Słowa kluczowe
Some Kind of Monster
Miłość
Filip Dzierżawski
Bruce Sinfosky
Jak cytować
Abstrakt
The aim of this article is to demonstrate the potential of documentary Cinema in portraying artistic struggles. Stylistically and aesthetically distant from each other, the bands Miłość (a leading group of the Polish yass scene) and Metallica share surprisingly convergent film portraits: Miłość (2010), directed by Filip Dzierżawski, and Some Kind of Monster (2004), directed by Joe Berlinger and Bruce Sinofsky. Metallica, facing internal tensions, turned to a therapist, with the therapy sessions intertwining with the process of creating new material. In turn, Miłość stands on the verge of reactivation at a time when each of its members has developed a distinctly different artistic path – from avant-garde to mainstream. Both films reveal that by presenting internal conflicts through the form of the observational documentary (Bill Nichols), cinematic narration gains greater engagement potential, allowing viewers to connect with these documentaries as if they were following fictional stories.
Bibliografia
Baker M.B., Notes on Rockumentary, „Cinephile” 2014, vol. 10(1).
Berlinger J., Milner G., Metallica: This Monster Lives: The Inside Story of Some Kind of Monster, St. Martin’s Griffin, New York 2004.
Chion M., Audio-wizja. Dźwięk i obraz w kinie, tłum. K. Szydłowski, Warszawa – Kraków 2012.
Cohen T., Playing to the camera, Columbia University Press, New York 2012.
Gałuszka P., Biznes muzyczny. Ekonomiczne i marketingowe aspekty fonografii, Placet, Warszawa 2009.
Gilbert S., Girl on girl. How Pop Culture Turned a Generation of Woman Against Themselves, Penguin Press, New York 2025.
Kicka M., „Direct Cinema” a dokument muzyczny. Wpływ kina bezpośredniego na powstanie i kształt dokumentalistyki muzycznej, „Kwartalnik Filmowy” 2015, nr 91.
Księżyk R., Tymon Tymański. Autobiografia ADHD, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013.
Mądro A., On the Other Side of Freedom: The Band Miłość and the Polish Yass Scene, w: Music and change in the Eastern Baltics Before and after 1989, eds. R. Stanevičiūte, M. Janicka-Słysz, Academicc Studies Press 2022.
Nichols B., Introduction to documentary, Indiana University Press, Bloomington 2010.
Nichols B., Typy filmu dokumentalnego, w: Metody dokumentalne w filmie, red. D. Rode, M. Pieńkowski, Wydawnictwo Biblioteki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej, Łódź 2013.
Palmer L., Strategies of the popular music documentary’s mode, w: Reclaiming popular documentary, eds. Ch. Milliken, S.F. Anderson, Indiana University Press, Bloomington 2021.
Pęczak M., Gra na nerwach, „Polityka” 2004, nr 32(2464).
Przylipiak M., Poetyka kina dokumentalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000.
Reclaiming popular documentary, eds. Ch. Milliken, S.F. Anderson, Indiana University Press, 2021.
Rerak S., Chłepcząc ciekły hel. Historia Yassu. Stowarzyszenie A KuKu Sztuka, Gdynia 2013.
Śliwińska A., Dokumentalne obrazy kraju i świata. Przemiany obyczajowe, w: Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945–2014), red. M. Hendrykowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018.
Szarzecki A. The sound of love. Music and affect in FilipDzierżawski’s ‘Miłość’, „Studies in Eastern European Cinema” 2019, no. 10:2.
Wrzeszcz! Mikołaj Trzaska. Autobiografia, rozmawiają T. Grzegorczyk, J. Jabłoński, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020.
Pressbook filmu Miłość, https://gutekfilm.pl/pressbook/milosc-dzierzawski [dostęp: 20.06.2025]
Estroff Marano H., Rock around the Doc: Metallica in Therapy, July 1, 2024, https://tiny.pl/jj2zsp11 [dostęp: 20.06.2025].
Kaufman G., Metallica Helped Tomorrowland Bounce Back After Main Stage Fire By Loaning Out Parts of M72 Stage, July 21, 2025, https://tiny.pl/3w8p8tx3 [dostęp: 27.07.2025].
Metallica: Some Kind of Monster (2004), reż. J. Berlinger, B. Sinofsky, USA.
Miłość (2010), reż. F. Dzierżawski, Polska.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Stanisław Bitka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim materiały są powszechnie dostępne i mogą być wykorzystywane do celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i niekomercyjnych bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody autorów i redakcji. Nadesłanie artykułu do publikacji traktowane jest jako zgoda autora na udostępnienie swojej pracy i informacji w niej zawartych do powyżej wymienionych celów. W takich przypadkach należy jedynie wskazać źródło, z którego zaczerpnięte zostały informacje. Pobieranie opłat za dostęp do materiałów zawartych w czasopiśmie lub ograniczanie do niego dostępu jest zabronione.
Przesyłane do redakcji teksty muszą stanowić oryginalne prace, uprzednio nigdzie niepublikowane ani nie przedkładane innym redakcjom lub wydawcom. Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w posiadaniu osób trzecich. Publikacja materiałów chronionych prawem autorskim jest możliwa pod warunkiem uprzedniego dostarczenia przez autora do redakcji pisemnej zgody właściciela praw autorskich.