Keywords
Christian Churches
secualization
desecularization
How to Cite
Abstract
In this paper I present the evolution of views of the american sociologist Peter L. Berger which is a transition from the theory of secularization into the theory of desecularization. He was one of the major representatives of the secualrization paradigm and since the 1990’s he became the creator and adherent of the desecularization paradigm. Desecularization means a persistent and strong presence of religion in the modern world or as a social process it is a reverse version of secularization. According to Berger contemporary sociology of religion should take care of research on the forces affecting mutually secularization and desecularization because “antisecularism is a phenomenon just as important in the modern world as secuarlization.” Berger until the end of 1970’s did focus on the analysis of the secularization processes and later on he commited his research to the issue if desecularization processes.
References
Adamczyk T., Desekularyzacja w warunkach globalizacji, w: Religia i religijność w warunkach globalizacji, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2007.
Berger P.L., Adventures of an accidental Sociologist. How to explain the world without becoming a bove, Prometheus Books, New York 2011.
Berger P.L., Altäre der Moderne. Religion in pluralistischen Gesellschaften, Campus Verlag, Frankfurt am Main 2015.
Berger P.L., Alternatywne nowoczesności, www.newsweek.pl/alternatywne-nowoczesnosci,45397,1,1.html [dostęp: 3.05.2019].
Berger P.L., Alternatywne nowoczesności. Euroświeckość i amerykańska religia, tłum. A. Bielik-Robson, „Fakt” 2005, nr 220 (dodatek „Europa”, nr 38).
Berger P.L., Auf der Suche nach einer Friedensformel: Replik, w: Nach dem Niedergang der Säkularisierungstheorie, Centrum für Religion und Moderne – Westfälische Wilhelms-Universität Münster, Münster 2013.
Berger P.L., Brigitte Berger. Individuum & Co. Soziologie beginnt beim Nachbarn, Deutsche Verlag-Anstalt, Stuttgart 1974.
Berger P.L., Der Zwang zur Häresie. Religion in der pluralistischen Gesellschaft, S. Fischer Verlag, Frankfurt am Main 1980.
Berger P.L., Dialog zwischen religiösen Traditionen in einem Zeitalter der Relativität, Mohr Siebeck, Tübingen 2011.
Berger P.L., Etyka społeczna w świecie postsocjalistycznym, tłum. J.J. Franczak, A. Kowal, „First Things. Edycja Polska” 2008, nr 6.
Berger P.L., Further Thoughts on Religion and Modernity, „Society” 2012, 49.
Berger P.L., Między relatywizmem i fundamentalizmem, tłum. R. Lewandowski, „W drodze” 2007, nr 9.
Berger P.L., Modernizacja jako uniwersalizacja herezji, tłum. B. Mikołajewska, w: Religia a życie codzienne, t. 1, red. H. Grzymała-Moszczyńska, Instytut Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1990.
Berger P.L., Nach dem Niedergang der Säkularisierungstheorie, Centrum für Religion und Moderne – Westfälische Wilhelms-Universität Münster, Münster 2013.
Berger P.L., Pytania o wiarę. Sceptyczna zachęta do chrześcijaństwa, tłum. J. Łoziński, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2007.
Berger P.L., Refleksje o dzisiejszej socjologii religii, tłum. K. Marulewska, „Teologia Polityczna” 2009/2010, nr 1 s. 90.
Berger P.L., Religion und europäische Integration. Bemerkungen aus amerikanischer Sicht, „Transit. Europäische Review” 2004, nr 27.
Berger P.L., Religion und europäische Integration. Bemerkungen aus Amerika, w: Woran glaubt Europa? Religion und politische Kultur im neuen Europa, Hrsg. von Krzysztof Michalski, Passagen Verlag, Wien 2007.
Berger P.L., Secularization and de-secularization, w: Religious in the Modern World. Traditions and transformations, ed. L. Woodhead, P. Fletcher, H. Kawanami, D. Smith, London 2002.
Berger P.L., Sehnsucht nach Sinn. Glauben in einer Zeit der Leichtgläubigkiet, Kamphausen J. Verlag, Frankfurt am Main 1994.
Berger P.L., Sekularyzacja a problem wiarygodności religii, tłum. W. Kurdziel, w: Ateizm i irreligia oraz sekularyzacja, red. F. Adamski, Petrus, Kraków 2011.
Berger P.L., Sekularyzacja a problem wiarygodności religii, w: Socjologia religii, red. F. Adamski, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1983.
Berger P.L., Święty baldachim. Elementy społecznej teorii religii, tłum. W. Kurdziel, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 1971.
Berger P.L., The Desecularization of the World: A Global Overview, w: The Desecularization of the World: Resurgent Religion and World Politics, ed. P.L. Berger, Ethics and Policy Center, Washington 1999.
Berger P.L., Trzeci świat jako idea religijna (fragmenty), „Pismo Literacko-Artystyczne” 1986, vol. 5, nr 6–7.
