Nieczytelność i nieprzezroczystość. Dwa wymiary wizualności tekstu
PDF

Słowa kluczowe

typography
visual communication
text
visuality
illegibility
transparency

Jak cytować

Depcik, D. (2020). Nieczytelność i nieprzezroczystość. Dwa wymiary wizualności tekstu. Humaniora. Czasopismo Internetowe, 32(4), 65–92. https://doi.org/10.14746/h.2020.4.5

Abstrakt

This work deals with the visuality of the text, in the context of two paths of a reflection on its being: the illegibility/ legibility and transparenty/ opacity. Its aim is to prove, that the text is a visual medium. The first part of the work introduces the main topic by providing a short outline of the history of subject matter, which is typography, the area of visual communication that works with the text. The second part deals with the analysis of the text in terms of aforementioned paths of reflection. The issue of transparenty had to be claryfied first, because firstly it should be proven, that the text is not invisible for an eye. From this matter the work passes to the notion of illegibility: if the text is not transparent – visually neutral – but instead, highly graphically characterised, then the question is, if it does remain readable.

https://doi.org/10.14746/h.2020.4.5
PDF

Bibliografia

Ambrose G., Typografia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Barthes R., Mit i znak, eseje, tłum. W. Błońska, PIW, Warszawa 1970.

Bernhardt S.A., Seeing the Text, „College Composition and Communication” 1986, nr 1(37), National Council of Teachers of English.

Camargo I., Reis V., Leonardo M., Search for meaning: A study on the Cranbrook Academy of Art’s Graphic Design Department, 2012.

Carson D., Blackwell L., The End of Print: The Graphic Design of David Carson, Laurence King Publishing, 1995.

Dereń E., Polański E., Wielki Słownik Języka Polskiego, red. Arkadiusz Latusek, PWN, Kraków 2008.

Dyskursy widzialności. Słowa a obrazy, red. P. Sarna, M. Sęk-Iwanek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.

Eco U., Nieobecna struktura, tłum. Adam Weinsberg, Paweł Bravo, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.

Fajfer Z., Liberatura, czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009, red. Katarzyna Bazarnik, Korporacja Ha!art, Kraków 2010.

Frutiger A., Człowiek i jego znaki, tłum. Czesława Tomaszewska, Wydawnictwo Do, Wydawnictwo Optima, 2003.

Hochuli J., Detal w typografii, d2d.pl, Kraków 2018.

Illuminating Letters: Typography and Literary Interpretation, red. Gutjahr P.C., Benton M.L., University of Massachusetts Press, Amhrest and Boston 2010.

Kawka M., Komunikowanie wizualne a nauka o mediach – współczesność i perspektywy, „Media i Społeczeństwo” , 2015, nr 5, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Komunikacja wizualna w prasie i mediach elektronicznych, red. K. Wolny-Zmorzyński, Poltext, Warszawa 2013.

Kress G., Leeuwen T. van, Reading Images. The Grammar of Visual Design, Routledge Taylor & Francis Group, Londyn–Nowy York 2006.

McCoy K., Frej D., Typography as Discourse, 1988.

McCoy K., McCoy M., Cranbrook Design: The New Discourse, The Cranbrook Academy of Art, 1990.

Meggs P.B., Megg’s History of Graphic Design, VI edycja, John Wiley & Sons, Inc., New Jersey 2016.

Mitchell W.J.T., Zwrot piktorialny, „Kultura Popularna” 2009, nr 1(23).

Mrowczyk J., Kolesár Z., Historia projektowania graficznego, tłum. J. Goszczyńska, Karakter, Kraków 2018.

Sarzyńska-Putowska J., Komunikacja wizualna – wybrane zagadnienia, Fundacja im. Joanny Sarzyńskiej-Putowskiej przy Katedrze Komunikacji Wizualnej Wydziału Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Kraków 2002.

Sierotwiński S., Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Warszawa 1988.

