Abstract
The paper is an outline of history of the tool function studies in the Polish Stone Age archaeology. An experimental-traseological method of the Russian scholar S. A. Semenov has been known in archaeology for about forty years. This microscopic method of tool function identification has soon become one of the most important methods of archaeological data analysis from the oldest phases of prehistory. The paper discusses reasons of a poor reception of traseology in Poland. This lack of reflection on tool function is linked to a dominant culture-historical paradigm in Stone Age archaeology.References
Abramowicz A. 1991 Historia archeologii polskiej XIX i X X wiek, Warszawa-Łódź.
Balcer B. 1975 Krzemień świeciechowski w kulturze pucharów lejkowatych. Eksploatacja, obróbka i rozprzestrzenienie [Sum.: The Świeciechów flint in the Funnel Beaker Culture. Exploitation, working and distribution], Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Balcer B. 1983 Wytwórczość narządzi krzemiennych w neolicie ziem polskich [Zus. : Die Herstellung von Feuersteingeràten im Neolithikum auf dem Gebiet Polens], Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk- -Łódź.
Balcer B. 2002 Ćmielów-Krzemionki-Świeciechów. Związki osady neolitycznej z kopalniami krzemienia [Sum.; Ćmielów-Krzemionki-Świeciechów. Relations between the neolithic settlement and flint mines], Warszawa.
Balcer B., Schild R. 1978a A jednak sierpy!, ZOW r. 44, nr 1, s. 44-48.
Balcer B., 1978b Sierpem i głowę można uciąć..., ZOW r. 44, nr 2, s 145-147.
Balcer B., 1980 Traces o f Wear and StoneTool Function: Do They Really Mean What They Show?, Unconventional Archaeology. New Approaches and Goals in Polish Archaeology, Wrocław-Warszawa-Kraków- Gdańsk, s. 109-116.
Barford P. 1995 Marksizm w archeologii polskiej w latach 1945-1975, AP t. 40, z. 1—2, s. 7-78.
Bąbel J., Budziszewski J. 1978 Noże wielofunkcyjne! ZOW r. 44, nr 2, s. 139-145.
Burdukiewicz J.M. 1987 Późnoplejstoceńskie zespoły z jednozadziorcami w Europie Zachodniej [Zus.; Spatpleistozóne Kerbspitzen-Gruppen in Westeuropa], Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Archeologiczne XIV, Wrocław.
Caspar J.-P., Kaczanowska M., Kozłowski J.K. 1989 Chipped stone industries o f the Linear Band Pottery Culture (LBP), techniques, morphology and
function o f the implements in Belgian andPolisch assemblages, „Hellinium” 29, s. 157-205.
Cook J., Dumont J. 1987 The development and application o f microwear analysis since 1964, (w:) G. de G. Sieveking, M. H. Newcomer (ed.), The human uses flint and chert. Proceedings o f the Fourth International Symposium held at Brighton Polytechnik, 10-15 April 1983, CUP, Cambridge, s. 53—61.
Cyrek K.1986 Późnopaleolityczne stanowisko w Kochlewie, województwo sieradzkie [Sum.: A late paleolithic camp and a flint workshops at Kochlew, province of Sieradz], PMMAE t. 30, s. 5—79.
Drobniewicz B. 1978 Analiza mikroskopowa zabytków z grobu kultury lendzielskiej (nr 1325) na stanowisku 17 w Pleszowie (Kraków-Nowa Huta) [Sum.: The microscopic analysis o f finds from a Lengyel grave (no 1325) on site 17 at Pleszów (Kraków-Nowa Huta)], SA t. 30, s. 31-33.
Drobniewicz B. 1979 Analiza traseologiczna wyrobów krzemiennych z cmentarzyska kultury ceramiki sznurowej w Koniuszy, woj. Kraków [Sum.: The traseological analysis of flint artifacts frm the cemetery of the corded ware culture at Koniusza, province of Kraków], SA t. 31, s. 91-94.
Ginter B., Kozłowski J.K. 1990 Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu, Warszawa.
Ginter B., Kozłowski J.K., Laville H. (eds.) 1994 Temnata Cave. Excavations in Karlukovo Kars Area, vol. 1, part 2, Kraków.
Grygiel R. 1986 The household cluster as a fundamental social unit o f the Lengyel Culture in the Polish Lowlands, PMMAE t. 31, s. 43-270.
Hayden B. (ed.) 1979 Lithic Use-Wear Analysis, Academic Press, New York-San Francisco-London.
Jensen H.J. 1988 Functional analysis of Prehistoric Flint Tools by High-Power Microscopy. A Review of West European Research, „Journal of World Prehistory” vol. 2, no. 1, s. 53-88.
