Abstrakt
Zbog u prošlosti intenzivnih političkih, gospodarskih i kulturnih veza govornika hrvatskoga i njemačkoga jezika u hrvatskome jeziku, osobito u njegovim organskim govorima, postoji vrlo velik broj germanizama. Premda su u prošlosti germanizmi bili predmetom pojedinačnih istraživanja, još ne postoji sustavno i jedinstveno istraživanje koje bi obuhvatilo taj sloj leksičkih posuđenica u povijesnim tekstovima, u književnom jeziku i u organskim govorima, kao ni rječnik germanizama u hrvatskome jeziku.
U radu se daje kratak pregled istraživanja germanizama u hrvatskome jeziku s obzirom na izvanjezičnu realnost (stav prema tom sloju posuđenica) te opseg i znanstvenu kvalitetu istraživanja. Pokušava se odrediti i poželjan smjer daljnjih istraživanja te tematike.
Bibliografia
Izvori
B, Belostenec I. (1740), Gazophylacium, Zagreb.
Danica, „Danica zagrebečka”, 1834–1850.
Gašp III, Gašparoti H. (1760), Cvet sveteh, III, Graz.
H, Habdelić A. (1670), Dictionar, Graz.
Habd ad, Habdelić A. (1674), Pervi otca našega Adama greh, Graz.
J, Jambrešić A. (1742), Lexicon latinum interpretatione Illyrica, Germanica et Hungarica locuples, Zagreb.
Krl, Krleža M. (1936), Balade Petrice Kerempuha, Ljubljana.
Lovr ad, Lovrenčić A. (1833), Adolf iliti kakvi su ljudi, Varaždin.
P, Patačić A. (1772–1779), Dictionarium latino-illyricum et germanicum, rukp.
Rob, Vranič A. (1796), Mlajši Robinzon, Zagreb.
Rož reč, Rožič A. (1822), Vocabularium iliti Rečnik najpotrebneše reči vu treh jezikih zaderžavajuči, Varaždin.
Starine 25, Isprave o progonu vješticah u Hrvatskoj. Priopćio Ivan Tkalčić, Zagreb, 1892.
Vram post A, Vramec A. (1586), Postila, Varaždin.
W, Kleines kroatisch-deutsches Wörterbuch für die Jugend, Zagreb, 1829.
Literatura
Binder T. (1954), Die deutschen Lehnwörter in der kroatischen Esseger Mundart, Beč [disertacija, tiposkript].
Ebner J. (1980), Duden – wie sagt man in Österreich? Wörterbuch der österreichischen Besonderheiten, Beč.
Filipović R. (1986), Teorija jezika u kontaktu: Uvod u lingvistiku jezičnih dodira, Zagreb.
Grotzky J. (1978), Morphologische Adaptation deutscher Lehnwörter im Serbokroatischen. Beiträge zur Kenntnis Südeuropas und des Nahen Orients, Bd. 26, München.
Hadrovics L. (1985), Ungarische Elemente im Serbokroatischen, Beč.
Kessler W. (1982), Društvena podloga uporabe hrvatskoga kajkavskog jezika u prvoj polovici XIX. stoljeća, „Hrvatski dijalektološki zbornik”, nr. 6, s. 217–222.
Kettenbach H. (1949), Deutsche Lehnwörter und Lehnübersetzungen im Serbokroatischen, Graz [disertacija, tiposkript].
Kiparsky V. (1934), Die gemeinslavischen Lehnwörter aus dem Germanischen, Helsinki.
Kranzmayer E. (1944), Die deutschen Lehnwörter in der slowenischen Volkssprache, Ljubljana.
Magner Th. (1966), A Zagreb Kajkavian Dialect. Penn State Studies No. 18, The Pennsylvania State University.
Medić I. (1965), Kulturno-historijsko značenje i lingvistička analiza njemačkih pozajmljenica kod zagrebačkih obrtnika, Zagreb [disertacija, tiposkript].
Newerkla S.M. (2004), Sprachkontakte Deutsch – Tschechisch – Slowakisch, Beč.
Piškorec V. (1997), Deutsches Lehngut in der kajkavisch-kroatischen Mundart von Đurđevec in Kroatien, Beč.
Piškorec V. (2005), Germanizmi u govorima đurđevečke Podravine, Zagreb.
Russ Ch. (1990), The Dialects of modern German, London.
Schmeller J.A. (1827), Bayerisches Wörterbuch, Stuttgart.
Schneeweis E. (1960), Die deutschen Lehnwörter im Serbokroatischen in kulturgeschichtlicher Sicht, Berlin.
Strieder-Temps H. (1958), Die deutschen Lehnwörter im Serbokroatischen, Berlin.
Štebih B. (2003), Adaptacija germanizama u iločkome govoru, „Rasprave Instituta za hrvatski jezik i jezikoslovlje”, nr. 29, s. 293–325.
Štebih Golub B. (2010), Germanizmi u kajkavskome književnom jeziku, Zagreb.
Tesch G. (1978), Linguale Interferenz, Tübingen.
Turković S. (1997), Deutsche Lehnwörter in der Fachsprache der Zagreber Handwerker, „Zagreber
Germanistische Beiträge”, nr. 6, s. 131–155.
Žepić S. (1997), Direkte und indirekte Hinweise zur deutschen Aussprache auf kroatischem Boden vom 16. – 19. Jahrhundert, „Zagreber Germanistische Beiträge”, nr. 7, s. 93–107.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).