Czeladź dworska i ludzie służący. Nazwy osób związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa w XVIII-wiecznych inwentarzach z Wielkopolski
PDF

Słowa kluczowe

dialektologia
historia języka
nazwy osób
słownictwo
Wielkopolska
XVIII w.

Jak cytować

Osowski, B. (2019). Czeladź dworska i ludzie służący. Nazwy osób związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa w XVIII-wiecznych inwentarzach z Wielkopolski. Gwary Dziś, 8, 167–174. Pobrano z https://pressto.amu.edu.pl/index.php/gd/article/view/20198

Abstrakt

Artykuł analizuje zebrane słownictwo pod kątem dyferencyjnym. W tym celu wykorzystano dane słowników historycznych oraz dostępnych opracowań bazujących na analogicznym materiale – regionalnych tekstach urzędowych. W zgromadzonym materiale wyróżniono nazwy: 1) osób pracujących w gospodarstwie, 2) osób pracujących w budynku dworskim na rzecz jego mieszkańców, 3) osób pracujących w dobrach swego pana, ale niewykonujących zajęć rolniczych, 4) młodych osób przyuczanych do zawodu.

PDF

Bibliografia

Breza E. (1979), Słownictwo rękopiśmiennych ksiąg sądowych kościerskich z XVI–XVIII w., „Gdańskie Studia Językoznawcze” II, s. 115–178.

Breza E. (1991), Słownictwo Inwentarzy starostw puckiego i kościerskiego z XVII wieku, „Gdańskie Studia Językoznawcze” V, s. 85–128.

Breza E. (1994), Język inwentarzy wsi Szczytno, Dąbrowa i Szonowo w dawnym pow. człuchowskim z XVIII wieku, [w:] Polszczyzna regionalna Pomorza (Zbiór studiów), t. 6, pod red. K. Handke, Warszawa, s. 91–112.

Danysz A. (1914), Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski” II, nr 8–10, s. 243–261.

Dunaj B. (1971), Ze studiów nad polską dialektologią historyczną, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” CCLXIX, Prace Językoznawcze, z. 35, s. 221–246.

G, Materiały do dziejów chłopa wielkopolskiego w drugiej połowie XVIII wieku, z ksiąg grodzkich wyboru dokonał i wydał J. Deresiewicz, t. 2, Województwo gnieźnieńskie, Wrocław, 1956.

K, Inwentarze dóbr szlacheckich powiatu kaliskiego, t. 2, Z lat 1751–1775, wyd. W. Rusiński, Wrocław, 1959.

KP, Materiały do dziejów chłopa wielkopolskiego w drugiej połowie XVIII wieku, z ksiąg grodzkich wyboru dokonał i wydał J. Deresiewicz, t. 3, Województwo kaliskie, Wrocław, 1957.

Lewińska A. (1996), Nazwy zawodów, urzędów i godności w „Inwentarzu ekonomii malborskiej” z 1745 roku, [w:] Polszczyzna regionalna Pomorza (Zbiór studiów), t. 7, pod red. K. Handke, Warszawa, s. 101–118.

Lewińska A. (2005), Słownictwo z zakresu dawnej kultury materialnej w „Inwentarzu ekonomii malborskiej” z 1745 roku, Gdańsk.

Moszyńska D. (1960), Formant -owy w nazwach zawodowych typu gajowy, motorowy, „Język Polski” XL, nr 2, s. 121–127.

P, Materiały do dziejów chłopa wielkopolskiego w drugiej połowie XVIII wieku, z ksiąg grodzkich wyboru dokonał i wydał J. Deresiewicz, t. 1, Województwo poznańskie, Wrocław, 1956.

PSWP, Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, Poznań 1994–2005.

RK I-III, zebrał i opracował W. Rusiński, Inwentarze dóbr szlacheckich dawnego powiatu kaliskiego z lat 1776–1792: 1981, cz. 1, Inwentarze z lat 1776–1779, „Rocznik Kaliski” t. 14, s. 99–264; 1982, cz. 2, Inwentarze z lat 1780–1784, „Rocznik Kaliski” t. 15, s. 129–273; 1983, cz. 3, Inwentarze z lat 1785–1792, „Rocznik Kaliski” t. 16, s. 85–241.

Siekierska K. (1974), Język Wojciecha Stanisława Chrościńskiego. Studium mazowieckiej polszczyzny z przełomu XVII i XVIII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.

SL, S.B. Linde, Słownik języka polskiego, Warszawa 1807–1814.

SPXVI, Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, Wrocław 1966–.

Sstp, Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, Kraków 1953–2002.

SW, Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900–1927.

SWil, Słownik języka polskiego, red. A. Zdanowicz i in., Wilno 1861.

Umińska-Tytoń E. (1998), Uwagi o języku właściciela ziemskiego z Pomorza (na podstawie „Dziennika” z 1794 r. Michała Potulickiego), [w:] Polszczyzna regionalna Pomorza (Zbiór studiów), t. 8, pod red. K. Handke, Warszawa, s.159–178.

Warda-Radys L. (1993), Słownictwo „Opisu królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664”, [w:] Polszczyzna regionalna Pomorza (Zbiór studiów), t. 5, pod red. K. Handke, Warszawa, s. 47–60.

Wróbel A. (1993), Z dziejów chełmińskiej terminologii rolniczej. 3. Nazwy wykonawców zawodów związanych z chełmińskim gospodarstwem wiejskim XVI–XVIII w., „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Filologia Polska, XL, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 246, Toruń, s. 121–144.