Między tradycją a postępem, historią a nowoczesnością, morzem a lądem
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

podróż
turystyka
modernizm
praktyki przestrzenne w literaturze modernistycznej
pisarstwo podróży
nowoczesność

Jak cytować

Kowalska-Nadolna, U. (2018). Między tradycją a postępem, historią a nowoczesnością, morzem a lądem. Forum Poetyki, (11-12), 136–143. https://doi.org/10.14746/fp.2018.11-12.26812

Abstrakt

Recenzja prezentuje monografię Travel, Modernism and Modernity, autorstwa brytyjskiego badacza Roberta Burdena, wydaną w 2015 roku. Głównym celem omawianej pracy jest ponowne odkrycie i dogłębne przeanalizowanie modernistycznego pisarstwa podróży. Podstawą rozważań Burdena są literackie i nieliterackie teksty brytyjskich i amerykańskich pisarzy: Josepha Conrada (1957–1924), Edwarda Morgana Forstera (1879–1970), Davida Herberta Lawrence’a (1885–1930), Henry’ego Jamesa (1843–1916) i Edith Wharton (1862–1937). Ich dzieła stawały się już wielokrotnie przedmiotem analizy historyków i teoretyków literatury – to, co odróżnia pracę Burdena od rozważań innych badaczy, to przede wszystkim szerokie, kontekstowe ujęcie ich twórczości. Burden prezentuje sylwetki pisarzy, podkreśla rolę inspiracji autobiograficznych w ich pisarstwie, analizuje je w kontekście historycznym, społecznym i psychologicznym. Motyw podróży nie jest jedynym elementem łączącym poszczególne teksty omawiane przez Burdena – cała jego książka poświęcona jest wyszukiwaniu paraleli i korespondencji, a także elementów oryginalnych, wyróżniających twórczość każdego z pięciorga anglojęzycznych autorów. Omawiane studium należy potraktować jako doskonałe podsumowanie wcześniejszych ujęć, jednocześnie oferujące interesujące rozważania m.in. na temat archetypicznego motywu podróży, wędrówki i poszukiwania – zarówno miejsca, jak i tożsamości (indywidualnej oraz narodowej). Pomimo że teksty omawiane przez Burdena powstawały na początku XX wieku, trudno oprzeć się wrażeniu, iż rozważania autora omawianej monografii są niezwykle aktualne również współcześnie.

https://doi.org/10.14746/fp.2018.11-12.26812
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Achtelik, Aleksandra. Wenecja mityczna w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Katowice: Wydawn. Gnome, 2002.

Bassin, Mark. Imperial Visions: Nationalist Imagination and Geographical Expansion in the Russian Far East, 1840-1865. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.

Bassin, Mark. „Inventing Siberia: Visions of the Russian East in the early nineteenth century”. American Historical Review 96, nr 3 (1991): 763–794.

Benn, James A. Tea in China: A Religious and Cultural History. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2016. https://doi.org/10.21313/hawaii/9780824839635.001.0001.

Cyrzyk, Leszek. „Literatura podroznicza o Chinach w Polsce XIX W.X”. Przegląd Orientalistyczny, nr 3 (1966): 205–216.

Dawson, Raymond Stanley. The Chinese Chameleon an Analysis of European Conceptions of Chinese Civilization. London; New York: Oxford U.P., 1967.

Fogel, Joshua A. The Literature of Travel in the Japanese Rediscovery of China: 1862-1945. Stanford (Calif.): Stanford University Press, 1996.

Forman, Ross G. China and the Victorian Imagination: Empires Entwined. Cambridge: Cambridge University Press, 2016.

Golik, Katarzyna. „Witold Jabłoński: niesłusznie zapomniany polski sinolog”. Azja-Pacyfik : społeczeństwo, polityka, gospodarka., nr 12 (2009): 218–29.

Grąbczewski, Bronisław, i Zysk i S-ka Wydawnictwo. Podróże po Azji Środkowej: Pamir i Hindukusz. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2015.

Grgurić, Hrvoje. Na Dalekom Istoku: uspomene našega dobrovoljca iz Sibirije, Mandžurije, Mongolije i Kine. Zagreb: Naklada zaklade tiskare Narodnih novina, 1931.

Gvozden, Vladimir. Srpska putopisna kultura 1914-1940.: studija o hronotopičnosti susreta. Beograd: Službeni glasnik, 2011.

Hayot, Eric, Haun Saussy, i Steven G Yao, red. Sinographies: Writing China. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2008.

Ho, Virgil K. Y. Understanding Canton: Rethinking Popular Culture in the Republican Period. Oxford; New York: Oxford University Press, 2009.