Smolińska M., Nieczytelność: konteksty pisma, „Zeszyty Artystyczne” 2017, nr 2(31), Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu.

Sontag S., Przeciw interpretacji i inne eseje, tłum. M. Pasicka, A. Skucińska, D. Żukowski, Karakter, Kraków 2012.

Sudjic D., Język rzeczy, Karakter, Kraków 2013.

Tekst, słowo, obraz, red. E. Mikuła, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.

Triumf typografii. Kultura, komunikacja, nowe media, red. H. Hoeks, E. Lentjes, tłum. Magdalena Komorowska, d2d.pl, Kraków 2017.

Twyman M., Typography without words, „Visible Language” 1981, nr 1(15).

Tyczkowski K., Lettera Magica, Wydawnictwo Polski Drukarz Sp. z.o.o., Łódź 2005.

Widzieć/ wiedzieć. Wybór najważniejszych tekstów o dizajnie, red. P. Dębowski, J. Mrowczyk Karakter, Kraków 2015.

Źródła internetowe

Czaja D., Przeciw interpretacji, dwutygodnik.com, lipiec 2012, URL: https://www.dwutygodnik.com/artykul/3799-przeciw-interpretacji.html [dostęp: 14.03.2020].

Delikta W., Aporie pisma, magazyn.o.pl, 23 marca 2016 r., http://magazyn.o.pl/2016/wojciech-delikta-aporie-pisma/#/ [dostęp: 8.04.2020].

Fabijańczyk J., Typografia od A do Z – czcionki, fonty i zasady ich stosowania Internecie, whitepress.pl, https://www.whitepress.pl/baza-wiedzy/499/typografia-od-a-do-z-%E2%80%93-czcionki-fonty-i-zasady-ich-stosowania-w-internecie [dostęp: 15.03.2020].

Gieracka M., https://mfiles.pl/pl/index.php/Komunikacja_wizualna [dostęp: 28.12.2019].

Gosling E., Anti-grid Design Icon David Carson Says Computers Make You Lazy + Indie Magazines Needs To Liven Up, Aiga Eye on Design, 12 sierpnia 2019 r., https://eyeondesign.aiga.org/anti-grid-icon-david-carson-on-why-computers-make-you-lazy-and-indie-mag-design-needs-to-liven-up/ [dostęp: 8.04.2020].

Harrison J., Stefan Sagmeister, https://unitxbook1.wordpress.com/2015/09/23/stefan-sagmeister/ [dostęp: 11.04.2020].

Hurkacz M., Typografia, 15 listopada 2009 r., https://liternictwo.asp.krakow.pl/?p=449 [dostęp: 28.12.2019].

Kłos A., Styl psychodeliczny w projektowaniu graficznym, 20 kwietnia 2016 r., https://retroavangarda.com/styl-psychodeliczny-w-projektowaniu-graficznym/ [dostęp: 1.01.2020].

Kłos A., MERZ – Kurta Schwittersa połączenie sztuki z życiem, 20 maja 2016 r., https://retroavangarda.com/merz-kurt-schwitters/ [dostęp: 1.01.2020].

Komorowska A., Bodygraphy – Małgorzata Dawidek, funkielnowka.wordpress.com, 11 maja 2016 r., https://funkielnowka.wordpress.com/2016/05/11/bodygraphy-malgorzata-dawidek/ [dostęp: 9.04.2020].

Krzywina P., Hierarchia typograficzna, czyli kolejne poziomy dobrego projektu, webwavesms.com, 11 stycznia 2018 r., https://webwavecms.com/blog/hierarchia-typograficzna-czyli-kolejne-poziomy-dobrego-projektu [dostęp 15.02.2020].

Layout – czym jest i z jakich części się składa?, wizualni.pl, https://wizualni.pl/layout-czym-jakich-czesci-sie-sklada/ [dostęp: 15.03.2020].

