Słowa kluczowe
samogłoska
fonetyka akustyczna
język polski
Kazachstan
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono możliwości zastosowania testu Pillaia w badaniach nad samogłoskami na przykładzie akcentowanej samogłoski [a] występującej w mowie Polek posługujących się gwarową odmianą polszczyzny południowokresowej, deportowanych w 1936 r. z Ukrainy radzieckiej do północnego Kazachstanu.
Bibliografia
Amengual M., Chamorro P. (2015), The Effects of Language Dominance in the Perception and Production of the Galician Mid Vowel Contrasts, „Phonetica” 72, s. 207-236. DOI: https://doi.org/10.1159/000439406
Aranowska E., Rytel J. (2010), Wielowymiarowa analiza wariancji - MANOVA, „Psychologia Społeczna”, nr 2-3 (14), s. 117-141.
Fridland V., Kendall T., Farrington Ch. (2014), Durational and Spectral Differences in American English Vowels: Dialect Variation within and across Regions, „The Journal of the Acoustical Society of America” 136 (1), s. 341-349. DOI: https://doi.org/10.1121/1.4883599
Garczyńska J. (2007), Analiza fonetyczna akcentowanych samogłosek ustnych w mowie Polek z Kazachstanu, Warszawa.
Garczyńska J. (2022), Wpływ wieku i płci na realizację samogłosek [i], [y] w gwarze Mazowsza bliższego, „LingVaria”, vol. XVII, nr 1 (33), s. 175-193. DOI: https://doi.org/10.12797/LV.17.2022.33.11
Garczyńska J. (2022a), Samogłoski [a] oraz [å] w gwarze Mazowsza bliższego, [w:] Polszczyzna w różnych jej aspektach. Język polski dawniej i dziś, red. A.S. Dyszak, A. Paluszak-Bronka, Bydgoszcz, s. 47-68.
Hall-Lew L. (2009), Ethnicity and Fhonetic Variation in a San Francisco Neighborhood, Stanford University, San Francisco, https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=daed7ef856a51643f58889e4ff5d8e40e43ba9b2.
Hall-Lew L. (2010), Improved Representation of Variance in Measures of Vowel Merger, „Proceedings of Meetings on Acoustics”, vol. 9, https://asa.scitation.org/doi/pdf/10.1121/1.3460625. DOI: https://doi.org/10.1121/1.3460625
Hay J., Warren P., Drager K. (2006), Factors Influencing Speech Perception in the Context of a Merger-in-Progress, „Journal of Phonetics” 34, s. 458-484. DOI: https://doi.org/10.1016/j.wocn.2005.10.001
Haynes E. F., Taylor M. (2014), An Assessment of Acoustic Contrast between Long and Short owels Using Convex Hulls, „The Journal of the Acoustical Society of America” 136 (2), s. 883-891. DOI: https://doi.org/10.1121/1.4887479
Kennedy M. (2006), Variation in the Pronunciation of English by New Zealand School Children, Victoria University of Wellington, Wellington, https://core.ac.uk/download/pdf/41335595.pdf
Kelley M.C., Tucker B.V. (2020), A Comparison of Four Vowel Overlap Measures, „The Journal of the Acoustical Society of America” 147 (1), s. 137-145. DOI: https://doi.org/10.1121/10.0000494
Kewley-Port D., Watson C.S. (1994), Formant-frequency Discrimination for Isolated English Vowels, „The Journal of the Acoustical Society of America” 95 (1), s. 485-496. DOI: https://doi.org/10.1121/1.410024
Kurzowa Z. (1997), Historia i współczesność języka polskiego na Kresach południowo-wschodnich, [w:] Historia i współczesność języka polskiego na Kresach wschodnich, red. I. Grek-Pabisowa, Warszawa, s. 111-165.
Ladefoged P., Johnson K. (2011), A Course in Phonetics, Boston.