Horolets, Anna. Konformizm, bunt, nostalgia: turystyka niszowa z Polski do krajów byłego ZSRR. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2013.

Jamieson, R. „The Essence of Commodification: Caffeine Dependencies in the Early Modern World”. jsh Journal of Social History 35, nr 2 (2001): 269–94.

Jankowski, Mieczysław. Mandżurja: wrażenia i wspomnienia. Warszawa: s.n., 1909.

Jezernik, Božidar. Dzika Europa: Bałkany w oczach zachodnich podróżników. Przetłumaczone przez Piotr Oczko. Kraków: Universitas, 2013.

Kadulska, Irena, i Józef Włodarski, red. Początki wiedzy o Chinach w Polsce. Gdańsk: Wydawn. Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.

Kajdański, Edward. Długi cień wielkiego muru: jak Polacy odkrywali Chiny. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2005.

Kałuski, Marian. Polacy w Chinach. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2001.

Kerr, Douglas, i Julia Kuehn. A Century of Travels in China: A Collection of Critical Essays on Travel Writing from the 1840s to the 1940s. Hong Kong: Hong Kong University Press, 2007.

Kijak, Aleksandra. Odkrywca innej Syberii i Dalekiego Wschodu: o prozie Wacława Sieroszewskiego. Kraków: Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.

Lanckoroński, Karol. Na około ziemi 1888-1889: wrażenia i poglądy. Kraków: Gebethner i Spółka, 1893.

Lukin, Alexander. Медведь наблюдает за драконом: образ Китая в России в XVII-XXI веках. Москва: АСТ : Восток-Запад, 2007.

Mackerras, Colin. Western Images of China. Hong Kong: Oxford Univ. Press, 1999.

Međunarodna konferencija filološkog fakulteta u Prištini, Universiteti i Prishtinës, i Fakulteti i Filologjisë, red. Ljubomir Nenadović i srpska putopisna tradicija: II međunarodna konferencija filološkog fakulteta u Prištini 19-20. maj, 1995. Priština: Univerzitet u Prištini : Filološki fakultet, 1995.

Olszewicz, Bolesław, i Jan Czekanowski, red. Ze wspomnień podróżników. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1958.

Palowski, Franciszek. Aleksander Janta-Połczyński: ballada o wiecznym szukaniu. Warszawa; Kraków: Państ. Wydaw. Naukowe, 1990.

Posadzy, Ignacy. Przez tajemniczy Wschód: wrażenia z podróży. Potulice: Seminarium Zagraniczne, 1940.

Pušić, Radosav. Kapija od žada: putopisi Srba o Kini 1725-1935. Beograd: Biblioteka Grada Beograda, 1998.

Pušić, Radosav. Podnebesko carstvo: Srbi o Kini 1725-1940 : (putopisni članci). Beograd: Čigoja štampa, 2006.

Said, Edward W. Orientalizm. Przetłumaczone przez Monika Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2018.

Samii, D. „Ozren Subotić - novosadski istraživač Dalekog istoka”. Sveske za istoriju Novog Sada, nr 17 (2016): 41–45.

Schönbauer Thurin, Susan. Victorian Travelers and the Opening of China: 1842-1907. Athens: Ohio Univ. Press, 1999.

Smolik, Przecław. Przez lądy i oceany: (sześć lat na Dalekim Wschodzie). Warszawa; Kraków: J. Czernecki, 1922.

Spence, Jonathan. The Chan’s Great Continent: China in Western Minds. New York: Penguin Books, 2000.

Spurr, David. Rhetoric of Empire: Colonial Discourse in Journalism, Travel Writing, and Imperial Administration. Duke University Press, 2012. http://www.myilibrary.com?id=619078.

Szczygieł, Mariusz. 100/XX: antologia polskiego reportażu XX wieku. Tom 3 Tom 3. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015.

Todorova, Mariâ. Bałkany wyobrażone. Przetłumaczone przez Piotr Szymor i Magdalena Budzińska. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.

Tōkyō Gaikokugo Daigaku, i Gaikokugo Gakubu. Spotkania polonistyk trzech krajówChiny, Korea, Japonia, rocznik 2009: miedzynarodowa konferencja akademicka w Tokio. Tōkyō: Pōrandogo Senkō, Pōrando Bunka Kenkyūshitsu, 2010.

Urbanowicz, Witold. Latające tygrysy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1983.

Wasilewski, W. Z krańców Sybiru: zapiski myśliwego-turysty poświęca myśliwym. Warszawa: nakł. Księgarni A. Gruszeckiego, 1886.

Wieczorkiewicz, Anna. Apetyt turysty: o doświadczaniu świata w podróży. Kraków: TAiWPN Universitas, 2008