Słowa kluczowe
contemporary art
Polish contemporary art
aesthetics in archaeology
theory of archaeology
archaeological imagination
Jak cytować
Abstrakt
The main goal of this paper is to reflect on the perspectives and challenges of art and archaeology research. The paper investigates main objectives through the lens of the art historian and archaeologist. Even though, the study on relations between art and archaeology has a long tradition in archaeology and the most famous researchers reflected on those tensions (Colin Renfrew, Michael Shanks, Andrew Jones, Ian Russell, Paul Reilly, Paul Bonaventura), art and archaeology approach is still not a coherent and systematic methodological framework. To deal with this notable lack, the author revises previous studies and points at the possible advantages of the development of studies at the border of art, archaeology and aesthetics. The main problems are illustrated and discussed in reference to archaeological museums and the Polish contemporary art represented by Hubert Czerepok, Agata Ingarden, Agnieszka Kalinowska, Agnieszka Kurant, Robert Kuśmirowski and Joanna Rajkowska.
Bibliografia
Arte contemporanea ai Fori Romani. Tutte le foto in anteprima della mostra Post-classici, il video-speachcon il curatore. E un appello al Ministro Bray 2013, 21 marca Arttribune. Pobrano z: http://www.artribune.com/tribnews/2013/05/arte-contemporanea-ai-fori-romani-tutte-le-foto-in-anteprima-della-mostra-post-classici-il-video-speach-con-il-curatore-e-un-appello-al-ministro-bray/
Bailey, D. 2017a Art/Archaeology: What Value Artistic-Archaeological Collaboration? Journal of Contemporary Archaeology, 4(2), 246–256.
Bailey, D. 2017b Disarticulate – Repurpose – Disrupt: Art/Archaeology. Cambridge Archaeological Journal, 27(4), 691–701.
Bailey, D. 2018 Breaking the surface. An Art/Archaeology of Prehistoric Architecture. Oxford: Oxford University Press.
Bakke, M. 2016 Geologizing the Present. Making Kin with Mineral Species and Inhuman Forces. W: B. Ermacora, H. Hirsch, M. Holzhey (red.), The Forces behind the Forms: Geology, Matter, Process in Contemporary Art (s. 59–67). Köln: Snoeck.
Belting, H. 2003 Art History after Modernism. Przekł. C. Saltzwedel, M. Cohen, K. Northcott. Chicago – London: The University of Chicago Press.
Bonaventura, P., Jones, A. 2011 Shaping the past: sculpture and archaeology. W: P. Bonaventura, A. Jones (red.), Sculpture and archaeology (s. 1–21). Surrey – Burlington: Routledge.
Bonaventura, P., Jones, A. (red.) 2011 Sculpture and Archaeology. Surrey – Burlington: Routledge.
Bugaj, E. 2003 Problemy interpretacji zjawisk sztuki w archeologii w kontekście nieoczywistości sztuki. W: B. Gediga, A. P. Kowalski (red.), Estetyka w archeologii (s. 11–20). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Bugaj, E. 2004 Badania archeologiczne a obrazowanie wizualne przeszłości. W: B. Gediga, W. Piotrowski (red.), Archeologia – Kultura – Ideologie (s. 253–263). Biskupin – Wrocław: PAN Oddział we Wrocławiu, Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, IAiE PAN.
Bugaj, E. 2012 Archeologia a sztuka. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji (s. 885–909). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Chittock, H., Valdez-Tullett, J. 2016 Archaeology with Art: A short introduction to this book. W: H. Chittock, J. Valdez-Tullett (red.), Archaeology with Art (s. V–VIII). Oxford: Archaeopress.
Currie, G. 2012 The Master of the Masek Beds: Handaxes, Art, and the Minds of Early Humans. W: E. Schellekens, P. Goldie (red.), The Aesthetic Mind: Philosophy and Psychology (s. 9–31). Oxford – New York: Oxford University Press.
Czerepok, H. 2017, 16 września– Początek. Pobrano z: https://zacheta.art.pl/pl/wystawy/hubert-czerepok-poczatek-filters=eyJpZCI6WyIzMjE3IiwiMzIxNSIsIjMyMTMiXSwib3JkZXIiOiJGSUVMRCAoaWQsMzIxNywzMjE1LDMyMTMpIn0%3D
Danielsson, I.-M., Fahlander, F., Sjöstrand, Y. (red.) 2012 Encountering imagery: materialities, perceptions, relations. Stockholm Studies in Archaeology, 57. Stockholm: Stockholm University.
Deshoulières, V. A. 2014 La voix d’Arkhè: le paradigme archéologique dans la création moderne et contemporaine. Paris: Hermann.
Davis, H., Turpin. E. (red.) 2015 Art in the Anthropocene. Encounters Among Aesthetics, Politics, Environments and Epistemologies. London: Open Humanities Press.
Domańska, E. 2008 Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami. Kultura współczesna, 3, s. 9–21.
Edensor, T. 2005 Industrial ruins: spaces, aesthetics, and materiality. Oxford: Berg.
Flam, J. (red.) 1996 Robert Smithson, the collected writings. Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press.