Machač P., Skarnitzl R. (2009), Principles of Phonetic Segmentation, Praha.
Mairano P., Bouzon C., Capliez M., de Iacovo V. (2019), Acoustic Distances, Pillai Scores and LDA Classification Scores as Metrics of L2 Comprehensibility and Nativelikeness, [w:] Proceedings of the 19th International Congress of Phonetic Sciences, sierpień 2019, Melbourne, red. S. Calhoun, P. Escudero, M. Tabain, P. Warren, s. 1104-1108.
Nadeu M., Renwick M. (2016), Variation in the Lexical Distribution and Implementation of Phonetically Similar Phonemes in Catalan, „Journal of Phonetics” 58, s. 22-47. DOI: https://doi.org/10.1016/j.wocn.2016.05.003
Nycz J., Hall-Lew L. (2013), Best Practices in Measuring Vowel Merger, [w:] Proceedings of Meetings on Acoustics 20 (1), https://asa.scitation.org/doi/pdf/10.1121/1.4894063. DOI: https://doi.org/10.1121/1.4894063
Olson Ch. (1974), Comparative Robustness of Six Tests in Multivariate Analysis of Variances, „The Journal of the American Statistical Association”, vol. 69, nr 348, s. 894-908. DOI: https://doi.org/10.1080/01621459.1974.10480224
Pillai K.C.S. (1955), Some New Test Criteria in Multivariate Analysis, „The Annals of Mathematical Statistics” 26 (1), s. 117-121. DOI: https://doi.org/10.1214/aoms/1177728599
Regan B. (2020), Extending Pillai Scores to Fricative Mergers: Advancing a Gradient Analysis of a Split-in-Progress in Andalusian Spanish, „University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics”, vol. 26, s. 109-118.
Rieger J. (2000), Językowe i pozajęzykowe aspekty badania polszczyzny Kresów, [w:] Język -człowiek - kultura. Rozprawy i artykuły. Księga pamiątkowa poświęcona profesorowi Marianowi Jaurkowskiemu, red. B. Czopek-Kopciuch, Piotrków Trybunalski, s. 107-114.
Sloos M. (2014), The Reversal of the BAREN-BEEREN Merger in Austrian Standard German, „Mental Lexicon” 8 (3), s. 353-371. DOI: https://doi.org/10.1075/ml.8.3.05slo
Stanley J.A. (2021), A Tutorial in Measuring Vowel Overlap in R, https://joeystanley.com/blog/a-tutorial-in-calculating-vowel-overlap (dostęp: 15.03.2023).
Stanley J.A., Sneller B. (2023), Sample Size Matters in Calculating Pillai Scores, „The Journal of the Acoustical Society of America” 153 (54), s. 54-67. DOI: https://doi.org/10.1121/10.0016757
Warren P. (2018), Quality and Quantity in New Zealand English Vowel Contrasts, „The Journal of the International Phonetic Association” 48 (3), s. 305-330. DOI: https://doi.org/10.1017/S0025100317000329
Wassink A.B. (2006), A Geometric Representation of Spectral and Temporal Vowel Features: Quantification of Vowel Overlap in Three Linguistic Varieties, „The Journal of the Acoustical Society of America” 119 (4), s. 2334-2350. DOI: https://doi.org/10.1121/1.2168414
Watson C.I., Harrington J. (1999), Acoustic Evidence for Dynamic Formant Trajectories in Australian English Vowels, „The Journal of the Acoustical Society of America” 106 (1), s. 458-468. DOI: https://doi.org/10.1121/1.427069
Wątroba J. (2012), Jak poprawnie zastosować wielowymiarową analizę wariancji (MANOVA) -pokonać trudności i osiągnąć korzyści, StatSoft Polska, s. 79-90, https://media.statsoft.pl/_old_dnn/update/downloads/jak_poprawnie_zastosowac_wielowymiarowa_analize_wariancji.pdf.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Justyna Garczyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).