Berger P.L., Weiße W., Im Gespräch: Religiöse Pluralität und gesellschaftlicher Zusammenhalt, w: Religiöse Differenz als Chance? Positionen, Kontroversen, Perspektiven, Hrsg. von Wolfram Weiße, Hans-Martin Gutmann, Waxmann, Münster 2010.
Berger P.L., Zachód z Biblią w tle, „Gazeta Wyborcza” z 2005 r., nr 158.
Berger P.L., Zasada wątpliwości. Poza relatywizmem i fundamentalizmem, tłum. T. Bieroń, „Dziennik” 2008, nr 93 (dodatek „Europa”, nr 16).
Berger P.L., Zijderveld A.C., Pochwała wątpliwości. Jak mieć przekonania i nie stać się fanatykiem, tłum. S. Baranowski, vis-á-vis Etiuda, Kraków 2010.
Berger P.L., Zur Dialektik von Religion und Gesellschaft, Fischer Verlag, Frankfurt am Main 1967.
Berger P.L., Berger B., Kellner H., Bezdomny umysł, w: Zjawisko wspólnoty (Wybór tekstów), red. B. Mikołajewska, Instytut Profilaktyki i Resocjalizacji Społecznej UW, Warszawa 1989.
Berger P.L., Berger B., Kellner H., Das Unbehagen in der Modernität, Campus Verlag, Frankfurt am Main–New York 1975.
Berger P.L., Luckmann Th., Modernität, Pluralismus und Sinnkrise. Die Orientierung des modernen Menschen, Verlag Bertelsmann Stiftung, Gütersloh 1995.
Berger P.L., Luckmann Th., Socjologia religii a socjologia wiedzy, w: Socjologia religii. Wybór tekstów, red. W. Piwowarski, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 1998.
Boguszewski R., Religijność i moralność w społeczeństwie polskim: zależność czy autonomia? Studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Borowik I., Berger Peter Ludwig, w: Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów, Warszawa 2004.
Borowik I., Socjologia religii Petera L. Bergera, w: Święty baldachim. Elementy społecznej teorii religii, tłum. W. Kurdziel, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 1971.
Davie G., Socjologia religii, tłum. R. Babińska. Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2010.
Doktór T., Wokół problemu sekularyzacji, w: P. Norris, R. Inglehart, Sacrum i profanum. Religia i polityka na świecie, tłum. R. Babińska, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2006.
Drozdowicz Z., Between the temptations of privatizing and globalizing religion, „Przegląd Religioznawczy” 2014, nr 1.
Drozdowicz Z., Wiara i niewiara w Boga amerykańskich uczonych, „Przegląd Religioznawczy” 2019, nr 2.
Epistemological Modesty: an Interview with Peter Berger, ,,Christian Century” 1997, vol. 114, nr 30.
Eßbach W., Religionssoziologie. Entfesselter Markt und Artifizielle, Lebenswelt als Wiege neuer Religionen, Bd. 2, Wilhelm Fink Verlag, Paderborn 2019.
Filozof o czasach sekularyzacji. Charles Taylor w rozmowie z Mateuszem Burzykiem i Mirosławem Jędrzejkiem, „Znak” 2019, nr 12.
Kaufmann F.-X., Wie überlebt das Christentum?, Verlag Herder, Freiburg im Breisgau 2000.
Knauth T., Peter Bergers Religionstheorien, ihre Bedeutung für die Entwicklung einer pluralitätsfähigen Religionspädagogik, w: Im Gespräch mit Peter L. Berger. Eine Gedenkschrift zu den Perspektiven und Grenzen religiöser Pluralität, Hrsg. von Wolfram Weiße, Silke Steets, Waxmann Verlag, Münster 2019.
Knight Ch.J., Charlesa Taylora A Secular Age: impuls apofatyczny, tłum. J. Adamko, w: Charlesa Taylora wizja nowoczesności. Rekonstrukcje i interpretacje, red. Ch. Garbowski, J.P. Hudzik, J. Kłos, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2012.
Knoblauch H., Silke Steets. Dialektik und Dialog im Dazwischen. Nekrolog auf Peter L. Berger (1929–2017) und Thomas Luckmann (1927–2016), „Berliner Journal für Soziologie” 2018, vol. 27, nr 3–4, ss. 595–601.
Kutyło Ł., Między sekularyzacją a desekularyzacją. W poszukiwaniu globalnej teorii przemian religijnych, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica” VI, 2014, nr 1.
Lambert Y., A Turning Point in Religious Evolution in Europe, ,,Journal of Contemporary Religion” 2004, vol. 19, nr 1.
Majka J., Metodologia nauk teologicznych, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 1981.
