Jak cytować
Abstrakt
In this paper we shall demonstrate the relationship between experimental research regarding the oldest period of human history and the popularisation of knowledge of the Stone Age. Our discussion is based primarily on our own experience of undertaking experimental research and presentation of its results to participants of popular science events. Some examples illustrating the relationship between science and its popularisation have been provided.
Bibliografia
Bamforth D.B. 2010 Conducting Experimental Research as a Basis for Microwear Analysis [in:] Designing Experimental Research in Archaeology. Examining Technology Through Production and Use, ed. J.R. Ferguson, Colorado, p. 93–109.
Blasco R., Rosell J., Peris J.F., Cáceres I., Vergès J.M. 2008 A new element of trampling: an experimental application on the Level XII faunal record of Bolomor Cave (Valencia, Spain), Journal of Archeological Science 35, p. 1605–1618.
Boguszewki A., Migal W. 1989 Experimental study of some aspects of the Mesolithic flint industry in Pomerania, Poland, Archéologie aujourd’hui. Actes du colloque international « Expérimentation en Archéologie: Bilan et Perspectives », Tome 2: La terre, p. 112–117.
Borkowski W., Migal W. 1996 Ze studiów nad użytkowaniem siekier czworościennych w pradziejach, Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach 3, p. 141–165.
Bordes F., Crabtree D. 1969 The Corbiac blade technique and other experiments, Tebiwa 12 (2), p. 1–21.
Burroni, D., Donahue, R.E., Pollard, A.M. 2002 The Surface Alteration Features of Flint Artefacts as a Record of Environmental Processes, Journal of Archaeological Science 29, p. 1277–1287.
Callahan E. 1985 Experiments with Danish Mesolithic Microblade Technology, Journal of Danish Archaeology 4, p. 23–39.
Coles J. 1977 Archeologia eksperymentalna, Warszawa.
Coles J. 1997 Experimental Archaeology [in:] Proceeding of the First International Symposium on Wood Tar and Pitch, eds. W. Brzozowski, W. Piotrowski, Warszawa, p. 307–312.
Comis L. 2010 Experimental Archeology: methodology and new perspectives in Archeological Open Air Museums, EuroREA 7, p. 9–12.
Dmochowski P., Pyżewicz K. 2012 Łucznictwo eksperymentalne – rola doświadczeń w aspekcie analiz technologicznych i funkcjonalnych. Wybrane przykłady źródłowe z okresu mezolitu [in:] Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna, ed. J. Gancarski, Krosno, p. 497–528.
Ferguson J.R. (ed.) 2010 Designing Experimental Research in Archaeology. Examining Technology Through Production and Use, Colorado.
Grużdź W., Pyżewicz K., Migal, W., Przeździecki M. 2012 Multi-Aspect Analysis of the Flint Materials from Suchodółka, Site 3, the Świętokrzyskie Voivodeship, Światowit 9 (50), p. 245–258.
Howard C.D. 1999 Amorphous Silica, Soil Solutions, and Archaeological Flint Gloss, North American Archaeologist 20/3, p. 209–215.
Hurcombe L. 2004 Experimental Archaelogy [in:] Archaeology: The Key Concepts, eds. C. Renfrew, P. Bahn, London, p. 83–87.
Kamińska-Szymczak J. 2002 Neolityczne narzędzia żniwne z krzemienia świeciechowskiego – geneza wybłyszczeń [in:] Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach 4, Krzemień świeciechowski w pradziejach. Materiały z konferencji w Ryni, 22–24.05.2000, eds. B. Matraszek, S. Sałaciński, Warszawa, p. 279–296.
Keleterborn P. 2005 Principles of experimental research in archaeology, EuroREA – (Re)construction and Experiment in Archaeology – European Platform 2, p. 120–122.
Krukowski S. 1915 Noże tokarskie współczesne i rylce przedhistoryczne, Sprawozdania z posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, wydział I i II, r. 8, z. 3, p. 65–116.
Kufel B. 2008a Analiza funkcjonalna schyłkowopaleolitycznych zespołów krzemiennych w świetle badań mikroskopowych, Wrocław [maszynopis pracy doktorskiej, Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego].
