O żywotności zapożyczeń niemieckich w gwarze miejskiej Poznania
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Artykuł dotyczy stopnia żywotności niemieckich zapożyczeń (prototypowo kojarzonych z gwarą miejską Poznania) w języku mieszkańców miasta w XXI w. Materiał zebrano metodą ankietową. Badaniu poddano 120 respondentów w trzech grupach wiekowych.
Odpowiedzi udzielone przez ankietowanych świadczą o tym, że germanizmy wciąż należą do żywego zasobu leksykalnego gwary poznańskiej. Wiele zapożyczeń jest dobrze znanych – i to wszystkim pokoleniom, choć jest to często znajomość tylko bierna. Mieszkańcy miasta zdają sobie sprawę i z regionalnego nacechowania wielu leksemów, i z ich niemieckiej etymologii. Stosunek poznaniaków do germanizmów w ich języku jest raczej pozytywny. Widzą ich recesywny charakter w przekroju pokoleniowym, choć przyznają (niezależnie od wieku), że jest ich wciąż dużo. Mają też świadomość tego, kiedy i z jaką intencją komunikacyjną można ich używać.
Downloads
Article Details
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Bibliografia
- Bąba S., Piotrowicz A. (1994), Poznańska frazeologia regionalna, [w:] Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. I, Materiały II Kolokwium Językoznawczego, Szczecin 16–18 września 1992 r., red. M. Białoskórska, S. Kania, Szczecin, s. 111–122.
- Biliński J. (1922), Błędy językowe, Poznań.
- Danysz A. (1914), Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski”, z. 8–10, s. 243–261.
- Gruchmanowa M. (1986), Początek XX wieku, [w:] M. Gruchmanowa, M. Witaszek-Samborska, M. Żak-Święcicka, Mowa mieszkańców Poznania, Poznań, s. 21–28.
- Gruchmanowa M. (1997), Opis systemu gramatycznego polszczyzny Poznania, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 20–44.
- Gruchmanowa M., Witaszek-Samborska M., Żak-Święcicka M. (1986), Mowa mieszkańców Poznania, Poznań.
- Krasnowolski A. (1919), Najpospolitsze błędy językowe zdarzające się w mowie i piśmie polskiem, Warszawa.
- Kryński A.A. (1920), Jak nie należy mówić i pisać po polsku, Warszawa.
- Kurzowa Z. (1983), Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, Warszawa – Kraków.
- Nitsch K. (1914), Odrębności słownikowe Poznania, Krakowa i Warszawy, „Język Polski”, z. 8–10, s. 261–270.
- Piotrowicz A. (1991), Typy regionalizmów leksykalnych, Poznań.
- Rzepka W.R. (1997), Rodowód polszczyzny Wielkopolan, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 7–19.
- SD, Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I–XI, Warszawa, 1958–1969.
- SGP, Słownik gwar polskich, red. M. Karaś, J. Reichan, J. Okoniowa, t. I–VIII (A-Gościnka), Kraków, 1982–2013.
- SL, Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. I–VI, Lwów, 1854–1860.
- Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, wyd. I, Warszawa – Poznań; wyd. II z suplementem, Warszawa – Poznań, 1997–1999.
- Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, red. M. Łaziński, Warszawa, 2008.
- SPXVI, Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, F. Pepłowski, K. Mrowcewicz, t. I-XXXVI (A-Roztyrkność), Wrocław – Warszawa, 1966–2012.
- SSz, Szymczak S., Słownik języka polskiego, t. I–III, Warszawa, 1978–1981.
- SW – Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. I–VIII, Warszawa, 1900–1927.
- Szober S. (1937), Na straży języka. Szkice z zakresu poprawności i kultury języka polskiego, Warszawa.
- Tomaszewski A. (1927), Błędy językowe uczniów szkół poznańskich, „Język Polski”, z. 2, s. 45–52; z. 3, s. 81–85.
- Walczak B. (1997), Słownictwo, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 53–69.
- Walczak B., Witaszek-Samborska M. (1989), Wpływy niemieckie w gwarze miejskiej Poznania, „Rozprawy Slawistyczne”, 4, s. 283–295.
- Wasylewski S. (1930), Na końcu języka, Poznań.
- Witaszek-Samborska M. (1997), Składnia, [w:] Słownik gwary miejskiej Poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Poznań, s. 45–52.