Folga-Januszewska, D. 2015 Muzeum: fenomeny i problemy. Kraków: Universitas.
Gell, A. 2013 Art and Agency: an anthropological theory. Oxford: Claredon.
González-Ruibal, A. 2013 Reclaiming Archaeology. W: A. González-Ruibal (red.), Reclaiming Archaeology Beyond the Tropes of Modernity (s. 44–55). London – New York: Routledge.
Gosden, Ch. 2001 Making sense: archaeology and aesthetics. World Archaeology, 33(2), 163–167.
Greene, E., Leidwanger, J. 2017 Damien Hirst’s Tale of a Shipwreck and Salvaged Treasures. American Journal of Archaeology, 1(122), 2–11.
Hamilakis, Y. 2013 Archaeology and the Senses. Human Experience, Memory, and Affect. New York: Cambridge University Press.
Harrison, R. 2011 Surface assemblages. Towards an archaeology in and of the present. Archaeological Dialogues, 18(2), 141–161.
Harrison, R., Schofield, J. 2010 After Modernity. Archaeological Approaches to the Contemporary Past. Oxford: Oxford University Press.
Jameson, J. M. 2003 Art and Imagery as Tools for Public Interpretation and Education in Archaeology. W: J. M., Jameson, J. E. Ehrenhard, Ch. A., Finn (red.), Ancient muses: archaeology and the art (s. 57–65). Tuscaloosa – London: The University of Alabama Press.
Jameson, J. M., Ehrenhard, J. E., Finn, Ch. A. (red.) 2003 Ancient muses: archaeology and the art. Tuscaloosa – London: The University of Alabama Press.
Jarecka, D. 2015, 19 listopada ”Tężnia”, czyli pamięciologia zastosowana. Czemu pod CSW stoi magazyn pełen śmieci i zabytków? Pobrano z: http://wyborcza.pl/1,75410,19210709,teznia-czyli-pamieciologia-zastosowana-czemu-pod-csw-stoi.html
Jones, A., Bonaventura, P. 2011 Shaping the past: sculpture and archaeology. W: P. Bonaventura, A. Jones (red.), Sculpture and Archaeology (s. 1–17). Surrey – Burlington: Routledge.
Kalinowska, A. 2017, 3 października Ciężka woda. Pobrano z: http://opencity.pl/program/agnieszka-kalinowska
Kobiałka, D. 2017 Sztuka okopowa. Archeologia Żywa, 1(63), 76–80.
Kowalski, H. 2008 Antyczne tradycje w dekoracji rzeźbiarskiej gmachów Uniwersytetu Warszawskiego przy Krakowskim Przedmieściu. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Kristeva, J. 2007 Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie. Przekł. M. Falski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kurant, A. 2020, Pobrano z: https://culture.pl/pl/tworca/agnieszka-kurant
Lucas, S. 2016 Power in Woman. Pobrano z: https://www.soane.org/whats-on/exhibitions/sarah-lucas-power-woman
Minta-Tworzowska, D. 2017 Świat kolorów ludzi paleolitu jako element intertekstualności „obrazów” w jaskiniach. Folia Praehistorica Posnaniensia, 22, 111–142.
Mitchell, W. J. T. 2013 Czego pragną obrazy? Pragnienia przedstawień, życie i miłości obrazów. Przekł. Ł. Zaremba. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury. [Wersja e-book]
Miziołek, J. 2005 Uniwersytet Warszawski. Dzieje i tradycja. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Miziołek, J. 2007 Villa Laurentina. Arcydzieło epoki stanisławowskiej. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Nycz, R. 2017 Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
Oliva, A. B. 2008 Ara Artis. Pobrano z: http://en.arapacis.it/mostre_ed_eventi/mostre/opera_per_l_ara_pacis_mimmo_paladino_brian_eno/ara_artis
Olsen, B. 2013 W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów. Przekł. B. Shallcross. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Olsen, B., Pétursdóttir, Þ. (red.) 2014 Ruin Memories. Materiality, Aesthetics and the Archaeology of the Recent Past. London – New York: Routledge.
Olsen, B., Shanks, M., Webmoor, T., Witmore, Ch. 2012 Archaeology. The Discipline of Things. Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press.
Parikka, J. 2015 Contemporary Land Arts, Technology and New Materialist Aesthetics. Cultural Studies Review, 21(2), 47–75.
Pearson, M., Shanks, M. 2001 Theatre/Archaeology. London – New York: Routledge.
Pollard, J. 2004 The art of decay and the transformation of substance. W: C. Renfrew, Ch. Gosden, E. DeMarais (red.), Substance, memory, display: archaeology and art (s. 47–62). Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research.
Pollock, G. 2006 The Image in Psychoanalysis and the Archaeological Metaphor. W: G. Pollock (red.), Psychoanalysis and the Image. Interdisciplinary Perspectives (s. 1–29). Malden – Oxford – Victoria: Blackwell Publishing.
Poprzęcka, M. 2019 Impas. Opór, utrata, niemoc, sztuka. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki.
