Słowa kluczowe
reflexive constitutionalism
legal constitutionalism
political constitutionalism
civic constitutionalism
Jak cytować
Abstrakt
The objective of the paper is to present various forms of constitutionalism, with a special focus on constitutionalism understood as a form of reflection of political community. The paper adopts the perspective of reflexivity theory in order to reconstruct the basic alternatives in that regard, and also to reveal their potential advant ges and weaknesses. As it is demonstrated, it is precisely philosophical and sociological conceptions of reflexivity that are particularly suitable for understanding the specificities of constitutionalism – indeed, the latter, as a discourse about the foundations of the political and legal existence of a given community, inevitably assumes the form of reflection. The special focus within the paper is devoted to two key distinctions within the sphere of reflexivity theory, which impact the manner in which constitutional reflection is performed. The first of the distinctions concerns the relationship of reflection to tradition, while the second is done according to the criterion of the logical structure of reflexive cognizance. It is argued here that the dominant version of modern constitutionalism prescribes that constitutional reflexion be perceived as a closed process with the objective of emancipation from tradition. An alternative to this mainstream approach can be proposed in the form of capturing constitutionalism as reflexion with its foundation in tradition, at the same time dialogically mediated in other forms of social and political discourse.
Bibliografia
Alexander Larry, „Introduction”, w: Larry Alexander (ed.), Constitutionalism: Philosophical Foundations, Cambridge University Press, Cambridge 1998, s. 1–15.
Beck Ulrich, Giddens Anthony, Lash Scott, Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Beck Ulrich, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
Blokker Paul, New Democracies in Crisis? A Comparative Constitutional Study of the Czech Republic, Hungary, Poland, Romania and Slovakia, Routledge, London–New York 2015.
Chudy Wojciech, „Filozofia dialektycznej refleksji”, w: Wojciech Chudy, Refleksje Heglowskie, Oficyna Naukowa, Warszawa 2012, s. 117–196.
Doroszewski Witold (red.), Słownik języka polskiego, http://www.sjp.pwn.pl [dostęp: 27.02.2018].
Gadamer Hans-Georg, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
Giddens Anthony, Konsekwencje nowoczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Giddens Anthony, „Życie w społeczeństwie posttradycyjnym”, w: Ulrich Beck, Anthony Giddens, Scott Lash, Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Habermas Jürgen, Filozoficzny dyskurs nowoczesności, Universitas, Kraków 2005.
Hartman Jan, „Heurystyka refleksji”, Principia 1997, nr 18–19, s. 225–241.
Jabłoński Paweł, Pichlak Maciej, „Miejsce refleksji krytycznej w instytucjonalnej wiedzy o prawie”, Principia 2013, nr 57–58, s. 269–295.
Jarra Eugeniusz, Ogólna teorja prawa, Gebethner i Wolff, Warszawa 1922.
Junkiert Maciej, „Na tropach całości: tradycja i kultura w twórczości Mickiewicza”, Pamiętnik Literacki 2011, nr 1/102, s. 224–233.
Kaleta Krzysztof, „Sądownictwo konstytucyjne a refleksyjny konstytucjonalizm (przeszłość – teraźniejszość – przyszłość)”, w: Stanisław Biernat (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych dekadach XXI wieku wobec wyzwań politycznych, gospodarczych, technologicznych i społecznych, Trybunał Konstytucyjny – Wydawnictwa, Warszawa 2013, s. 27–44.
Kaleta Krzysztof, „Władza konstytuująca jako przedmiot badań nauk prawnych”, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 2018, nr 1.
Kaleta Krzysztof, Skuczyński Paweł (red.), Refleksyjność w prawie. Konteksty i zastosowania, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015.
Kant Immanuel, Krytyka władzy sądzenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Kant Immanuel, „Odpowiedź na pytanie: czym jest Oświecenie?”, w: idem, Rozprawy z filozofii historii, Antyk, Kęty 2005, s. 44–49.
