Metody opracowywania historycznych materiałów gwarowych na przykładzie ankiet Georga Wenkera
PDF

Słowa kluczowe

dialektologia historyczna
kontakty językowe
geografia lingwistyczna
Centrum Badań Niemieckiego Atlasu Językowego
gwary Mazur wschodnich

Jak cytować

Rembiszewska, D. K. (2021). Metody opracowywania historycznych materiałów gwarowych na przykładzie ankiet Georga Wenkera. Gwary Dziś, 14, 35–43. https://doi.org/10.14746/gd.2021.14.4

Abstrakt

W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę ankiet Georga Wenkera do Niemieckiego atlasu językowego zapisanych w językach słowiańskich (ankiety czeskie, łużyckie, kaszubskie, polskie) i metody ich opracowywania. Szczegółowiej omówiono materiały z Mazur wschodnich (m.in. cechy fonetyczne, leksykę). W tekście wskazano na znaczenie ankiet w odtwarzaniu dawnego systemu gwarowego oraz badaniu zmian językowych, szczególnie na obszarach pogranicznych. Zwrócono również uwagę na wykorzystanie ankiet jako źródła informacji o dawnych zwyczajach, strojach ludowych, praktykach religijnych.

https://doi.org/10.14746/gd.2021.14.4
PDF

Bibliografia

AJK, Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich, oprac. Zespół Zakładu Słowianoznawstwa PAN, tom wstępny, t. I–VI kier. Z. Stieber, t. VII–XV kier. H. Popowska-Taborska, Wrocław 1964–1978.

Balhar J. (1968), Lašská náreči v marburském archívu, „Slezský sbornik”, t. 66, s. 494–510.

Dejna K. (1951–1953), Polsko-laskie pogranicze językowe na terenie Polski, t. I–II, Łódź.

Feleszko K. (1999a), Sześć tekstów prudnickich z archiwum Wenkera, [w:] O kształcie języka. Studia i rozprawy, red. B. Wyderka, Opole, s. 65–73.

Feleszko K. (1999b), Charakterystyka punktów prudnickich w archiwum Deutscher Sprachatlas, „Prace Filologiczne”, t. 44, s. 173–178.

Feleszko K., Siatkowski J. (1994), Polskie XIX-wieczne materiały gwarowe w Marburgu, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego”, t. 45, 52–57.

Hamel R. (2020), Das Polnische und Kaschubische in der Fragebogenerhebung Geord Wenkers, [w:] Minderheitensprachen und Sprachminderheiten. Deutsch und seine Kontaktsprachen in der Dokumentation der Wenker-Materialien, Hrsg. J. Fleischer, A. Lameli, Ch. Schiller, L. Szucsic, Hildesheim–New York–Zürich, s. 413–474.

Iżykowska M. (2020), Zur polnischen Lexik anhand der Wenkerbogen aus dem oberschlesischen Raum, [w:] Minderheitensprachen und Sprachminderheiten. Deutsch und seine Kontaktsprachen in der Dokumentation der Wenker-Materialien, Hrsg. J. Fleischer, A. Lameli, Ch. Schiller, L. Szucsic, Hildesheim–New York–Zürich, s. 485–515.

Pluta F. (1963), Dialekt głogówecki, cz. 1: Fonetyka, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Pluta F. (1964), Dialekt głogówecki, cz. 2: Słowotwórstwo, fleksja, teksty gwarowe, Wrocław.

Popowska-Taborska H., Rzetelska-Feleszko E. (2009), Dialekty kaszubskie w świetle XIX-wiecznych materiałów archiwalnych: prezentacja i opracowanie kaszubskich materiałów językowych zebranych przez Georga Wenkera w latach 1879–1887, Warszawa.

Popowska-Taborska H. (2007), Problem mniejszości etnicznych w świetle ankiety Georga Wenkera przeprowadzonej na Kaszubach w drugiej połowie XIX wieku, „Zeszyty Łużyckie”, t. 41, s. 60–72.

Rembiszewska D.K. (2012), Gwary mazurskie w świetle materiałów Georga Wenkera, „Z polskich studiów slawistycznych”, seria XII: Językoznawstwo, Warszawa, s. 135–141.

Rembiszewska D.K. (2020a), Gwary Mazur wschodnich w XIX wieku (na podstawie ankiet Georga Wenkera do Niemieckiego atlasu językowego), Warszawa.

Rembiszewska D.K. (2020b), Die Wenkerbögen zu den polnischen Mundarten in Ermland und Masuren, [w:] Minderheitensprachen und Sprachminderheiten. Deutsch und seine Kontaktsprachen in der Dokumentation der Wenker-Materialien, Hrsg. J. Fleischer, A. Lameli, Ch. Schiller, L. Szucsic, Hildesheim–New York–Zürich, s. 475–484.

Rzetelska-Feleszko E., 2009 [1999], Rozważania o kaszubskiej warząchwi i białce (w związku z materiałami Georga Wenkera), [w:] Popowska-Taborska H., Rzetelska-Feleszko E. (2009), Dialekty kaszubskie w świetle XIX-wiecznych materiałów archiwalnych: prezentacja i opracowanie kaszubskich materiałów językowych zebranych przez Georga Wenkera w latach 1879–1887, Warszawa, s. 179–185.

Siatkowski J. (2017), Czesko-polskie pogranicze językowe w świetle ankiet Georga Wenkera, Warszawa.

Stone G. (1996), Kaszubszczyzna w archiwum Niemieckiego atlasu językowego, [w:] Symbolae slavisticae dedykowane Pani Profesor Hannie Popowskiej-Taborskiej, Warszawa, s. 281–286.

Stone G. (2003), Der erste Beitrag zur sorbischen Sprachgeographie: aus dem Archiv des Deutschen Sprachatlas, Bautzen.

Wenker G., Lameli A., Heil J., Wellendorf C. (2013a), Schriften zum Sprachatlas des Deutschen Reichs, Gesamtausgabe, Bd 1: Handschriften: Allgemeine Texte. Kartenkommentare 1889–1897, Hildesheim [u. a.].

Wenker G., Lameli A., Heil J., Wellendorf C. (2013b), Schriften zum Sprachatlas des Deutschen Reichs, Bd. 2: Kartenkommentare 1898–1911, Druckschriften: Veröffentlichungen 1877–1895, Hildesheim [u. a.].