Słowa kluczowe
agnosticism
deism
pantheism
theism
Jak cytować
Abstrakt
The controversies in the title of this paper are related to an attempt of answering the following questions: who was a deist and what does deism express, as well how is it related to atheism, agnosticism, pantheism and theism? The article by professor Antoni Szwed included in this very volume of “Humaniora” makes a voice in the debate on the issue of deism of Matthew Tindal and several other contemporary deists. I do not intend to argue with the views of that author. It is however necessary to say clearly that in the issue of those deists, as well many others opinions and views may vary in often even radically different. It is to be stressed out that the author of this article had presented his opinion on the issue in the title, but also that he presented in it only a fraction of this very comples problem which was and still is deism. For a better understanding of this problem we may recall several other deists and present the controversies surrounding them.
Bibliografia
American Religious Identification Survey 2008, Summary Report, March 2009, B.A. Kosmin, A. Keysar, Trinity College, https://commons.trincoll.edu/aris/publications/2008-2/aris-2008-summary-report/ [18.03.2017].
Autobiography of Benjamin Franklin, Macmillan, New York 2011.
Bergman D., A History of Atheism in Britain, Routledge, London and New York 2013.
Cassirer E., An essay on man; an introduction to a philosophy of human culture, Yale University Press 1944.
Disraeli B., Whigs and Whiggism: political writings, Macmillan 1914.
Dawkins R., Bóg urojony, CIS, Warszawa 2007.
Fauré Ch. (ed.), Les déclarations des droits de l’homme de 1789, Editions Payot, Paris 1988.
Gay P., Deism: An Anthology, D. Van Nostrand Company, Inc., Princeton 1968.
Epstein M., Postatheism and the phenomenon of minimal religion in Russia, w: J. Beaumont (ed.), The Routledge Handbook of Postsecularity, 2018.
Hazard P., Myśl europejska w XVIII wieku. Od Monteskiusza do Lessinga, PIW, Warszawa1972.
Himmelfarb G., The Roads to Modernity. The British, French, and American Enlightenments, Alfred A. Knoff, New York, 2004.
Herbert of Cherbury, De Veritate, J.W. Arrowsmith, Bristol 1937.
Hudson W., Luccl D., Wilgelsworth J.R. (eds), Atheism and Deism Revalued. Heterodox Religoius Identities in Britain, ASHGATE Press, Burligton 2014.
Hugh Ch., Herbert of Cherbury, Edward Herbert, Baron, „Encyclopædia Britannica” 13, wyd. 11, Cambridge University Press 1911.
Hume D., Dialogi o religii naturalnej, PWN, Warszawa 1962.
Libiszowska-Żótkowska M., Wiara uczonych. Esej socjologiczny mocno osadzony w empirii, Wydawnictwo Nomos, Kraków 2000.
Manuel F.E., Portret własny Newtona, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 1998.
Orr J., English Deism: Its Roots and Its Fruits, 1934.
Ruse M., Ateizm. Co każdy powinien wiedzieć?, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
Szwed A., Krytyka pewnej postaci współczesnego deizmu jako projektu nowej religii w zglobalizowanym świecie, „Roczniki Filozoficzne” 4/2017.
Viret P., Instruction Chrétienne en la doctrine de la foi et de l’Évangile, Editions l’Age d’Homme, Paris 2004.
Voltaire, Dictionnaire philosophique, Edition Flammarion, Paris 2010.
Voltaire, Elementy filozofii Newtona, PWN, Warszawa 1956.
Waligore J., The Piety of the English Deists, „Intellectual History Review” 2(22)/2012.
Walters K.S., The American Deists: Voices of Reason & Dissent in the Early Republic, University of Kansas Press, 1992.
Licencja
Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim materiały są powszechnie dostępne i mogą być wykorzystywane do celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i niekomercyjnych bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody autorów i redakcji. Nadesłanie artykułu do publikacji traktowane jest jako zgoda autora na udostępnienie swojej pracy i informacji w niej zawartych do powyżej wymienionych celów. W takich przypadkach należy jedynie wskazać źródło, z którego zaczerpnięte zostały informacje. Pobieranie opłat za dostęp do materiałów zawartych w czasopiśmie lub ograniczanie do niego dostępu jest zabronione.
Przesyłane do redakcji teksty muszą stanowić oryginalne prace, uprzednio nigdzie niepublikowane ani nie przedkładane innym redakcjom lub wydawcom. Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w posiadaniu osób trzecich. Publikacja materiałów chronionych prawem autorskim jest możliwa pod warunkiem uprzedniego dostarczenia przez autora do redakcji pisemnej zgody właściciela praw autorskich.