Kaczanowski P., Kozłowski J.K. 1998 Wielka historia Polski, t. I: Najdawniejsze dzieje ziem polskich, Kraków.
Kobusiewicz M., Kurnatowski S. (red.) 2000 Archeologia i prahistoria polska w ostatnim półwieczu, Poznań.
Korobkowa G.F. 1999 Narzędzia w pradziejach. Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną, Toruń.
Korobkova G.F., Śćełinskij W.E. 1996 Metodika mikro-makroanaliza drevnich orudij truda, cz. 1, St. Petersburg.
Kozłowski J.K. 1971 Uwagi o znaczeniu i metodach badań nad neolitycznymi inwentarzami krzemiennymi, (w:) Z badań nad krzemieniarstwem neolitycznym i eneolitycznym, red. J.K. Kozłowski, Kraków, s. 139-146.
Kozłowski J.K. 1999 Encyklopedia historyczna świata, t. 1 : Prehistoria, Kraków.
Kozłowski S.K. 1968 Ciach go drapaczem, ZOW r. 34, nr 1, s. 90-92.
Lech J. 1997 Malowierni. Spór wokół marksizmu w archeologii polskiej lat 1945-1975 [Sum.: Current controversy over Marxism in Polish archaeology in the years 1945-1975], APt.47,z. 1-2,s. 175-232.
Lech J. 1999 Between Captivity and Freedom. Polish Archaeology in the 20th Century, Warszawa.
Lech J. 2000 Kultura archeologiczna: z dziejów jednego pojęcia [Sum.: Archaeological culture: the history of one concept], (w:) Kultury archeologiczne a rzeczywistość dziejowa, red. S. Tabaczyński, Warszawa, s. 151—183
Małecka-Kukawka J. 2001 Między formą a funkcją. Traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych z ziemi chełmińskiej [Sum.: Between Form and Function. Traseological Analysis of the Neolithic Flint Assemblages from Chełmno Land], Toruń.
Mamzer H. 2004 Archeologia i dyskurs. Rozważania metaarcheologiczne [Sum.: Archaeology and Discourse. Metaarchaeological Considerations], Poznań.
Pianowski Z. 1978 Analiza traseologiczna wyrobów krzemiennych ze stanowiska schyłkowopaleolitycznego Wapiennik 1/64, woj. Częstochowa [Sum.: The Traseological Analysis of Flint Artifactsfrom the Late Paleolithic Site Wapiennik 1/64, Province o f Częstochowa], SA t. 29, s. 205-220.
Siemenov S.A. 1957 Pervobytnaja technika. Opyt izućenija drevnejsich orudij po sledam roboty, Materiały i Issledovanija po Archeologii SSSR, Moskwa-Leningrad.
Siemenov S.A. 1964 Prehistoric technology, London.
Schild R., Marczak M., Królik H. 1975 Późny mezolit. Próba wieloaspektowej analizy otwartych stanowisk piaskowych [Sum.: The Late Mesolithic. An example of multiaspectual analysis of open air sites from sandy lowlands], Wroclaw-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Schild R., Wendorf F. 1976 Wear Pattern o f some Artifacts from Isnana Sities, (w:) Prehistory o f the Nile Valley, ed. R. Schild, F. Wendorf, San Francisco-London-New York.
Tomaszewski A.J. 1986 Metoda składanek wytworów krzemiennych i je j walory poznawcze [Sum.: Style and chipped stone artefacts - a Review of some problems], AP t. 31, z. 2, s. 239—277.
Tomaszewski A.J. 1988 Wytwory kamienne i styl - przegląd problematyki [Sum.: The method of refittings of chipped stone artefacts and its research value], AP t. 33, z. 1, s. 7-59.
Unrath G., Owen L.R., van Gijn A.L., Moss E.H., Plisson FI., Vaughan P. 1986 An evaluation ofuse-wear studies. A multi-analyst approach, (w:) Technical aspects of microwear studies on stone tools, eds. L.R. Owen, Unrath G., Early Man News 9/10/11. part 1, Tübingen.
Willis R. 1990 Dęby 29 - the Functional Analysis o f a Late Mesolithic Site in Poland and its Significance in the Polish Context, (w:) Contributions to the Mesolithic in Europe, eds. P.M. Vermeersch, P. van Peer, Leuven University Press, s. 295-297.
Willis R. 1993 The Site o f Dęby 29 and the Transition to Farming in the North European Plain, „Mesolithic Miscellany” vol. 13, nr 2, s. 18-26.
Winiarska-Kabacińska M. 1996 Gospodarka społeczności młodszego driasu na Niżu Polskim w świetle analizy funkcjonalnej materiałów krzemiennych (maszynopis rozprawy doktorskiej).