Keywords
peace
Russia
culture
Germanophobia
bourgeoisie
rationalism
Slavs
How to Cite
Abstract
The article analyzes the self interpretative views of Russian thinkers on the Great War. Philosophers, historians and publicists unanimously assessed the armed conflict of 1914–1918 as a great change from the state of peace understood as apathy. The war was supposed to give hope for a positive transformation of Russia. According to philosophers, the conflict between the Orthodox East and the West was to lead to a renewal of the European spirit. The war was to destroy the foundations of Western thinking: rationalism, atheism, nihilism, militarism, capitalism and bourgeoisism. The German Empire for the Russians was the embodiment of these features of Modernity. The mission of the East was to be the religious revival of Europe, the liberation of the Slavs and the conquest of Constantinople.
References
Bierdiajew M., Sens twórczości. Próba usprawiedliwienia człowieka, przeł. H. Paprocki, Antyk, Kęty 2001.
Bohun M., Oczyszczenie przez burzę. Włodzimierz Ern i moskiewscy neosłowianofile wobec pierwszej wojny światowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Bruce Lincoln W., In War’s Dark Shadow. The Russians Before the Great War, Cornell University Press, New York 1980.
Bułgakow S., Na uczcie bogów. Pro et contra. Dialogi współczesne, w: De profundis. Z głębokości. Zbiór rozpraw o rewolucji rosyjskiej, przeł. zespół „Aletheia”, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1988.
Dostojewski F., Dziennik pisarza, przeł. M. Leśniewska, t. II–III, PIW, Warszawa 1982.
Dostojewski F., Z notatników, przeł. Z. Podgórzec, Czytelnik, Warszawa 1979.
Ern W.F., Kilka słów o Logosie, filozofii rosyjskiej i duchu naukowym, przeł. M. Bohun w: Niemarksistowska filozofia rosyjska. Antologia tekstów filozoficznych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Część druga, red. L. Kiejzik, Ibidem, Łódź 2002.
Ern W.F., Od Kanta do Kruppa, przeł. M. Bohun, w: Niemarksistowska filozofia rosyjska. Antologia tekstów filozoficznych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Część druga, red. L. Kiejzik, Ibidem, Łódź 2002.
Ferguson N., The Pity of War, Basic Books, New York 1999.
Gumplowicz L., System socjologii, Wydawnictwo Spółki Nakładowej, Warszawa 1887.
Hegel G.W.F., Zasady filozofii prawa, przeł. A. Landman, PWN, Warszawa 1969.
Jaeger W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, tłum. M. Plezia, H. Bednarek, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001.
Jahn H.F., Patriotic Culture in Russia during World War I, Cornell University Press, London 1998.
Rozanow W., Apokalipsa naszych czasów, przeł. W. Krzemień, Wydawnictwo „Łuk”, Białystok 1998.
Tukidydes, Wojna peloponeska, tłum. K. Kumaniecki, Czytelnik, Warszawa 1988.
Бердяев Н., Душа России, Типография Т-ва И. Д. Сытина, Москва 1915.
Бердяев Н., Судьба России. Опыты по психологии войны и национальности, Издательство Г.А. Лемана, С.И. Сахарова, Москва 1918.
Богдановский А.Е., Что такое борьба с немецким засилием, Типография П.П. Усова, Петроград 1917.
Булгаков С., Три идеи, w: idem, Pro et contra, Издательство Русского Христианского Гуманитарного Института, Санкт-Петербург 2003.
Булгаков С., Война и русское самосознание, Типография Т-ва И. Д. Сытина, Москва 1915.
Булгаков С., Человечность против человекобожия. Историческое оправдание англо-русского сближения, „Христианская мысль” 1917, № 5–6.
Волжский (Глинка) A.C., Святая Русь и русское призвание, Тип. т-ва Сытина, Москва 1915.
Иванов B., Славянская мировщина, „Новое звено” 1914, № 49.
Иванов В.И., Духовный лик славянства, w: idem, Собрание сочинений, т. 4, Foyer Oriental Chrétien, Брюссель 1987.
Иванов В.И., Легион и соборность, w: idem, Собрание сочинений, т. 3, Foyer Oriental Chrétien, Bruxelles 1979.
Ильин И., Основное нравственное противоречие войны, „Вопросы философии и психологии” 1914, Год XXV, кн. 125 (V).
Ильин И.А., Духовный, Тип. т-ва Сытина, Москва 1915.