Małgorzta Dawidek. Bodygraphy, wydarzenia.o.pl, 7 kwietnia 2016 r., http://wydarzenia.o.pl/2016/04/malgorzata-dawidek-bodygraphy-galeria-wozownia-torun/#/ [dostęp: 9.04.2020].

Moriarty C., Breakell S., Anthony Froshaug Archive, Archives Hub: Design Archives, 2007 i 2009, https://archiveshub.jisc.ac.uk/designarchives/archives/3c6fdf0e-108b-306e-ac7b-2520e0cfafa4 [dostęp: 14.03.2020].

Mrożek J.A., Bauhaus. Burzliwa historia i utrwalony mit, „2+3D”, 23 lipca 2013 r., https://2plus3d.pl/artykuly/bauhaus-burzliwa-historia-i-utrwalony-mit [dostęp: 1.01.2020].

Na fali Carsona, „2+3D”, 19 lutego 2010 r., https://www.2plus3d.pl/artykuly/na-fali-carsona/strona:1 [dostęp: 1.01.2020].

Neville Brody, https://www.famousgraphicdesigners.org/neville-brody [dostęp: 1.01.2020].

„Nieczytelność. Konteksty pisma” w Art. Stations, magazyn szum.pl, 30 marca 2016 r., https://magazynszum.pl/nieczytelnosc-konteksty-pisma-w-art-stations/ [dostęp: 7.04.2020].

Nowa typografia. Podręcznik dla tworzących w duchu współczesności, „2+3D”, 4 września 2011 r., http://www.2plus3d.pl/artykuly/nowa-typografia-podrecznik-dla-tworzacych-w-duchu-wspolczesnosci [dostęp: 1.01.2020].

Reputations: Wolfgang Weingart, „Eye”, 1991 r., http://www.eyemagazine.com/feature/article/reputations-wolfgang-weingart [dostęp: 1.01.2020].

Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/typografia;2579026.html [dostęp: 28.12.2019].

Stanisław Dróżdż: Poezja konkretna w przestrzeni miasta, KulturalneIngrediencje, 22 grudnia 2017 r., http://kulturalneingrediencje.blogspot.com/2017/12/stanisaw-drozdz-poezja-konkretna-w.html [dostęp: 15.03.2020].

Tulibacka A., Znaczenia i wpływ podstawowych kolorów na odbiorcę. Szybki przegląd podstawowych kolorów, grafmag.pl, 21 lipca 2014 r., https://grafmag.pl/artykuly/znaczenia-i-wplyw-podstawowych-kolorow-na-odbiorce [dostęp: 15.03.2020].

Turbicka A., Szkoła szwajcarska (Swiss Style) i jej wykorzystanie w projektowaniu stron internetowych, 28 kwietnia 2016 r., https://grafmag.pl/artykuly/szkola-szwajcarska-swiss-style-i-jej-wykorzystanie-w-projektowaniu-stron [dostęp: 1.01.2020].

Typograficzny pejzaż Wolfganga Weingarta, „2+3D”, 5 marca 2010 r., https://www.2plus3d.pl/artykuly/typograficzny-pejzaz-wolfganga-weingarta [dostęp: 1.01.2020].

VanderLans R., Graphic Design and the Next Big Thing, „Emigre”, https://www.emigre.com/Essays/Magazine/GraphicDesignandtheNextBigThing [dostęp: 1.01.2020 r.].

Willberg H.P., O czym będziemy mówić?, kultura.onet.pl, 2 czerwca 2005 r., https://kultura.onet.pl/fragmenty-ksiazek/o-czym-bedziemy-mowic/hdm66pn [dostęp: 7.04.2020].

Wprowadzenie do współczesnej typografii, „2+3D”, 28 grudnia 2009 r., http://www.2plus3d.pl/artykuly/wprowadzenie-do-wspolczesnej-typografii [dostęp: 1.01.2020].