Słowa kluczowe
social change
nation’s faith
COVID-19 pandemic
Jak cytować
Abstrakt
The subject of the article is the transformation of Poles’ religiousness. They were analysed along two dimensions: nationwide religiousness and the religious dimension of the COVID-19 pandemic. These are two spheres that (in Polish conditions) have a particular chance to activate religiousness. Catholicism is firmly rooted in the nation’s faith, and the plague was the threat that has so far driven individuals towards religion. Transformations in these two spheres are strong indicators of transformations in piety. The research method used is analysing existing research (desk research). The inference carried out showed that Catholicism is fading in these two dimensions. Among the reasons cited for this process, the article points to Poland’s developing social and cultural pluralism, and clergy sex scandals, among others.
Bibliografia
Baniak J., Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956–2018 na tle przemian cywilizacyjnych i społecznych. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2022.
Berger P.L., Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 1997.
Borowik I., Procesy instytucjonalizacji i prywatyzacji w powojennej Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1997.
Borowik I., Przemiany religijności w Polsce na tle transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej i globalizacji, w: Globalny i lokalny wymiar religii. Polska w kontekście europejskim, red. I. Borowik, A. Górny, W. Świątkiewicz, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2016.
Bożewicz M., Religijność Polaków w ostatnich 20 latach, „CBOS. Komunikat z Badań” 2020, nr 63.
Bożewicz M., Religijność Polaków w warunkach pandemii, „CBOS. Komunikat z Badań” 2020, nr 137.
Bożewicz M., Wpływ pandemii na religijność Polaków, „CBOS. Komunikat z Badań” 2020, nr 74.
Bożewicz M., Zmiany religijności Polaków po pandemii, „CBOS. Komunikat z Badań” 2022, nr 85
Ciecieląg P., Wyznania religijne w Polsce w latach 2015–2018, GUS, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2019.
Giza-Poleszczuk A., Brzydkie kaczątko Europy, czyli Polska po czternastu latach transformacji, w: Zmiana czy stagnacja? Społeczeństwo polskie po czternastu latach transformacji, red. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004.
Głowacki A., Reakcje opinii publicznej na informacje o przypadkach pedofilii wśród księży, „CBOS. Komunikat z Badań” 2019, nr 88.
Grabowska M., Kościół w Polsce – punkt zwrotny, „Więź” 1990 nr 5–6.
Grabowska M., Polski pejzaż religijny – z dalekiego planu, „CBOS. Komunikat z Badań” 2022, nr 89.
Kiciński K., Sumienie jako instancja moralna w świetle teorii i badań, w: W poszukiwaniu sensu. O religii, moralności i społeczeństwie, red. J. Baniak, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2010.
Klimski W., Eschatologia na ambonie. Wiara Polaków w rzeczy ostateczne. Studium socjologiczne, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2018.
Klimski W., Extra Ecclesiam nulla salus? Student’s trust in the Catholic Church on the Eve of the Women’s Strike, „Przegląd Religioznawczy” 2021, nr 4.
Klimski W., Religijność w czasach zarazy covid-19, w: Między światem realnym a wirtualnym. Mieszkańcy Warszawy w czasie pandemii, red. S.H. Zaręba; J. Wróblewska-Skrzek, Rys, Poznań 2021.
König F., Waldenfels H., Leksykon religii, Verbinum, Warszawa 1997.
Krzemiński I., Solidarność. Projekt polskiej demokracji, Oficyna Naukowa, Warszawa 1997.
Lisak M., Miejsca święte w centrach handlowo-rozrywkowych Dublina, w: Miasto i sacrum, red. M. Kowalewski, A. M. Królikowska, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2011.
Majka J., Historyczno-kulturowe uwarunkowania katolicyzmu polskiego, w: Socjologia religii. Wybór tekstów, red. F. Adamski, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1984.
Malinowski B., Dzieła. Magia, nauka i religia, t. 7, PWN, Warszawa 1990.
Mariański J., Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1998–1998–2005–2017, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2018.
Mariański J., Religijność w procesie przemian, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1991.
Mikołejko Z., Jak zmieniła się religijność Europejczyków. Przypadek katolicyzmu, w: Polska–Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002–2018/19, red. P.B. Sztabiński, D. Przybysz, F. Sztabiński, IFIS PAN, Warszawa 2020.
Piwowarski W., Przemiany religijności społeczeństwa polskiego w tworzącej się demokracji, „Ethos”1992, nr 2–3.
Potocki A., O Kościele także socjologicznie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
Sadłoń W., Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia. Dane za rok 2020, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego, Warszawa 2021.
Uklańska K., Religia i sens życia młodzieży akademickiej, „Collectanea Theologica” 2021, nr 3.
Uklańska K., Życie po życiu. Studium socjologiczne pośmiertnych ról Jana Pawła II, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2018.
Wnuk-Lipiński E., Meandry formowania się społeczeństwa obywatelskiego w Europie Środkowej i Wschodniej, „Chrześcijaństwo–Świat–Polityka” 2007, nr 1.
Yinger J.M., Religion, Society and the Individual. An Introduction to the Sociology of Religion, Mcmillan, New York 1960.
Zaręba S.H., Uczestnictwo w kulcie jako kanał komunikacji z sacrum w projekcie płynnej nowoczesności, w: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. S.H. Zaręba; M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018.
Zaręba S.H., Mariański J., Religia jako wartość w czasie pandemii. Analizy socjologiczne, „Journal of Modern Science” 2021, t. 1(46). DOI: https://doi.org/10.13166/jms/136018
Zaręba S.H., Zarzecki M., Homo consumens, homo eligens, homo creator – procesy fragmentyzacji życia religijnego w zbiorowości młodzieży akademickiej, w: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Wojciech Klimski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim materiały są powszechnie dostępne i mogą być wykorzystywane do celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i niekomercyjnych bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody autorów i redakcji. Nadesłanie artykułu do publikacji traktowane jest jako zgoda autora na udostępnienie swojej pracy i informacji w niej zawartych do powyżej wymienionych celów. W takich przypadkach należy jedynie wskazać źródło, z którego zaczerpnięte zostały informacje. Pobieranie opłat za dostęp do materiałów zawartych w czasopiśmie lub ograniczanie do niego dostępu jest zabronione.
Przesyłane do redakcji teksty muszą stanowić oryginalne prace, uprzednio nigdzie niepublikowane ani nie przedkładane innym redakcjom lub wydawcom. Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w posiadaniu osób trzecich. Publikacja materiałów chronionych prawem autorskim jest możliwa pod warunkiem uprzedniego dostarczenia przez autora do redakcji pisemnej zgody właściciela praw autorskich.