Praczyk, M. (red.) 2017 Pomniki w epoce antropocenu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Quinn, M. 2017 Drawn from Life. Pobrano z: https://www.soane.org/whats-on/exhibitions/marc-quinn-drawn-life
Rajkowska, J. 2018, Wodnik. Pobrano z: http://www.rajkowska.com/pl/projektyp/77
Ramos, M., Duganne, D. 2000 Exploring Public Perceptions and Attitudes about Archaeology. Pobrano z: http://www.nps.gov/archeology/pubs/Harris/index.htm
Rathje, W. 2004 Archeologia zintegrowana. Paradygmat śmietnikowy. Czas Kultury, 4, 4–21.
Renfrew, C. 1999 It may be art but is it archaeology? Science as art and art as science. W: M. Dion (red.), Mark Dion: archaeology (s. 12–23). London: Black Dog Publishing.
Renfrew, C. 2003 Figuring it out. What are we? Where do we come from? The parallel visions of artists and archaeologists. London: Thames and Hudson.
Renfrew, C. 2004 Art for Archaeology. W: C. Renfrew, Ch. Gosden, E. DeMarais (red.), Substance, memory, display: archaeology and art (s. 7–34). Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research.
Renfrew, C. 2014 Colin Renfrew: A Conversation. W: I. A. Russel, A. Cochrane (red.), Art and Archaeology (s. 9–20). New York – Heidelberg – Dordrecht – London: Routledge.
Renfrew, C., Bahn, P. 2002 Archeologia: teorie, metody, praktyka. Przekł. M. Kasprzycka i in. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Renfrew, C., Gosden, Ch., DeMarais E. (red.) 2004 Substance, memory, display: archaeology and art. Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research.
Roberts, J. L. 2004 Mirror-Travels. Robert Smithson and History. New Haven and London: Yale University Press.
Russell, I. A. 2011 Art and archaeology. A modern allegory. Archaeological Dialogues, 18(2), 172–176.
Russell, I. A., Cochrane, A. (red.) 2014 Art and Archaeology. New York – Heidelberg – Dordrecht – London: Routledge.
Saito, Y. 2007 Everyday Aesthetics. Oxford: Oxford University Press.
Seinland, A. 2018 Pobrano z: https://www.albertina.at/en/exhibitions/alfred-seiland/
Shanks, M. 1998 The Life of an Artifact in an Interpretive Archaeology. Fennoscandia Archaeologica, 15, 15–31.
Shanks, M. 2012 The Archaeological Imagination. Walnut Creek: Left Coast Press.
Sjöstrand, Y. 2017 The Concept of Art as Archaeologically Applicable. Cambridge Archaeological Journal, 27(2), 371–388.
Simmel, G. 2006 Most i drzwi. Wybór esejów. Przekł. M. Łukasiewicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Stobiecka, M. 2018 Archeologia antropocenu i cyfrowe krajobrazy. Prace Kulturoznawcze, 22, 145–163.
Stobiecka, M. 2019 Nomadyczne dziedzictwo. O migracjach rzeczy w przyszłość. Stan Rzeczy, 14, 135–155.
Swain, H. 2007 An Introduction to Museum Archaeology. Cambridge: Cambridge University Press.
Szerszyński, B. 2018 Monument antropocenu. Prace Kulturoznawcze, 22, 281–308.
Thomas, J. 2004 Archaeology and Modernity. London – New York: Routledge.
Tilley, Ch., Shanks, M. 1992 Re-Constructing Archaeology. Theory and Practice. London – New York: Routledge.
Vergo, P. 2005 Milczący obiekt. W: M. Popczyk (red.), Muzeum sztuki. Antologia (s. 313–334). Kraków: Universitas.
Vergo, P. (red.) 1989 The New Museology. London: Reaktion Books.
Vickers, M. 1994 Aesthetics in archaeology. Cambridge Archaeological Journal, 4(2), 255–256.
Vilches, F. 2007 The art of archaeology. Mark Dion and his dig projects. Journal of Social Archaeology, 7(2), 199–223.
Vilches, F. 2011 Mirrored practices: Robert Smithson and archaeological fieldwork. W: P. Bonaventura, A. Jones (red.), Sculpture and Archaeology (s. 97–112). Burlington: Routledge.
Warburg, A. 2016 Atlas Obrazów Mnemosyne. Przekł. P. Brożyński, M. Jędrzejczyk. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Wasilewski, M. 2019, Porządek, Hubert Czerepok. Pobrano z: https://archeologiapamiecsztuka.pl/wystawy/porzadek-2/
Weiwei, A. 2014, To be found. Park Rzeźby na Bródnie. Rozdz. VI. Pobrano z: https://artmuseum.pl/pl/doc/ai-weiwei-to-be-found
Welsch, W. 1997 Aesthetics beyond Aesthetics. Pobrano z: http://www2.uni-jena.de/welsch/papers/W_Welsch_Aesthetics_beyond_Aesthetics.html
Wróblewska, M. 2014 Fotografie ruin, ruiny fotografii 1944–2014. Warszawa: Muzeum Warszawy.
Young, J. E. 2000 At the Memory Edge. After-Images of the Holocaust In Contemporary Art. and Architecture. New Haven – London: Yale University Press.