Słowa kluczowe
ancestors’ worship
Wielbark culture
Wielkopolska (Greater Poland)
Jak cytować
Abstrakt
This article presents the hypothesis concerning the practicing of ritual eating of dead bodies of family members by people of Wielbark culture in Wielkopolska (Greater Poland) in the Roman Period. Such practices are called as endocannibalism and this custom is connected very closely with ancestors’ worship. It is an expression of love to a dead family member and an attempt of assimilating his best features. Such a possibility is suggested by archaeological discoveries made at Wielbark culture cemeteries in Wielkopolska (Greater Poland). Endocannibalism was noticed in the past, but is also recorded in modern times.
Bibliografia
Źródła antyczne
Herodot 2002 Dzieje, (S. Hammer, tłum.). Warszawa: Czytelnik.
Literatura
Defoe, D. 1719 The Life and Strange Surprizing Adventures of Robinson Crusoe. London: General Publishing House of England.
Diehl, D., Donnelly, M. 2008 Dzieje kanibalizmu. Warszawa: Klub dla Ciebie.
Good. K., Chanoff, D. 1991 Into the Heart. London: The Ulverscroft Foundation.
Harris, T. 2013a Czerwony smok (T. Wyżyński, tłum.). Warszawa: Albatros.
Harris, T. 2013b Hannibal (D. Górska, tłum.). Warszawa: Albatros.
Harris, T. 2014 Hannibal. Początek (D. Górska, tłum.). Warszawa: Albatros.
Harris, T. 2015 Milczenie owiec (A. Szulc, tłum.). Warszawa: Albatros.
Józefów, B. 2008 Typologia obiektów kremacji w okresie rzymskim. Na przykładach wybranych z terenów prowincji rzymskich i Barbaricum. W: J. Skowron; M. Olędzki (red.), Kultura przeworska. Odkrycia – Interpretacje – Hipotezy (t. 2, s. 211–242). Łódź: Instytut Studiów Międzynarodowych Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych UŁ.
Kokowski, A. 1999 Archeologia Gotów. Goci w Kotlinie Hrubieszowskiej. Lublin: Idea Media.
Kokowski, A. 2007 Goci. Od Skandzy do Campi Gothorum. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Liberski, P. P.2013 Kuru, the first prion disease: a travel back in time from Papua New Guinea to Neanderthals extinction (Kuru – pierwsza choroba prionowa u człowieka: podróż w czasie z Papui- Nowej Gwinei do wyginięcia neandertalczyków). Aktualności Neurologiczne, 13 (3), 217–229.
Posern-Zielińscy, M. i A. 1977 Indiańskie wierzenia i rytuały. Warszawa – Wrocław – Kraków – Gdańsk: Ossolineum.
Skorupka, T. 2001 Kowalewko 12. Cmentarzysko birytualne ludności kultury wielbarskiej (od połowy I w. n.e. do początku III w. n.e.). W: M. Chłodnicki (red.), Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego (t. 2, cz. 3). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Skóra, K. 2017 Opening of graves in the cemetery of the Wielbark Culture in Kowalewko. A preliminary analysis. Fasciculi Archaeologiae Historicae, 30, 193–210.
Thomas, L.-V. 1991 Trup. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Tokarczyk, R. 2012 Prawa narodzin, życia i śmierci. Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Wrzesiński, J. 2000 Czarownice – próba podsumowania Warsztatów. W: J. Wrzesiński (red.), Czarownice.
Funeralia Lednickie – Spotkanie 2 (s. 188). Poznań – Sobótka: SNAP.
Wśród ludożerców… 1979 Wśród ludożerców i czcicieli diabła. Relacja Krzysztofa Arciszewskiego. W: M. Paradowska (red.), Śladami Indian. Antologia polskich relacji o Indianach Ameryki Południowej. Wrocław – Warszawa – Kraków: Ossolineum.
Zarzycka, A. 1998 Cmentarzysko i osada ludności kultury wielbarskiej w Mutowie, gm. Szamotuły, woj. poznańskie, stan. 2 [Praca magisterska napisana w Instytucie Prahistorii UAM w Poznaniu pod kierunkiem prof. dr hab. Tadeusza Makiewicza (mps)].
Zgajewski, M. 2017 Kanibale Krzysztofa Arciszewskiego w świetle krytyki Williama Arensa. Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, 1(26), 89–108. DOI: 10.23734/zew.2017.89.108
Żórawska, A. 2007 Pochówki cząstkowe z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Jartyporach na Podlasiu. W: M. Fudziński, H. Paner (red.), Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej (s. 457–474). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Żychlińska, J. 2017 Kobieta kultury łużyckiej w przestrzeni społecznej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Żychliński, D. 2014 Obrządek pogrzebowy ludności kultury przeworskiej i wielbarskiej w Wielkopolsce. Prace Archeologiczne (t. 1). Zielona Góra – Gniezno: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej.
Żychliński, D. 2015 Reopening Graves in Pre-roman and Roman Period in Greater Poland – A (Re)Interpretation. W: L. Gardeła, K. Kajkowski (red.), Limbs, Bones and Reopened Graves in Past Societies (s. 47–84). Bytów: Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie.
Żychliński, D. 2018 W jakim celu powtórnie otwierano groby na cmentarzyskach ludności kultury wielbarskiej w Wielkopolsce? Rozważania na podstawie nekropoli w Kowalewku, pow. obornicki. W: B. Niezabitowska-Wiśniewska, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski, M. Stasiak-Cyran, M. Erdrich (red.), Studia Barbarica. Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin (t. 1, s. 188–201). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Źródła elektroniczne
https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C4%85bczasta_encefalopatia_byd%C5%82a
https://www.wp.pl/?s=wiadomosci.wp.pl%2Fsgwpsgfirst-6170327619082369a
https://wiadomosci.wp.pl/tragedia-w-tajlandii-matka-zabila-i-zjadla-dwoje-dzieci-6031567699067521a
Filmoteka
Milczenie owiec (The Silence of the Lambs), 1991, reż. J. Demme.
Hannibal (Hannibal), 2001, reż. R. Scott.
Czerwony Smok (Red Dragon), 2002, reż. B. Ratner.
Hannibal. Po drugiej stronie maski (Hannibal Rising), 2007, reż. P. Webber.