Kufel B. 2008b Analiza mikroskopowa narzędzia krzemiennego z jamy 17, stan. Smolec, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 50, p. 93–96.
Kufel B. 2010 Use-wear analysis of Magdalenian burins from Balcarka Cave [in:] Jeskinĕ Balcarka v Moravském Krasu/Die Balcarka Höhle im Mährischen Karst, Studies in Anthropology, Palaeoethnology, Palaeontology and Quaternary Geology 31, N.S. 23, ed. Z. Nerudová, Brno, p. 96–99.
Kufel-Diakowska B. 2011 The Hamburgian Zinken perforators and burins – flint tools as evidence of antler working [in:] Written in Bones. Studies on technological and social contexts of past faunal skeletal remains, eds. J. Baron, B. Kufel-Diakowska, Wrocław, p. 233–240.
Levi-Sala I. 1993 Use-Wear Traces: Process of Development and Post-depositional alterations [in:] Traces et fonction, les gestes retrouvés. Actes du colloque international de Liège, 8-9-10 décembre 1990, (ERAUL 50), eds. P.C. Anderson, S. Beyries, M. Otte, H. Plisson H, Liège, p. 401–416.
Levi-Sala I. 1996 A Study of Microscopic Polish on Flint Implements, BAR International Series, 629, Oxford.
Majewski E. 1902 Powiat Stopnoicki pod względem przedhistorycznym. Część druga, Światowit 4, p. 73–144.
Malina J. 1983 Archaeology and Experiment, Norwegian Archaeological Review 16/2, p. 69– 85.
Malinowski T. 1990 Eksperymenty archeologiczne w Polsce, Archeologia Polski 35/2, p. 215–238.
Małecka-Kukawka J. 1999 Sierpy, sierpaki, sierpce... – analiza funkcjonalna wczesnorolniczych wkładek narzędzi żniwnych z ziemi chełmińskiej [in:] Szkice prahistoryczne. Źródła – metody – interpretacje, ed. S. Kukawka, Toruń, p. 139–157.
Małecka-Kukawka J. 2001 Między formą a funkcją. Traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych z ziemi chełmińskiej, Toruń.
Małecka-Kukawka J.2005 Z historii badań traseologicznych w polskiej archeologii epoki kamienia, Folia Praehistorica Posnaniensia 13/14, p. 59–70.
McBrearty S., Bishop L., Plummer T., Dewar R., Conard N. 1998 Tools underfoot: human trampling as an agent of lithic artifact edge modification, American Antiquity 63/1, p. 108–129.
Migal W. 2005 Neolityczne techniki naciskowe – ewidencja i perspektywy badań eksperymentalnych [in:] Experimentálna archeológia a popularizácia archeologického bádania v múzejnej a školskej praxi, ed. M. Kotorová-Jenčová, Hanušovce nad Topľou, p. 11–19.
Migal W. 2006 The macrolithic flint blade of the Neolithic times in Poland [in:] Skilled Production and Social Reproduction: Aspects of Traditional Stone-tool Technologies, Proceedings of a Symposium in Uppsala, August 20–24, 2003, eds. J. Apel, K. Knutsson, Uppsala, p. 387–398.
Migal W., Urbanowski M. 2006 Prądnik knives reused Experimental approach [in:] The Stone – Techniques and Technologies, eds. J.M. Burdukiewicz, T. Płonka, A. Wiśniewski, Wrocław, p. 73–89.
Migal W., Wąs M. 2006 Micro blade pressure technique at the Late Mesolithic site Dęby 29. Experimental approach [in:] The Stone – Techniques and Technologies, eds. J.M. Burdukiewicz, T. Płonka, A. Wiśniewski, Wrocław, p. 179–183.
Osipowicz G. 2009 Wyroby krzemienne i kamienne z osady ludności kultury łużyckiej w Grodnie, gm. Chełmża (stanowisko 6) w świetle analizy traseologicznej (materiały z lat 1997–2003) [in:] Archeologia epoki brązu i żelaza. Studia i materiały, t. 1, ed. J. Gackowski, Toruń, p. 157–200.
