze lat ostatnich, red. Piotr Śliwiński, 18–32. Poznań: WBPiCAK, 2019.
Uniłowski, Krzysztof. „«Proza środka», czyli stereotyp literatury nowoczesnej”. W: Granice nowoczesności. Proza polska i wyczerpanie modernizmu, 156–195. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006.
Żurek, Łukasz. Filologia lokalnalokalność filologa. Praktyki literacko-naukowe Stefana Szymutki. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2022. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323557647
Żurek, Łukasz. „Wiersz i gumowa kaczka. Odpowiedź Dawidowi Kujawie”. Mały Format 04–06 (2021)
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Michał Koza
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.