Mariański J., „Odkościelnienie” i indywidualizacja jako ważne tendencje przemian religijności współczesnej, „Zeszyty Naukowe. Publikacje z zakresu europejskiej integracji, polityki i bezpieczeństwa. Redakcja Zeszytów Naukowych Akademii Marynarki Wojennej”, Gdynia 2010.
Mariański J., Europa bez Boga? Między sekularyzacją i desekularyzacją w społeczeństwie postsekularnym, w: Janusz Mariański. Doctor Honoris Causa Universitatis Silesiensis, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2019.
Mariański J., Nowa religijność i duchowość – mit czy rzeczywistość? Studium socjologiczne, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019.
Mariański J., Religia i religijność w społeczeństwie tradycyjnym i nowoczesnym w ujęciu Petera L. Bergera, „Collectanea Theologica” 2020, vol. 90, nr 2.
Mariański J., Sekularyzacja we współczesnym świecie w ujęciu Petera L. Bergera, w: Społeczeństwo – kultura – wychowanie. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Sztumskiemu z okazji 90-lecia urodzin, red. F. Bylok, M. Łapot, K. Rędziński, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2020.
Mariański J., Sekularyzacja, w: Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów, Warszawa 2004.
Milerski B., Religia w społeczeństwie pluralistycznym, w: Elementy pedagogiki religijnej, red. B. Milerski, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa 1998.
Persönliches und Gesellschaftliches. Ein Gespräch mit Peter L. Berger, Emil Brix und Manfred Prisching, w: Gesellschaft verstehen. Peter L. Berger und die Soziologie der Gegenwart, Hrsg. von M. Prisching, Passagen Verlag, Wien 2001.
Pollack D., Religion und Moderne: Theoretische Überlegungen und empirische Beobachtungen, w: Moderne und Religion. Kontroversen um Modernität und Säkularisierung, Hrsg. von Ulrich Willems, Detlef Pollack, Helene Basu, Thomas Gutmann, Ulrike Spohn, Transcript Verlag, Bielefeld 2013.
Religia i nowoczesność. Rozmowa z amerykańskim socjologiem religii Peterem Bergerem, „Europa. Miesięcznik Idei” 2012, nr 5.
Rembierz M., Edukacja międzykulturowa jako ćwiczenie duchowe. Pedagogiczne wymiary kształtowania kultury duchowej i rozumienia wartości ponadkulturowych w kontekście zróżnicowania religijnego i pluralizmu światopoglądowego, „Edukacja Międzykulturowa” 2018, nr 2.
Schmidt-Lux T., Peter L. Berger: religia jako święty kosmos, w: Filozofia religii (od Schleiermachera do Eco), red. V. Drehsen, W. Gräb, B. Weyel, tłum. L. Łysień, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008.
Sroczyńska M., Życie „na przemiał“ a religia – wyzwanie dla socjologa, w: Religia a gospodarka. Suplement, red. S. Partycki, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005.
Stark R., Bainbridge W.S., Teoria religii, tłum. T. Kunz, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2000.
Steets S., „And then I put on a different hat…”. Über das Verhältnis von Soziologie und Theologie im Werk Peter L. Bergers, w: Im Gespräch mit Peter L. Berger. Eine Gedenkschrift zu den Perspektiven und Grenzen religiöser Pluralität, Hrsg. von Wolfram Weiße, Silke Steets, Waxmann Verlag, Münster 2019.
Weiße W., Die moralischen Grenzen religiöser Pluralität. Grundidee und Strategie eines unvollendeten Großprojektes von Peter L. Berger, w: Religiöse Differenz als Chance? Positionen…, Hrsg. von Wolfram Weiße, Hans-Martin Gutmann.
Wójtowicz A., Doctrina sacra, ezoteryzm – oswajanie tajemnicy, w: Pluralizm religijny i odmiany ezoteryzmu, red. A. Wójtowicz, W. Klimski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Warszawa 2019.
Zulehner P.M., Ein neues Pfingsten. Ermutigung zu einem Weg der Hoffnung, Schwabenverlag, Ostfildern 2008.
License
Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim materiały są powszechnie dostępne i mogą być wykorzystywane do celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i niekomercyjnych bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody autorów i redakcji. Nadesłanie artykułu do publikacji traktowane jest jako zgoda autora na udostępnienie swojej pracy i informacji w niej zawartych do powyżej wymienionych celów. W takich przypadkach należy jedynie wskazać źródło, z którego zaczerpnięte zostały informacje. Pobieranie opłat za dostęp do materiałów zawartych w czasopiśmie lub ograniczanie do niego dostępu jest zabronione.
Przesyłane do redakcji teksty muszą stanowić oryginalne prace, uprzednio nigdzie niepublikowane ani nie przedkładane innym redakcjom lub wydawcom. Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w posiadaniu osób trzecich. Publikacja materiałów chronionych prawem autorskim jest możliwa pod warunkiem uprzedniego dostarczenia przez autora do redakcji pisemnej zgody właściciela praw autorskich.