Kant Immanuel, Uzasadnienie metafizyki moralności, Antyk, Kęty 2009.
Kay Richard, American Constitutionalism, w: Larry Alexander (ed.), Constitutionalism: Philosophical Foundations, Cambridge University Press, Cambridge 1998, s. 16–63.
Kuziak Michał, Wielka całość. Dyskursy kulturowe Mickiewicza, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2006.
Lash Scott, „Refleksyjność i jej sobowtóry: struktura, estetyka, wspólnota”, w: Ulrich Beck, Anthony Giddens, Scott Lash, Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Lash Scott, „Risk Culture”, w: Barbara Adam, Ulrich Beck, Jost van Loon (eds), The Risk Society and Beyond: Critical Issues for Social Theory, Sage Publications, London, Thousand Oaks, New Delhi 2000, s. 47–62.
Luhmann Niklas, Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2007.
Ławniczak Artur, Geneza konstytucji, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2015.
MacIntyre Alasdair, Rewolucyjny potencjał prawa naturalnego: przypadek Tomasza z Akwinu, w: idem, Etyka i polityka, red. Adam Chmielewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 94–123.
Nolte Georg, „European and US constitutionalism: comparingessential elements”, w: Georg Nolte (ed.), European and US Constitutionalism, Cambridge University Press, Cambridge–New York 2005, s. 3–20.
Nolte Georg (ed.), European and US Constitutionalism, Cambridge University Press, Cambridge, New York 2005.
Pichlak Maciej, „Modele prawnej regulacji ryzyka a refleksyjność prawa”, w: Paweł Jabłoński, Jacek Kaczor, Maciej Pichlak (red.), Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa zewnętrzna, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2018.
Richards David A.J., Foundations of American Constitutionalism, Oxford University Press, New York 1989.
Rosenfeld Michael, „Modern Constitutionalism as Interplay Between Identity and Diversity”, Cardozo Law Review 1993, vol. 14, s. 497–531.
Siemek Marek, Wykłady z klasycznej filozofii niemieckiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Skąpska Grażyna, „Od «legalnej rewolucji» do kontrrewolucji. Kryzys konstytucjonalizmu liberalno-demokratycznego w Polsce”, Przegląd Prawa i Administracji 2017, nr 110, s. 65–81.
Teubner Günther, „Societal Constitutionalism: Alternatives to State-Centred Constitutional Theory?”, w: Christian Joerges, Inger-Johanne Sand, Günther Teubner (eds), Transnational Governance and Constitutionalism, Hart Publishing, Oxford– Portland 2004, s. 3–28.
Tully James, Strange Multiplicity: Constitutionalism in an Age of Diversity, Cambridge University Press, Cambridge 1995.
Tuori Kaarlo, European Constitutionalism, Cambridge University Press, Cambridge 2015.
Walker Neil, „Postnational constitutionalism and the problem of translation”, w: Joseph H.H. Weiler, Marlene Wind (eds), European Constitutionalism Beyond the State, Cambridge University Press, Cambridge 2003, s. 27–54.
Waluchow Wil, „Constitutionalism”, w: Edward N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (edycja wiosna 2018), http:// plato.stanford.edu/archives/spr2018/entries/constitutionalism/ [dostęp: 27.02.2018].
Weiler Joseph H.H., Wind Marlene (eds), European Constitutionalism Beyond the State, Cambridge University Press, Cambridge 2003.
Weiler Joseph H.H., Wind Marlene, „Introduction: European constitutionalism beyond the state”, w: Joseph H.H. Weiler, Marlene Wind (eds), European Constitutionalism Beyond the State, Cambridge University Press, Cambridge 2003, s. 1–4.
Zirk-Sadowski Marek, Wprowadzenie do filozofii prawa, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011.
Licencja
Prawa autorskie (c) Autorzy zachowują prawa autorskie i prawa do publikacji swoich artykułów w tym czasopiśmie, przyznając czasopismu prawo do ich rozpowszechniania na warunkach CC BY-NC-ND 4.0