Карсавин Л.П., Восток, запад и русская идея, Academia, Петербург 1922.
Мережковский Д.С., Невоенный дневник. 1914–1916, «Огни», Петроград 1917.
П.А. Кропоткин о войне, Типография т-ва Рябушинских, Москва 1916.
Подписание договоров о принятии ДНР, ЛНР, Запорожской и Херсонской областей в состав России, http://www.kremlin.ru/events/president/news/69465 [dostęp: 20.04.2023].
Розанов В., В новолетие 1915 года, w: Собрание сочинений, т. 23: На фундаменте прошлого. Статьи и очерки 1913–1915 гг., Республика, Москва 2007.
Розанов В.В., Война 1914 года и русское возрождение, Тип. т-ва А.С. Суворина, Петроград 1915.
Соловьев B.C., Оправдание добра. Нравственная философия, w: Собрание сочинений Владимира Сергеевича Соловьева, т. VIII, Книгоиздательское Товарищество «Просвещение», Петербург 1914.
Сорокин П.A., Современное состояние России, Кооперативное издательство, Прагa 1922.
Степун Ф.А., Из писем прапорщика-артиллериста, Пламя, Прага 1926.
Тарле E., Истории русско-германских отношений в новейшее время, „Русская мысль” 1914, Кн. XI.
Трубецкой E., Война и мировая задача России, Тип. товарищества И.Д. Сытина, Москва 1915.
Трубецкой E., Национальный вопрос. Константинополь и святая София, Тип. Т-ва И.Д. Сытина, Москва 1915.
Трубецкой E., Отечественная война и ее духовный смысл, Тип. Т-ва И. Д. Сытина, Москва 1915.
Трубецкой E., Смысл войны, Товарищество типографии А.И. Мамонтова, Москва 1914.
Франк С.Л., О поисках смысла войны, „Русская мысль” 1914, т. XII.
Эрн B., Острие польско-русских отношений, „Новое звено” 1915, № 3.
Эрн B.Ф., Культурное непоминание. Ответ С.Л. Франку, w: idem, Сочинения, Издательство Правда, Москва 1991.
Эрн B.Ф., Меч и Крест (Вместо предисловия), w: idem, Сочинения, Издательство Правда, Москва 1991.
Эрн B.Ф., Послесловие. На пути к логизму, w: idem, Сочинения, Издательство Правда, Москва 1991.
Эрн В.Ф., Общее дело, „Утро России” 1915, № 6.
Эрн В.Ф., «И на земли мир». 25 декабря, „Утро России” 1914, № 322.
Эрн В.Ф., Время славянофильствует. Война, Германия, Европа и Россия, Типография Т-ва И. Д. Сытина, Москва 1915.
Эрн В.Ф., Голос событий, „Новое звенo” 1914, № 47.
Эрн В.Ф., Ненужные рыдания, „Утро России” 1915, № 22.
Эрн В.Ф., Толстой противъ Толстого, w: О религии Льва Толстого, Путь, Москва 1912.
Эрн В.Ф., Что такое форсировка?, w: idem, Сочинения, Издательство Правда, Москва 1991.
License
Copyright (c) 2024 Marek Jedliński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Czasopismo oraz wszystkie zamieszczone w nim materiały są powszechnie dostępne i mogą być wykorzystywane do celów naukowych, edukacyjnych, poznawczych i niekomercyjnych bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody autorów i redakcji. Nadesłanie artykułu do publikacji traktowane jest jako zgoda autora na udostępnienie swojej pracy i informacji w niej zawartych do powyżej wymienionych celów. W takich przypadkach należy jedynie wskazać źródło, z którego zaczerpnięte zostały informacje. Pobieranie opłat za dostęp do materiałów zawartych w czasopiśmie lub ograniczanie do niego dostępu jest zabronione.
Przesyłane do redakcji teksty muszą stanowić oryginalne prace, uprzednio nigdzie niepublikowane ani nie przedkładane innym redakcjom lub wydawcom. Autorzy nadsyłanych artykułów ponoszą odpowiedzialność za uzyskanie zezwoleń na publikowanie materiałów, do których prawa autorskie są w posiadaniu osób trzecich. Publikacja materiałów chronionych prawem autorskim jest możliwa pod warunkiem uprzedniego dostarczenia przez autora do redakcji pisemnej zgody właściciela praw autorskich.