Co zrobić z bestią? Metafora jako narzędzie kategoryzacji niektórych ludzi na przykładzie ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób
PDF

Słowa kluczowe

criminal law
cognitive linguistics
conceptual metaphor
legal policy

Jak cytować

Wojtczak, S. (2016). Co zrobić z bestią? Metafora jako narzędzie kategoryzacji niektórych ludzi na przykładzie ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Filozofia Publiczna I Edukacja Demokratyczna, 5(1), 88–110. https://doi.org/10.14746/fped.2016.5.1.5

Abstrakt

The paper is to show the consequences of using in public and legal discourse some expressions, which disseminate certain metaphors in the individual and collective cognition. The analysed example is the expression ‘the act about the beasts’ used widely in Poland towards an act of 22 of November 2013 about
a procedure towards persons with psychic disorders resulting a risk for life, health and sexual freedom of other persons. Such an identification of the act has been a realization of the metaphor PERSON WITH PSYCHIC DISORDERS RESULTING A RISK FOR LIFE, HEALTH AND SEXUAL FREEDOM OF OTHER PERSONS IS A BEAST. This metaphor may be a psychological means to facilitate dehumanized perception of certain human beings.
https://doi.org/10.14746/fped.2016.5.1.5
PDF

Bibliografia

Allnutt Stephen, Samuels Anthony, O’Driscoll Colman, „The insanity defence: from wild beasts to M’Naghten”, Australasian Psychiatry, Vol. 15, Issue 4, 2007 (ss. 292-298).

Arystoteles, Poetyka, w: Dzieła wszystkie, t. 6, tłum. Henryk Podbielski, PWN, Warszawa 2001.

Becker Ronald F., „The Evolution of Insanity Standards”, Journal of Police and Criminal Psychology, Vol. 18, Issue 2, 2003 (ss. 41-45).

de Bracton Henry, De Legibus et Consuetudinibus Angliae, http://bracton.law.harvard.edu/

Foucault Michel, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, tłum. Helena Kęszycka, PIW Warszawa 1987.

Harris Lasana T., Fiske Susan T., „Dehumanized Perception: A Psychological Means to Faciliate Atrocities, Torture and Genocide?”, Zeitschrift fȕr Psychologie, Vol.219, Issue 3, 2011 (ss. 175-181), doi: 10.1027/2151-2604/a000065.

Kłapeć Małgorzata, Męzik Anna, Siemaszko Matylda, „Analiza treści doniesień dotyczących ustawy o postępowaniu wobec tzw. sprawców niebezpiecznych w wybranych przekazach prasy ogólnopolskiej”, wystąpienie podczas konferencji Izolacja osób stwarzających zagrożenie – rok po wejściu w życie tzw. „ustawy o bestiach”, która odbyła się 8 maja 2015 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, niepubl.

Lakoff George, Johnson Mark, Metafory w naszym życiu, tłum. Tomasz P. Krzeszowski, Aletheia, Warszawa 2010.

Platt Anthony M., Diamond Bernard L., „The Origins and Development of the »Wild Beast« Concept of MentaI Illness and Its Relation to Theories of Criminal Responsibility”, Journal of the History of the Behavioral Sciences, Vol. 1, Issue 4, 1965 (ss. 355-367).

Star Shirley A., „The Public’s Ideas About Mental Illness”, w: Criminal Law, R.C. Donnelly, J. Goldstein & R.D. Schwartz (ed.), Nowy Jork 1962.

Thibodeau Paul H., Boroditsky Lera, „Metaphors We Think With: The Role of Metaphor in Reasoning”, PLoS ONE, Vol. 6, No. 2, 2011, Doi:101371/journal.pone.0016782.

Wciórka Bogna, Wciórka Jacek, „Polacy wobec chorób psychicznych i osób chorych psychicznie. Komunikat z badań” , CBOS, Warszawa 2005 r. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2005/K_118_05.PDF, dostęp 27.04.2016 r.

Źródła

Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Dz.U. 2014.24.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2015 r. ICSK825/14; LEX nr 1677120.

Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII wieku; http://www.sxvii.pl/index.php?strona=haslo&id_hasla=654

Pełne zapisy (dostęp 30 czerwca 2016 r.) przebiegu posiedzeń Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz Kodeks karny wykonawczy i rządowego projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/biuletyny.xsp?view=2&komisja=NZP