Słowa kluczowe
memory
performative dimension of memory practices
prehistorical hunter-gatherer societies
Jak cytować
Abstrakt
The researches on the Paleolithic society of hunters-gatherers enter into an inspiring perspective, enriching the reflection on memory. The article considers the forms of the collective memory of the hunters-gatherers community of the Paleolithic era. The author postulates to widen the term of memory with the practices of embodiment and habitual memory. It helps to grasp the ways of memorizing by the communities on a deeper level. Cultural memory is deeply rooted in routine activities, which is more or less conscious. The mnemotechnic power that lives in such activities allows for preserving of cultural models. The archaeological analyses of flint working materials present the very concrete examples of such events.
Bibliografia
Assmann, J. 2008 Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Bergson, H. 2006 Materia i pamięć. Esej o stosunku ciała do ducha. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Connerton, P. 2012 Jak społeczeństwa pamiętają? Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Czapliński, P. 2016 Bunt w ramach pamięci. „Solidarność”, rewolucja, powstanie. Teksty drugie, 6, 204–225.
Erll, A. 2018 Kultura pamięci. Wprowadzenie. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Freud, Z. 1997 Psychopatologia życia codziennego. Marzenia senne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Goody, J. 2006 Logika pisma a organizacja społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Gamble, C. 1991 The social context of Euroepan Palaeolithic Art. Proceedings of the Prehistoric Societies, 57, 3–15.
Halbwachs, M. 1942 La Topographie legendaire des Evangiles en Terre sainte. Etude de memoire collective. Paryż: Les Presses universitaires de France.
Halbwachs, M. 1950 La memoire collective. Paryż: Les Presses universitaires de France.
Halbwachs, M. 2008 Społeczne ramy pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hamilakis, Y. 2010 Re-collecting the fragments. Archaeology as mnemonic practice. W: K. Lillios, V. Tamis (red.), Material Mnemonics: Everyday Memory in Prehistoric Europe (s. 188–199). Oxford: Oxbow Books.
Jones, A. 2007 Memory and Material Culture. Cambridge: Cambridge University Press.
Kabaciński, J., Sobkowiak-Tabaka, I. 2009 Big game versus small game hunting – subsistence strategies of the Hamburgian culture. W: M. Street, R. N. E. Barton, T. Terberger (red.), Humans, environment and chronology of late glacial of the North European Plain (s. 67–75). Mainz: Romisch-Germanisches Zentralmuseum.
Kobusiewicz, M. 1999 Ludy łowiecko-zbierackie północno-zachodniej Polski. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Knutsson, K. 2006 A genealogy of reflexivity: the skilled lithic craftsman as ‘scientist’. W: J. Apel, K. Knutsson (red.), Skilled Production and Social Reproduction. Aspects of Traditional Stone-Tool Technologies (s. 153–186). Uppsala: Societas Archaeologica Upsaliensis.
Le Goff, J. 2007 Historia i pamięć. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Leroi-Gourhan, A. 1969 Le Geste et La Parole. Paryż: Albin Michel.
Levi-Strauss, C. 1969 Myśl nieoswojona. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
McLuhan, M. 2017 Galaktyka Guttenberga. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Mearlau-Ponty, M. 2001 Fenomenologia percepcji. Warszawa: Aletheia.
Minta-Tworzowska, D. 2012 Przeszłość we współczesności. Wprowadzenie. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji (s. 1089–1099). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Napiórkowski, M. 2012 „Jak społeczeństwa pamiętają” Paula Connertona na tle współczesnych badań nad pamięcią zbiorową. W: P. Connerton, Jak społeczeństwa pamiętają (s. 7–28). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Napiórkowski, M. 2018 Epidemia pamięci. W: P. Majewski, M. Napiórkowski (red.), Antropologia pamięci. Zagadnienie i wybór tekstów (s. 15–37). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Nora, P. 1989 Between Memory and History: Les lieux des memoire. Representation, 26, 7–24.
Nora, P. 1992 Les lieux des memoire. Paryż: Gallimard.
Olick, J. K., Robbins, J. 2014 Badania nad pamięcią społeczną. W: K. Kończal (red.), (Kon)teksty pamięci (s. 99–140). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Olsen, B. 2008 W obronie rzeczy. Antropologia i ontologia przedmiotów. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Ong, W. J. 2011 Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Pelegrin, J. 1990 Prehistoric Lithic Technology: Some aspects of research. Archaeological Review from Cambridge, 9, 116–125.
Płonka, T., Kowalski, K. 2017 Closing remarks. W: T. Płonka, K. Kowalski (red.), Rusinowo. The symbolic culture of foragers in the Late Palaeolithic and the early Mesolithic (s. 183–186). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Rajewski, A. 2013 Rozważania na temat Assmannowskiej teorii pamięci. Rocznik Antropologii Historii, 4, 187–202.
Saryusz-Wolska, M. 2010 Wprowadzenie. W: M. Saryusz-Wolska (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka (s. 7–38). Warszawa: Wydawnictwo Universitas.
Sobkowiak-Tabaka, I. 2008 Społeczności późnego paleolitu w dorzeczu Odry. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
Sobkowiak-Tabaka, I. 2017 Rozwój społeczności Federmesser na Nizinie Środkowoeuropejskiej. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
Terberger, T. 2006 From the First Humans to the Mesolithic Hunters in the Northern German Lowlands –Current Results Trends. W: K. M. Hansen, K. B. Pedersen (red.), Across the Western Baltic. Proceedings of the archaeological conference “The Prehistory and Early Medieval Period in the Western Baltic” at Vordinborg, South Zealand, Denmark, March 27th-29th 2003 (s. 23–56). Vordinborg: Sydsjællands Museum.
Topolski, J. 1998 Świat bez historii. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Traba, R. 2008 Wstęp do wydania polskiego. Pamięć kulturowa – pamięć komunikatywna. Teoria i praktyka badawcza Jana Assmanna. W: J. Assmann, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych (s. 11–25). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Van Dyke, R. M., Alcock, S. E. 2003 Archaeologies of Memory: An Introduction. W: R. M. Van Dyke, S. E. Alcock (red.), Archaeologies of Memory (s. 1–14). Oxford: Oxbow Books.
Zalewska, A. 2012 Archeologia jako forma kreowania, pielęgnowania i odzyskiwania pamięci. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji (s. 1178–1190). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.