Osipowicz G. 2010 Narzędzia krzemienne w epoce kamienia na ziemi chełmińskiej. Studium traseologiczne, Toruń.
Outram A. K. 2008 Introduction to experimental Archaeology, World Archaeology 40 (1), p. 1–6.
Pargeter J. 2011 Assessing the macrofracture method for identifying Stone Age hunting weaponry, Journal of Archaeological Science 38, p. 2882–2888.
Pelegrin J. 1984a Approche technologique expérimentale de la mise en forme de nucléus pour le debitage systématique par pression [in:] Économie du débitage laminaire: technologie et expérimentation. Préhistoire de la pierre taillée, vol. 2, p. 93–104.
Pelegrin J. 1984b Systèmes expérimentaux d’immobilisation du nucléus pour le débitage par pression [in:] Économie du débitage laminaire: technologie et expérimentation. Préhistoire de la pierre taillée, vol. 2, p. 105–116.
Pelegrin J. 1984c Débitage par pression sur silex: nouvelles expérimentations [in:] Économie du debitage laminaire: technologie et expérimentation. Préhistoire de la pierre taillée, vol. 2, p. 117–128.
Pelegrin J. 2000 Les techniques de débitage laminaire au Tardiglaciaire: critères de diagnose et quelques réflexions, Mémoires du Musée de Préhistoire d’Île de France 7, p. 73–86.
Pelegrin J. 2006 Long blade technology in Old World: An experimental approach and some archeological results [in:] Skilled Production and Social Reproduction: Aspects of Traditional Stonetool Technologies, Proceedings of a Symposium in Uppsala, August 20-24, 2003, eds. J. Apel, K. Knutsson, Uppsala, p. 37–68.
Petersson B., Narmo L.E. (eds.) 2011 Experimental Archaeology. Between Enlightenment and Experience, Värnamo.
Piotrowski W. 1999 Wood-tar and pitch experiments at Biskupin Museum [in:] Experiment and Design. Archaeological Studies in honour of John Coles, ed. A.F. Harding, Oxford, Oakville, p. 148–155.
Pyżewicz K. 2012 Tropem mezolitycznych łowców. Interpretacja funkcji zbrojników z wybranych stanowisk, Fontes Archaeologici Posnanienses 48, p. 97–110.
Pyżewicz K., Grużdź W. [in press] Possibilities of Identifying Transportation and Use-Wear Traces of Mesolithic Microliths from the Polish Plain [in:] International Conference on Use-Wear Analysis: Use-Wear 2012, ed. J. Marreiros, N. Bicho, J. Gibaja Bao, Cambridge, p. 487–495.
Pyżewicz K., Grużdź W., Dmochowski P., Urbanowski M. 2012 Wykorzystanie badań eksperymentalnych w popularyzacji archeologii epoki kamienia [in:] Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna, ed. J. Gancarski, Krosno, p. 469–483.
Rasmussen M., Grønnow B. 1999 The Historical-Archaeological Experimental Centre at Lejre, Denmark: 30 years of experimenting with the past [in:] Experiment and Design. Archaeological Studies in Honour of John Coles, ed. A.F. Harding, Oxford and Oakville, p. 136–145.
Reynolds P.J. 1999a The nature of experiment in archaeology [in:] Experiment and Design. Archaeological Studies in Honour of John Coles, ed. A.F. Harding, Oxford and Oakville, p. 156–162.
Reynolds P.J. 1999b Butser Ancient Farm, Hampshire, UK [in:] The Constructed Past. Experimental Archaeology, Education and the Public, eds. P.G. Stone, P.G, Planel, London–New York, p. 124–135.
Sałaciński S., Migal W. 1996 Eksperymentalne wytwarzanie siekier z krzemienia pasiastego, Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach, t. 3, p. 121–139.
Sawicki L. 1922 Przyczynek do znajomości technik obróbki krzemienia, Wiadomości Archeologiczne 7, p. 58–77.
