Abstract
The purpose of this paper will be to compare two extremely opposite movements within Islam – Sufism and Salafism, and more specifically to analyze one of them from the perspective of the representatives of the latter. As we shall see, this is essentially a dispute within theological hermeneutics, in which two models of interpretation meet. One emphasizes the validity of a literal interpretation of the text, while the other emphasizes an invention-based, spiritual, subjective interpretation. The latter model of interpretation is appropriate to Sufi mysticism. Defining Sufism and Salafism by contrasting them to official currents in Islam is not entirely appropriate. In the case of Sufism and Salafism, we are not dealing with factions of Islam, but with different interpretations of it, since the difference between them lies not in the difference of professed dogmas, which are fixed and unchangeable, but in lifestyle and philosophy. It is a clash between orthodox fundamentalism and mysticism. I base my work on the fatwas of ‘Abd al-Azīz ibn Bāz, a Saudi cleric and former grand mufti of Saudi Arabia.
References
Al-Muslim, Ṣaḥīḥ Al-Muslim, wyd. Dār Ṭayyba, 2006, Dimašq.
At-Tirmiḏī, Ǧāmiʿ at-Tirmiḏī (Sunan at-Tirmiḏī), wyd. Wizāra aš-Šu’ūn al-Islāmīyya wa ad-Da’awa wa al-Iršād ās-As-Su’udyya, Ar-Riyyāḍ, 2000.
Danecki J., Arabowie, PIW, Warszawa 2015.
Darwish A., Obituary: Sheikh Abdul Aziz bin Baz, „Independent” 14 May 1999, https://tiny.pl/n6cs4dbk [dostęp: 3.04.2025].
Eco U., Rorty R., Culler J., Brooke-Rose Ch., Interpretacja i nadinterpretacja, tłum. T. Bieroń, Znak, Kraków 1996.
Gadamer H.-G., Prawda i metoda, tłum. B. Baran, Kraków 1993.
Hirsch E.D., Validity in Interpretation, Yale University Press, New Heaven and London 1967.
Jeanrond W.G., Hermeneutyka teologiczna, tłum. M. Borowska, WAM, Kraków 1999.
Koran, tłum. J. Bielawski, PIW, Warszawa 1986.
Maher S., Salafi-Jihadism. The History of an Idea, Oxford University Press, New York 2016.
Mehmood A., Zabidi M., Fatwa in Islamic Law: Institutional Comparison of Fatwa in Malaysia and Pakistan. International, „Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management” 2015, no. 8(4).
Orygenes, O zasadach, tłum. S. Kalinkowski, WAM, Kraków 1996.
Sheikh ibn Baz, „The Economist” May 20th 1999, https://www.economist.com/obituary/1999/05/20/sheikh-bin-baz [dostęp: 3.04.2025].
Al-Fawzān S., Bid’ah: Znaczenie, kategorie, niebezpieczeństwa i rozwiązania, tłum. M. Sha’ban, http://www.planetaislam.com/media/bidah.pdf [dostęp: 3.04.2025].
Ali Kashif, What is Bid’ah in Islam? Bid’ah Meaning, https://wordofprophet.com/bidah-in-islam/ [dostęp: 13.05.2025].
Ibn Baz, ضلالات الصوفية وبدعهم, https://tiny.pl/pnfrtyw8 [dostęp: 3.08.2024].
Ibn Baz, خرافات وشركيات صوفية, https://tiny.pl/bghjpv8t [dostęp: 3.08.2020].
https://tiny.pl/78c07wm3 [dostęp: 3.08.2024].
License
Copyright (c) 2025 Jan Januszkiewicz

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim materiały są powszechnie dostępne i mogą być wykorzystywane do celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i niekomercyjnych bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody autorów i redakcji. Nadesłanie artykułu do publikacji traktowane jest jako zgoda autora na udostępnienie swojej pracy i informacji w niej zawartych do powyżej wymienionych celów. W takich przypadkach należy jedynie wskazać źródło, z którego zaczerpnięte zostały informacje. Pobieranie opłat za dostęp do materiałów zawartych w czasopiśmie lub ograniczanie do niego dostępu jest zabronione.
Przesyłane do redakcji teksty muszą stanowić oryginalne prace, uprzednio nigdzie niepublikowane ani nie przedkładane innym redakcjom lub wydawcom. Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w posiadaniu osób trzecich. Publikacja materiałów chronionych prawem autorskim jest możliwa pod warunkiem uprzedniego dostarczenia przez autora do redakcji pisemnej zgody właściciela praw autorskich.