Semenov S.A. 1957 Первобытная техника (Опыт изучения древнейших орудий и изделий по следам работы), Материалы и исследования по археологии СССР 54, Moskva–Leningrad.
Shea J.J., Klenck J.D. 1993 An Experimental Investigation of the Effects of Trampling on the Results of Lithic Microwear Analysis, Journal of Archaeological Science 20, p. 175–194.
Shimada I. 2005 Experimental Archaeology [in:] Handbook of Archaeological Methods, vol. I, eds. H.D.G. Maschner, C. Chippindale, Lanham, New York–Toronto–Oxford, p. 603–642.
Sørensen M. 2006 Rethinking the lithic blade definition: towards a dynamic understanding [in:] Skilled Production and Social Reproduction. Aspects of Traditional Stone-Tool Technologies, Proceedings of Symposium in Uppsala, August 20–24, 2003, eds. J. Apel, K. Knutsson, p. 277–296.
Stone P., Planel P.G. (eds.) 1999 The Constructed Past. Experimental archeology, education and the public, London–New York.
Such J., Szcześniak M. 2000 Filozofia nauki, Poznań.
Tichý R. 2005 Presentation of Archeology and Archeological Experiment, EuroREA, vol. 2, p. 113–119.
Tixier J. 1972 Obtention de lames par débitage «sous le pied», Bulletin de la Société préhistorique française 69 (5), p. 134–139.
Whittaker J.C. 1999 Flintknapping. Making and understanding stone tools, Austin.
Winiarska-Kabacińska M. 1988 Examination of hafting traces on end-scrapers from the site of Wojnowo “a”, concentration III/75 (western Poland) [in:] Industries Lithiques: Tracéologie et Technologie, vol. I, ed. S. Beyries, BAR International Series 411, Oxford, p. 47–52.
Winiarska-Kabacińska M. 1990 Some Aspects of the Functional Analysis of Polish Lowland Sites Based on a Late Pleistocene Site Wojnowo “a” [in:] Proceedings of the International Conference on Lithic Use-wear Analysis 15th-17th February 1989, Uppsala, Sweden, (AUN 14), eds. B. Gräslund, H. Mutsson, K. Knutsson, J. Taffinder, Uppsala, p. 159–162.
Winiarska-Kabacińska M. 1992 Functional analysis of flint tools from Late Paleolithic site at Wojnowo, Zielona Góra voivodship, Fontes Archaeologici Posnanienses 37, p. 47–63.
Winiarska-Kabacińska M. 1993 A comparative study of the models of environmental adaptation of the Final Palaeolithic societies of the Polish Lowland [in:] Traces et fonction, les gestes retrouvés. Actes du colloque international de Liège, 8-9-10 décembre 1990, (ERAUL 50), eds. P.C. Anderson, S. Beyries, M. Otte, H. Plisson H, Liège, p. 497–500.
Winiarska-Kabacińska M. 1996 Gospodarka społeczności młodszego Dryasu na Niżu Polskim w świetle analizy funkcjonalnej materiałów krzemiennych, Poznań [maszynopis rozprawy doktorskiej, Instytut Prahistorii UAM].
Winiarska-Kabacińska M. 1998 Analiza funkcjonalna narzędzi krzemiennych [in:] Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii, ed. W. Śmigielski, p. 175–182.
Winiarska-Kabacińska M. 2007 Dąbrowa Biskupia: Mesolithic hunters’ camp? [in:] Contributions to the Central European Stone Age. Papers dedicated to the Professor Zbigniew Bagniewski, eds. M. Masojć, T. Płonka, B. Ginter, S.K. Kozłowski, Wrocław, p. 153–160.
Winiarska-Kabacińska M. 2008 Functional analysis as a tool for the interpretation of mortuary practices. A case-study of the Corded Ware Culture graves at Zielona, southern Poland [in:] “Prehistoric Technology” 40 Years Later: Functional Studies and the Russian Legacy Proceedings of the International Congress Verona (Italy), 20–23 April 2005, eds. L. Longo, N. Skakun, Oxford, p. 331–335.